ปัญหาทางอารมณ์ ปัญหาทางจิตใจ (Emotional problem)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 4 ตุลาคม 2558
- Tweet
- โรควิตกกังวล (Anxiety Disorder)
- โรคซึมเศร้า (Major Depressive Disorder หรือ MDD)
- โรคจิต (Psychosis)
- เกร็ดสุขภาพ: โรคจิต
- โรควิตกกังวล: สัญญาณเตือนโรควิตกกังวล (Warning sign of anxiety disorder)
- โรคซึมเศร้า (Depression): สัญญาณเตือนโรคซึมเศร้า
- ความเครียด ภาวะซึมเศร้า และโรคซึมเศร้า (Stress, Depression and Depressive disorder)
ปัญหาทางอารมณ์จิตใจจะส่งผลถึงสมองส่วนไฮโปธาลามัส (Hypothalamus สมองที่อยู่ในส่วนลึกของสมองใหญ่มีหน้าที่ควบคุมการสร้างฮอร์โมนต่างๆของร่างกาย) ส่งคำสั่งไปยังต่อมหมวกไต (Adrenal gland ต่อมไร้ท่อที่อยู่ที่ยอดของไตทั้งสองข้าง) ให้สร้างฮอร์โมนกลุ่มที่เรียกว่า ฮอร์โมนความเครียด (Stress hormones เช่น Cortisol) ซึ่งฮอร์โมนกลุ่มนี้จะ
- กระตุ้นการทำงานของหัวใจและหลอดเลือดก่อให้เกิดอาการหัวใจเต้นเร็วและความดันโลหิตสูง (เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ)
- กระตุ้นระบบทางเดินหายใจให้หายใจเร็วขึ้น (เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดการหดตัวของหลอดลมส่งผลถึงการเกิดอาการของโรคหืด)
- กระตุ้นระบบทางเดินอาหารส่งผลให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
- กระตุ้นผิวหนังก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้ของผิวหนัง
- กระตุ้นร่างกายให้ปล่อยน้ำตาลในเลือดออกมามากขึ้นเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
- และมีผลให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกายลดลงจึงติดเชื้อต่างๆได้ง่าย
อนึ่ง อาการสำคัญที่เป็นสัญญาณเตือนให้ตระหนักว่ามีปัญหาทางอารมณ์/จิตใจคือ
- นอนไม่หลับ
- หมดหวัง ท้อแท้
- ไม่มีสมาธิ
- แก้ปัญหาด้วยการกินเหล้า สูบบุหรี่ พึ่งยาเสพติด
- คิดมาก คิดหมกมุ่นเรื่องความตาย การฆ่าตัวตาย
การดูแลตนเองและการป้องกันปัญหาทางอารมณ์/จิตใจที่ดีที่สุดคือ การรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ) มีเพื่อนหรือคนในครอบครัวที่ไว้ใจได้คอยปรับทุกข์ระบายความกังวล มีความหวังในชีวิตที่เหมาะสมกับตนเอง และเมื่อมีอาการที่เป็นสัญญาณเตือนดังกล่าว ควรพบจิตแพทย์
บรรณานุกรม
- Improving emotional health http://www.helpguide.org/mental/mental_emotional_health.html [2015,Sept12]
- Stress management http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/stress-management/basics/stress-basics/hlv-20049495 [2015,Sept12]
Updated 2015, Sept 12
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์