นิ่วในถุงน้ำดี (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 4 กันยายน 2562
- Tweet
น้ำดี (Bile) ประกอบด้วยสารต่างๆ เช่น คลอเรสเตอรอลและบิลิรูบิน (Bilirubin) ซึ่งเป็นของเสียจากเซลล์เม็ดเลือดในตับ โดยน้ำดีจะถูกเก็บอยู่ในถุงน้ำดีจนกว่าจะมีการนำไปใช้เป็นเอนไซม์สำหรับย่อยอาหาร (Digestive enzymes) ที่มีไขมันสูงหรืออาหารที่มีคลอเรสเตอรอลสูง
ถุงน้ำดี (Gallbladder) มีลักษณะเป็นถุงรูปลูกแพร์เล็กๆ อยู่ที่ช่องท้องด้านขวาส่วนบนใต้ตับ เป็นส่วนหนึ่งของระบบทางเดินน้ำดี (Biliary system) ซึ่งรวมถึงตับและตับอ่อน
นิ่วในถุงน้ำดี (Gallstones) คือ ก้อนผลึกที่ตกตะกอนอยู่ในถุงน้ำดี ซึ่งมีหลายขนาดตั้งแต่ขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายไปจนถึงขนาดใหญ่เท่าลูกกอล์ฟ นิ่วในถุงน้ำดีมี 2 ชนิด คือ
1. ชนิดที่เกิดจากคลอเรสเตอรอล (Cholesterol stones) ซึ่งพบมากประมาณร้อยละ 80 เกิดจากการที่มีคลอเรสตอลรอลสะสมมากในถุงน้ำดี โดยก้อนนิ่วมักมีสีเหลือง
2. ชนิดที่เกิดจากเม็ดสีหรือบิลิรูบิน (Pigment stones) เกิดจากการมีบิลิรูบินมากในถุงน้ำดี เช่น เป็นโรคตับแข็ง (Cirrhosis) โดยก้อนนิ่วมักมีสีน้ำตาลเข้มหรือสีดำ
โดยทั่วไปนิ่วในถุงน้ำดีมักไม่ก่อให้เกิดปัญหา แต่ถ้าก้อนนิ่วไปอุดตันทางเดินน้ำดีที่เชื่อมระหว่างถุงน้ำดี ตับ หรือตับอ่อน อาจทำให้เกิดการอักเสบ อาการปวด ติดเชื้อ หรืออวัยวะถูกทำลาย จนถึงเสียชีวิตในที่สุด
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี ได้แก่ ผู้ที่เป็น
- เพศหญิง
- อายุมากกว่า 40 ปี
- มีประวัติครอบครัวเป็นโรคนี้
- น้ำหนักตัวมากหรือเป็นโรคอ้วน
- มีการลดน้ำหนักที่เร็วหรืออดอาหารลดน้ำหนัก
- โรคเบาหวาน
- โรคโครห์น (Crohn’s disease)
- โรคตับ
- กินยาบางชนิด เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด ยาลดคลอเรสเตอรอล
- ผู้หญิงตั้งครรภ์
- กินอาหารที่มีกากใยน้อย
แหล่งข้อมูล:
- What Are Gallstones? https://www.emedicinehealth.com/gallstones/article_em.htm [2019, September 3].
- Gallstones. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/7313-gallstones [2019, September 3].
- Gallstones. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gallstones/symptoms-causes/syc-20354214 [2019, September 3].
