นินเทดานิบ (Nintedanib)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 4 สิงหาคม 2560
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยานินเทดานิบ(Nintedanib) เป็นยาที่ใช้รักษาการอักเสบของปอดที่เกิดพังผืดโดยที่ไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic pulmonary fibrosis/IPF) และยังนำมาใช้รักษาอาการของโรคมะเร็งปอดประเภทเซลล์ตัวโต(Non-small-cell lung cancer) ตัวยานี้จะออกฤทธิ์รักษาโรคโดยเข้าจับกับตัวรับ(Receptor)ของยานี้ได้ใน 3 ลักษณะ คือ

  • เข้ายับยั้งการทำงานของตัวรับที่มีชื่อเรียกว่า Platelet-derived growth factor receptor ตัวรับชนิดนี้เป็นปัจจัยหนึ่งที่คอยควบคุมการแบ่งตัวของเซลล์ต่างๆของร่างกาย
  • เข้ายับยั้งการทำงานที่ตัวรับประเภท Fibroblast growth factor receptor ส่งผลให้ลดการสร้างพังผืดที่เกิดขึ้นตามอวัยวะต่างๆในร่างกายโดยเฉพาะที่ปอด
  • ยับยั้งการทำงานที่ตัวรับประเภท Vascular endothelial growth factor receptor ส่งผลลดการสร้างหลอดเลือดที่จะไปหล่อเลี้ยงพังผืดที่เป็นรอยโรค

ด้วยกลไกการออกฤทธิ์ดังกล่าว ทำให้นักวิทยาศาสตร์ได้นำยานินเทดานิบมารักษาอาการ IPF ซึ่งรูปแบบเภสัชภัณฑ์ของยานี้จะมีทั้งชนิดรับประทานและในต่างประเทศอาจพบเห็นนินเทดานิบแบบยาฉีดด้วย

การดูดซึมยานินเทดานิบจากระบบทางเดินอาหารมีเพียงประมาณ 4.7% และยานินเทดานิบในกระแสเลือดจะเข้ารวมตัวกับพลาสมาโปรตีนได้ประมาณ 97.8% ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 10-15 ชั่วโมงเพื่อกำจัดยานี้ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับอุจจาระเสียเป็นส่วนมาก

ข้อจำกัดและข้อควรระวังบางประการที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบก่อนใช้ยานินเทดานิบ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับที่มีความรุนแรงตั้งแต่ระดับกลางขึ้นไป
  • ผู้ที่ติดบุหรี่ขณะที่ได้รับยานี้ต้องหยุดสูบบุหรี่ ด้วยกลไกของสารเคมีในบุหรี่จะต่อต้านประสิทธิภาพการรักษาของยานินเทดานิบ
  • การใช้ยานี้ต้องมีความต่อเนื่อง โดยทั่วไป ผู้ป่วยต้องรับประทานยานี้วันละ 2 ครั้ง เวลารับประทานควรตรงตามเวลาในแต่ละวัน ห้ามปรับขนาดรับประทานยานี้ โดยมิได้ขอคำปรึกษาจากแพทย์โดยเด็ดขาด
  • การใช้ยานี้อาจทำให้เกิดอาการ คลื่นไส้ ท้องเสีย เบื่ออาหาร อาเจียน ปวดท้อง กรณีที่อาการข้างเคียง(ผลข้างเคียง)เหล่านี้เกิดไม่รุนแรง ร่างกายจะปรับตัวทำให้อาการค่อยๆลดลงไปเอง
  • การรับประทานยานี้พร้อมอาหาร จะช่วยลดอาการข้างเคียงจากยานี้ เช่น คลื่นไส้ ปวดท้อง เป็นต้น
  • ควรเฝ้าระวังอาการข้างเคียงจากการใช้ยานินเทดานิบที่อาจเกิดกับตับ หากพบเห็นภาวะตัวเหลืองตาเหลือง ปัสสาวะมีสีคล้ำจัด ต้องหยุดการใช้ยานี้ทันที แล้รีบมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว ไม่ต้องรอถึงวันแพทย์นัด
  • ผู้ป่วยต้องมารับการตรวจร่างกายจากแพทย์เพื่อยืนยันผลการรักษาตามที่แพทย์นัดหมายทุกครั้ง

ในประเทศไทยเราจะพบเห็นการจัดจำหน่ายยานี้ภายใต้ชื่อการค้าว่า Ofev และ Vargatef คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้กำหนดให้ยานินเทดานิบเป็นยาควบคุมพิเศษ ซึ่งยานี้ต้องถูกสั่งจ่ายโดยแพทย์ผู้ที่ทำการรักษาผู้ป่วยเท่านั้น

นินเทดานิบมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

นินเทดานิบ

ยานินเทดานิบมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • รักษาอาการปอดอักเสบที่มีสาเหตุจากการเกิดพังผืดในปอดชนิดเกิดโยไม่ทราบสาเหตุ (Idiopathic pulmonary fibrosis)

นินเทดานิบมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยานินเทดานิบ มีกลไกการออกออกฤทธิ์ โดยตัวยาจะลดการแบ่งตัวของเซลล์พังผืดที่เกิดขึ้นในปอด โดยยับยั้งการทำงานในบริเวณตัวรับ(Receptor)ที่มีชื่อว่า Platelet-derived growth factor receptor, Fibroblast growth factor receptor และ Vascular endothelial growth factor receptor เป็นผลให้ลดการสร้างพังผืดในปอด และจากกลไกนี้ จึงทำให้มีสรรพคุณในการรักษาโรค IPF

นินเทดานิบมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ในประเทศไทย ยานินเทดานิบมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาแคปซูลชนิดรับประทาน ที่ประกอบด้วย Nintedanib 100 และ 150 มิลลิกรัม/แคปซูล

นินเทดานิบมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยานินเทดานิบ มีขนาดรับประทาน เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทานยาขนาด 150 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง ทุกๆ 12 ชั่วโมง พร้อมอาหาร ขนาดรับประทานสูงสุดอยู่ที่ 300 มิลลิกรัม/วัน
  • เด็ก: ยังไม่มีข้อมูลทางคลินิกที่แน่ชัดถึง ขนาดยานี้ ผลข้างเคียง และความปลอดภัยในการใช้ยานี้ในเด็ก การใช้ยานี้ในเด็ก จึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีๆไป

อนึ่ง:

  • กรณีผู้ป่วยมีอาการข้างเคียงจากการใช้ยานี้มาก แพทย์อาจปรับลดขนาด รับประทานยาลงมาเป็น 100 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง
  • การรับประทานยานี้พร้อมอาหารจะช่วยลดอาการข้างเคียงอย่างเช่น คลื่นไส้และลดอาการวิงเวียน
  • รับประทานยนี้ตรงตามขนาดและเวลาของแต่ละวันตามแพทย์สั่ง
  • หลีกเลี่ยงการรับประทานยาอื่นใดร่วมกับยานินเทดานิบ ผู้ป่วยต้องแจ้ง แพทย์/พยาบาล/เภสัชกรทุกครั้งว่า ตนเองมีการใช้ยาประเภทใดอยู่บ้าง

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยานินเทดานิบ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ อย่างเช่น โรคตับ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่เพราะยานินเทดานิบอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยานินเทดานิบ สามารถรับประทานทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า ให้รับประทานขนาดปกติ

แต่อย่างไรก็ดี เพื่อประสิทธิผลของการรักษา ผู้ป่วยต้องใช้ยานินเทดานิบ อย่างต่อเนื่องตรงเวลาตามแพทย์สั่ง การลืมรับประทานยานินเทดานิบ จะทำให้การรักษาขาดประสิทธิภาพ

นินเทดานิบมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยานินเทดานิบสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อระบบอวัยวะต่างๆของร่างกาย ดังนี้ เช่น

  • ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น มีอาการ ท้องเสีย คลื่นไส้ ปวดท้อง อาเจียน
  • ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปลายเส้นประสาทอักเสบ ปวดศีรษะ
  • ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ: เช่น เกิดภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ
  • ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น หลอดลมอักเสบ ปอดบวม
  • ผลต่อผิวหนัง: เช่น เกิดผื่นคันตามผิวหนัง
  • ผลต่อระบบการเผาผลาญของร่างกาย: เช่น เบื่ออาหาร
  • ผลต่อระบบเลือด: เช่น มีภาวะเลือดออกง่าย
  • ผลต่อตับ: เช่น ค่าเอนไซม์การทำงานของตับในเลือดเพิ่มขึ้น ค่าบิลิรูบินในเลือดสูง
  • ต่อการระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น ความดันโลหิตสูง หัวใจวาย

มีข้อควรระวังการใช้นินเทดานิบอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยานินเทดานิบ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามปรับขนาดการใช้ยานี้ด้วยตนเองและใช้ยานี้ตามที่แพทย์แนะนำ
  • ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น แคปซูลแตกหัก แคปซูลเปียกชื้น
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็ก
  • รับประทานยานี้ตรงตามคำสั่งแพทย์
  • กรณีที่ใช้ยานี้แล้วไม่ได้ผล ให้รีบกลับมาปรึกษาแพทย์/มาโรงพยาบาล ไม่ต้องรอจนถึงวันแพทย์นัด
  • มาพบแพทย์ตามนัดหมาย เพื่อการตรวจร่างกาย และการตรวจเลือดดูสภาพการทำงานของตับว่ายังเป็นปกติหรือไม่
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยานินเทดานิบด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่องข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

เทดานิบมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาเทดานิบมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • ห้ามใช้ยานินเทดานิบร่วมกับยา Erythromycin หรือ Ketoconazole ด้วยจะทำให้ผู้ป่วยได้รับอาการข้างเคียงจากยานินเทดานิบสูงขึ้น
  • หลีกเลี่ยงการใช้นินเทดานิบร่วมกับยา Aspirin , Warfarin, ด้วยจะทำให้มีภาวะเลือดออกง่ายตามมา
  • หลีกเลี่ยงการใช้นินเทดานิบร่วมกับยา Carbamazepine, Phenytoin, และ Rifampin, ด้วยจะทำให้ระดับยานินเทดานิบในเลือดลดลงจนส่งผลต่อประสิทธิภาพของการรักษา

ควรเก็บรักษานินเทดานิบอย่างไร?

ควรเก็บยานินเทดานิบภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ และเก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น

นินเทดานิบมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยานินเทดานิบที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Ofev (โอเฟบ)Boehringer Ingelheim
Vargatef (วาร์กาเทฟ)Boehringer Ingelheim

อนึ่ง ยาชื่อการค้าของยานี้ในต่างประเทศ เช่น Cyendiv

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Nintedanib[2017,July15]
  2. http://www.mims.com/thailand/drug/info/ofev/?type=brief[2017,July15]
  3. https://www.drugs.com/cdi/nintedanib.html[2017,July15]
  4. https://www.drugs.com/sfx/nintedanib-side-effects.html[2017,July15]