นานาสาระ ตอน เวลาที่หมอเหนื่อยมาก ๆ หมอจะทำอย่างไร

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 5 มิถุนายน 2563
• Tweet

นานาสาระ ตอน เวลาที่หมอเหนื่อยมาก ๆ หมอจะทำอย่างไร

ในแต่ละวันหมอจะมีภารกิจที่ต้องทำต่าง ๆ มากมาย เริ่มตั้งแต่เช้าก็ต้องทำกิจกรรมดูแลผู้ป่วยตั้งแต่ประมาณ 7 โมงเช้า เพื่อให้การรักษาผู้ป่วยที่นอนรักษาในโรงพยาบาลตามหอผู้ป่วยต่าง ๆ ต่อจากนั้นก็ต้องออกตรวจผู้ป่วยที่ห้องตรวจผู้ป่วยนอกตั้งแต่เวลาประมาณ 9 โมงเช้าจนถึงเที่ยงหรือจนกว่าคนไข้จะหมด ตอนบ่ายก็ต้องมีงานประชุม ผ่าตัดเล็กหรือออกเยี่ยมบ้าน ตกเย็นถ้าอยู่เวรก็ต้องอยู่เวรให้การรักษาผู้ป่วยอย่างต่อเนื่องถึงเช้าวันใหม่ ซึ่งกลางคืนนั้นอาจได้นอนหรือไม่ได้นอนก็ขึ้นกับว่ามีผู้ป่วยมาที่ห้องฉุกเฉินมากน้อยแค่ไหน คนไข้ในยุ่งหรือไม่ ถ้าบางคืนไม่ได้นอนเลย แต่ตอนเช้าก็ต้องมาทำงานตามปกติ บางวันก็เหนื่อย เป็นไข้หวัดก็ต้องใส่หน้ากากอนามัยตรวจคนไข้ เจ็บคอก็ต้องพยายามพูดค่อย ๆ เพื่อยังให้มีเสียงพูด ตรวจคนไข้ให้หมด ถามว่าพักได้หรือไม่ คำตอบคือไม่ได้ เพราะไม่มีใครทำหน้าที่แทนเราได้ ทุกคนก็ยุ่งเหมือนกันหมด ป่วยก็ไม่ได้พัก ที่ทรมานมากที่สุด คือ พ่อ แม่ ลูกเจ็บป่วยหมอก็ไม่ได้ลาไปดูแลพ่อแม่ที่เจ็บป่วย เพราะมีภารกิจที่สำคัญคือการดูแลรักษาคนไข้ ส่วนเรื่องอื่น ๆ ก็ให้คนอื่นช่วยทำแทนได้ จนบางครั้งทำให้หมอเองเกิดความเหนื่อยอย่างมาก หมดพลัง ยิ่งมีการร้องเรียนที่พบได้บ่อยครั้งมากขึ้น ก็ยิ่งทำให้หมอเราหมดทั้งแรง หมดทั้งกำลังใจ แล้วเราจะทำอย่างไรให้หมอเรามีพลังเพื่อทำงานให้สำเร็จ ผมเองมีวิธีที่อยากเล่าให้น้อง ๆ พี่ ๆ เพื่อน ๆ ที่กำลังจะหมดพลัง ดังนี้

1. นั่งพักในห้องเงียบ ๆ ดื่มกาแฟหรือชาอย่างสงบ หลับตาและนวดผ่อนคลายกล้ามเนื้อบริเวณขมับทั้ง 2 ข้าง

2. นั่งทบทวนเป้าหมายในการทำงานว่าเรามีภารกิจที่สำคัญ คือ การรักษาผู้ป่วยให้ดีขึ้น สร้างความสุข ลดความทุกข์ให้ผู้ป่วยและญาติ

3. นึกถึงภาพที่ผู้ป่วย ญาติมารอให้เรารักษา การเดินทางที่ไกลหลายชั่วโมง มีความลำบากกว่าเรามาก เพื่อมานั่งรอให้เราตรวจรักษาเพียงไม่กี่นาที

4. นึกถึงภาพที่ผู้ป่วยและญาติมีน้ำตาคลอเบ้า แสดงสายตาที่บ่งถึงความลำบากและมีความต้องการให้เรารักษาอย่างดี เพื่อให้ผู้ป่วยหายจากการเจ็บป่วย

5. นึกถึงภาพรอยยิ้มของผู้ป่วยและญาติที่หายจากการเจ็บป่วย วันที่ญาติมารับกลับบ้าน

6. นึกถึงภาพวันที่เราสอบเข้าเรียนได้ วันที่เราเรียนจบ วันที่เรารับปริญญาบัตร เป็นวันที่เราและพ่อแม่พี่น้องมีความสุขมากที่สุด

7. นึกถึงภาพที่เพื่อน ๆ ร่วมวิชาชีพของเราก็ทำงานหนักมากไม่ได้มีสภาพแตกต่างกับเรา และนึกถึงภาพของคนไข้และครอบครัวที่เขาลำบากมีความทุกข์มากกว่าเราอีกมากมาย

ความเหนื่อย ความท้อ ความอ่อนล้า การหมดกำลังใจนั้นเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้อย่างแน่นอน แต่เราอย่าเพิ่งท้อทอย เปลี่ยนเป้าหมายในชีวิตของเราที่มาเป็นหมอ เพื่อรักษาผู้ป่วยให้หายจากการเจ็บป่วย หายจากความทุกข์ ถ้าเหนื่อย ก็ลองทำแบบผมดูนะครับ