บีแพนเธน (Bepanthen)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 25 สิงหาคม 2559
- Tweet
- บทนำ
- บีแพนเธนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- บีแพนเธนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- บีแพนเธนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- บีแพนเธนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมทายาควรทำอย่างไร?
- บีแพนเธนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้บีแพนเธนอย่างไร?
- บีแพนเธนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาบีแพนเธนอย่างไร?
- บีแพนเธนมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- ผิวแห้ง (Dry skin)
- ผื่นผ้าอ้อม (Nappy rash)
- โรคผิวหนัง (Skin disorder)
- เด็กซ์แพนทีนอล (Dexpanthenol)
- Panthenol
บทนำ
ยาบีแพนเธน(Bepanthen) เป็นยาชื่อการค้าของยาทาภายนอกเพื่อใช้ป้องกันผิวหนังแห้งกร้าน ตกสะเก็ด ลดอาการระคายเคืองทางผิวหนัง มีตัวยาสำคัญคือ Dexpanthenol หรือ Panthenol ซึ่งเป็นสารตั้งต้นของ วิตามินบี 5 รูปแบบผลิตภัณฑ์ของยานี้ที่พบเห็นในประเทศไทยจะเป็นยาขี้ผึ้ง ขนาดความเข้มข้น 5% บรรจุหลอด 30 กรัม ตัวยานี้สามารถซึมเข้าสู่ผิวหนังได้ ซึ่งเมื่อเข้าสู่ผิวหนัง ตัวยา Panthenol จะถูกเซลล์ผิวหนังเปลี่ยนให้เป็นกรด Pantothenic acid ซึ่งเป็นสาร/กรดที่สามารถดูดซึมความชื้นได้เป็นอย่างดี ผลดังกล่าวจึงช่วยบรรเทาอาการของผิวหนังแห้งกร้านได้ พร้อมกับทำให้รอยบาดแผลต่างๆที่ผิวหนังหายได้เร็วขึ้น
ในทางคลินิก ยาบีแพนเธนยังถูกนำมารักษาอาการผื่นผ้าอ้อม ผิวไหม้จากแสงแดด หรือแผลไหม้ในระดับความรุนแรงต่ำๆ หรือแม้แต่ผิวหนังได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยอย่างแผลถลอก หรือใช้ยานี้ทาผิวหลังจากการสักผิวหนัง
อาการข้างเคียง(ผลข้างเคียง)ของยาบีแพนเธนมีน้อย คือ อาจพบเห็นได้บ้างอย่างเช่น เกิดการระคายเคืองผิวหนังส่วนสัมผัสยานี้
แต่ถึงแม้ยาบีแพนเธนเป็นยาทาภายนอกก็ตาม ผู้บริโภค/ผู้ป่วยก็ควรต้องปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยานี้ทุกครั้ง เพื่อประเมินความรุนแรงของรอยโรคที่ผิวหนัง ว่าเหมาะสมที่จะใช้ยานี้หรือไม่
ทั้งนี้ ประชาชน สามารถขอคำปรึกษาการใช้ยาบีแพนเธนเพิ่มเติมได้จากเภสัชกรตามร้านขายยาทั่วไป
บีแพนเธนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
ยาบีแพนเธนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น
- ใช้เพื่อป้องกัน ผิวแห้ง ตกสะเก็ด
- ใช้เพื่อบรรเทาอาการคัน หรือระคายเคืองทางผิวหนัง
บีแพนเธนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาบีแพนเธน มีกลไกการออกฤทธิ์คือ สาระสำคัญของยานี้ที่เป็นตัวยาเด็กซ์แพนทีนอล (Dexpanthenol) จะช่วยดูดซับความชุ่มชื้นให้กับผิวหนัง ทำให้ลดอาการผิวหนังแห้ง กร้าน ซึ่งเป็นต้นเหตุของการระคายเคือง นอกจากนี้ยังทำให้การสมาน/การซ่อมแซมรอยแผลที่ผิวหนังเกิดได้รวดเร็วมากขึ้น
บีแพนเธนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาบีแพนเธนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น
- ยาขี้ผึ้งทาผิวหนังที่มีความเข้มข้น 5%
- ยาครีมทาผิวหนังที่มีส่วนประกอบของยาอื่น เช่น Dexpanthenol 5%+ Chlorhexidine dihydrochloride 0.5%
บีแพนเธนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
ยาบีแพนเธนมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น
- ผู้ใหญ่: ทายาวันละ 1 ครั้ง หรือตามคำแนะนำของแพทย์
- เด็ก: การใช้ยานี้กับเด็ก ต้องเป็นไปตามคำสั่งของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาบีแพนเธน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาบีแพนเธนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภท สามารถผ่านทางน้ำนม หรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมทายาควรทำอย่างไร?
หากลืมทายาบีแพนเธน สามารถใช้ยา/ทายาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการใช้ยาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มขนาดการใช้เป็น 2 เท่า
บีแพนเธนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาบีแพนเธนเป็นยาใช้ภายนอก และตัวยาเอง ยังก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์(ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ได้น้อย โดยทั่วไป จึงมักไม่พบอาการข้างเคียงอย่างใดเลย แต่อาจพบว่าผู้ใช้ยานี้บางรายเกิดอาการระคายเคืองผิวหนังส่วนสัมผัสยานี้ได้บ้างเล็กน้อย
มีข้อควรระวังการใช้บีแพนเธนอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาบีแพนเธน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยาที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของตัวผลิตภัณฑ์ที่ต่างไปจากสภาพปกติ เช่น สี กลิ่น ผิดปกติ
- การใช้ยานี้ในสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ ควรต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
- ล้างมือทุกครั้งก่อนและหลังใช้ยานี้
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาบีแพนเธนด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
บีแพนเธนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ด้วยยาบีแพนเธนเป็นยาทาภายนอก จึงยังไม่มีรายงานที่พบปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานชนิดใดๆ
ควรเก็บรักษาบีแพนเธนอย่างไร?
ควรเก็บยาบีแพนเธนในช่วงอุณหภูมิ 15 – 30 องศาเซลเซียส(Celsius) ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
บีแพนเธนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาบีแพนเธนที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Bepanthen(บีแพนเทน) | Bayer HealthCare |
| Bepanthen First Aid(บีแพนเทน เฟิร์ท เอด) | Bayer HealthCare |
อนึ่ง ยาชื่อการค้าของยานี้ในต่างประเทศ เช่น Bepanten, Bepanthene, Bepaderm, Bepanthol, Bepantol, Bethene
บรรณานุกรม
- https://en.wikipedia.org/wiki/Panthenol [2016,July30]
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12113650 [2016,July30]
- http://www.mims.com/thailand/drug/info/dexpanthenol/?type=brief&mtype=generic [2016,July30]
- http://www.mims.com/thailand/drug/info/bepanthen%20first%20aid/ [2016,July30]
- http://www.webmd.com/drugs/2/drug-75143/dexpanthenol-topical/details [2016,July30]
