ผิวหนัง (Human skin)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 8 มิถุนายน 2564
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ผิวหนัง

ผิวหนังคืออะไร?

ผิวหนัง(Human skin) คือ เนื้อเยื่อ/อวัยวะที่ห่อหุ้มอยู่ภายนอกสุดของร่างกาย มีหน้าที่หลักคือปกป้องไม่ให้มีสิ่งแปลกปลอมต่างๆเข้าสู่ร่างกาย เช่น น้ำ ฝุ่นละออง สารเคมีต่างๆ แสงแดด เชื้อโรค ซึ่งผิวหนังจัดเป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดของร่างกาย

ผิวหนัง ศัพท์แพทย์คือ ‘อินเท็กกูเมน(Integument)’, สาขาโรคผิวหนังคือ ‘เดอร์มาโทโลยี (Dermatology)’, แพทย์ผิวหนังคือ ‘เดอร์มาโทโลจีสต์(Dermatologist)’

ผิวหนังมีกี่ชั้น? มีหน้าที่อะไร?

ผิวหนังจัดเป็นอวัยวะ/เนื้อเยื่อที่เป็น เนื้อเยื่อบุผิว แบ่งเป็น 3 ชั้น ได้แก่

ก. ผิวหนังชั้นนอก(หนังกำพร้า): คือผิวหนังชั้นอยู่นอกสุดที่สัมผัสกับสิ่งแวดล้อมภายนอก มีความหนาขึ้นกับแต่ละตำแหน่งของผิวหนัง ทั่วไปประมาณ 0.5 มม.- 1.5 มม. เช่น หนังตาจะบางที่สุด และหนาที่สุดคือส้นเท้า เป็นชั้นที่ไม่มีหลอดเลือด ได้อาหารจากหลอดเลือดในชั้นหนังแท้ด้วยการซึมผ่าน ประกอบด้วยเซลล์หลัก 4 ชนิด คือ

  • เซลล์สร้างสารเคอราติน ที่มีหน้าที่ป้องกันน้ำและสิ่งแปลกปลอมต่างๆเข้าและออกจากร่างกายที่รวมถึงเชื้อโรค
  • เซลล์สร้างเซลล์ใหม่(เบซาล เซลล์): มีหน้าที่หลักคือสร้างเซลล์ทดแทนเซลล์เก่า ของผิวหนังที่หมดอายุและตายไป
  • เซลล์สร้างเม็ดสี: หน้าที่คือ ทำให้ผิวมีสีต่างๆ และช่วยปกป้องผิวจากแสงแดด
  • เซลล์ที่ชื่อMerkel cell ซึ่งแพทย์เชื่อว่ามีหน้าที่รับความรู้สึกและการเคลื่อนไหวจากขน

ข.ผิวหนังชั้นใน(หนังแท้): อยู่ใต้ต่อหนังกำพร้า มีความหนาขึ้นกับตำแหน่งของผิวหนังเช่นกัน ทั่วไปประมาณ 0.6-3มม. ประกอบด้วยเนื้อเยื่อ/อวัยวะหลักคือ หลอดเลือด ระบบน้ำเหลือง รูขุมขน ต่อมเหงื่อ ต่อมสร้างไขมัน ต่อมสร้างกลิ่นตัว เส้นประสาท เซลล์สร้างเส้นใย เซลล์สร้างคอลลาเจน หน้าที่ของผิวชั้นนี้ คือ เป็นแหล่งอาหารของหนังกำพร้า, รับความรู้สึกต่างๆ, คงความนุ่ม, และยืดหยุ่นของผิวหนัง

ค. ชั้นใต้ผิวหนัง: เป็นชั้นเนื้อเยื่อลึกสุดของผิวหนัง หลายท่านไม่นับเป็นผิวหนัง ประกอบด้วยเซลล์/เนื้อเยื่อไขมัน(เป็นประมาณ 50%ของเนื้อเยื่อไขมันทั้งหมดของร่างกาย), เซลล์สร้างคอลลาเจน, สร้างสารอีแลสติน, ที่ช่วยความยืดหยุ่น และนุ่มนวลของผิว, ปกคลุมผิวหนังจากกล้ามเนื้อ เอ็น กระดูก, ช่วยเก็บความร้อน คงความยืดหยุ่น และช่วยรับแรงกระแทก กล่าวคือ เป็นเบาะของผิวหนัง, และยังมีเซลล์ช่วยจับกินสิ่งแปลกปลอมที่ผ่านผิวหนังเข้ามาในร่างกาย

โรคผิวหนังมีอะไรบ้าง?

ผิวหนังเกิดโรคต่างๆได้เช่นเดียวกับอวัยวะอื่นๆของร่างกาย เช่น

  • ผิวหนังติดเชื้อ
  • ผื่นผิวหนังอักเสบ
  • โรคทางพันธุกรรมที่มีผลต่อผิวหนัง
  • โรคภูมิแพ้
  • เป็นอวัยวะเกี่ยวกับความสวยงาม
  • มะเร็งผิวหนัง

(แนะนำอ่านรายละเอียด โรคผิวหนังเพิ่มเติมจากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ‘โรคผิวหนัง’)

เมื่อไหร่ควรพบแพทย์?

เมื่อมีอาการผิดปกติของผิวหนัง เช่น แผล ผื่น คัน ฯลฯ และอาการไม่ดีขึ้นใน 2-3วันหลังดูแลตนเอง หรือมีอาการแย่ตั้งแต่แรก ควรรีบพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเสมอ

บรรณานุกรม

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4369929/ [2021,May22]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Perspiration [2021,May22]