นานาสาระ ตอน แพทย์วินิจฉัยโรคไม่ได้ ความผิดของใคร?

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 5 พฤษภาคม 2563
• Tweet

นานาสาระ ตอน แพทย์วินิจฉัยโรคไม่ได้ ความผิดของใคร?

การเจ็บป่วยเป็นสิ่งที่ทุกคนไม่อยากให้เกิดขึ้น และเมื่อเจ็บป่วยก็ต้องไปพบแพทย์เพื่อให้การรักษาที่ดี จะได้หายจากอาการเจ็บป่วยนั้น เมื่อผู้ป่วยไปพบแพทย์ไม่ว่าจะเป็นที่คลินิกส่วนตัว โรงพยายาลรัฐ หรือโรงพยาบาลเอกชน แพทย์ก็ต้องเริ่มจากการสอบถามอาการเจ็บป่วย การตรวจร่างกาย และการตรวจเพิ่มเติมทางห้องปฏิบัติการต่าง ๆ เช่น การส่งตรวจเลือด การส่งตรวจเอกซเรย์เป็นต้น ส่วนใหญ่แล้วแพทย์ก็จะให้การรักษาโรคหรืออาการผิดปกติได้เป็นส่วนใหญ่ เพราะโรคที่คนเราเป็นนั้นส่วนใหญ่แล้วก็ไม่ได้รุนแรงอะไรมาก แต่ก็มีส่วนหนึ่งที่แพทย์ไม่สามารถรักษาให้หายได้ จนเสียชีวิต อาจด้วยเนื่องจากหลากหลายสาเหตุ เช่น

1. ธรรมชาติของโรคที่รุนแรง ไม่ตอบสนองต่อการรักษาหรือรักษาไม่ได้

2. แพทย์ไม่สามารถให้การรักษาได้ เนื่องจากมีข้อจำกัดด้านยา อุปกรณ์ เครื่องมือต่าง ๆ ที่ต้องใช้ รวมทั้งระยะเวลาที่มีจำกัด แล้วผู้ป่วยมาถึงโรงพยาบาลไม่ทัน

3. แพทย์ไม่สามารถให้การวินิจฉัยโรคนั้นได้ เพราะมีข้อจำกัดด้านความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ โรคนั้นพบน้อยมาก ๆ ตั้งแต่เรียนมาก็ไม่เคยรู้มาก่อน

4. โรคที่ให้การรักษานั้นเกิดภาวะแทรกซ้อนทั้งในส่วนที่พบบ่อย ๆ เช่น การติดเชื้อในโรงพยาบาล หรือมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก แต่เกิดขึ้นในผู้ป่วยรายนั้น จนเสียชีวิต

5. ผู้ป่วยเจ็บป่วยด้วยโรคที่คาดไม่ถึง รุนแรงในสถานพยาบาลที่ไม่มีความพร้อมในขณะนั้น และไม่สามารถส่งต่อผู้ป่วยได้ทันเวลา

6. ญาติไม่เข้าใจวิธีการรักษาของแพทย์ และปฏิเสธการรักษาในเบื้องต้น จนเกิดอาการที่รุนแรง พอตัดสินใจให้การรักษาก็รักษาไม่ทันแล้ว

7. ผู้ป่วยไม่สามารถเข้าถึงการรักษาได้ เพราะมีข้อจำกัดด้านทรัพยากรต่าง ๆ ในการรักษา ทั้งปัญหาด้านการเงินของผู้ป่วย และข้อจำกัดด้านการรักษาของสถานพยาบาลนั้น ๆ

8. ด้วยข้อจำกัดด้านระบบการรักษาของประเทศที่มีข้อจำกัดในบางกรณี

9. อื่น ๆ ที่ผมอาจคิดไม่ถึงในตอนนี้

ความจริงที่พบได้บ่อยขึ้นตอนนี้ ก็คือการร้องเรียน การฟ้องร้อง การลงสื่อโซเชียล การบอกกับสื่อมวลชน หรือการเดินขบวนขับไล่แพทย์ที่ไม่สามารถรักษาผู้ป่วยให้หายได้ ผมเองก็เป็นแพทย์มาเกือบ 30 ปี เคยถูกร้องเรียนว่าทำไมรักษาผู้ป่วยแล้วเสียชีวิต ถามว่าตอนที่ผมถูกร้องเรียน เกิดอะไรขึ้นกับผมบ้าง ผมเสียใจครับที่ไม่สามารถรักษาคนไข้ให้หายได้ ผมผิดหวังครับที่ผมทุ่มเทในการดูแลคนไข้ แต่กลับถูกร้องเรียน ทางคณะแพทย์ก็ได้ทบทวนการดูแลผู้ป่วยของผมทั้งหมด ก็ไม่พบข้อผิดพลาดใด ๆ แต่ด้วยโรคที่ผู้ป่วยเป็นนั้นไม่รู้ว่าเป็นโรคอะไร แพทย์ผู้เชี่ยวชาญหลาย ๆ ท่านก็ช่วยกันดูแลรักษาผู้ป่วย แต่ก็ไม่สามารถให้การวินิจฉัยและรักษาให้ดีขึ้นได้ เมื่อเราถูกร้องเรียนกับสื่อมวลชนว่าทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิต ผมก็ย่อมผิดหวัง ผมต้องใช้เวลาอยู่นานหลายเดือนกว่าจะปรับตัว ปรับเปลี่ยนวิธีคิดให้กลับมามีกำลังใจ มีความสุขในการทำงานดูคนไข้ต่อไปได้

ถามว่าส่งผลต่อผู้ป่วยรายอื่น ๆ หรือไม่ ก็ส่งผลแน่นอนในช่วงเวลาหนึ่ง ถามว่าใครผิดที่รักษาผู้ป่วยไม่หาย ผู้ป่วยเสียชีวิต คำตอบคือ ไม่ควรมีใครผิดหรอกครับ ทุกคนก็พยายามและตั้งใจทำหน้าที่ของตนเองอย่างสุดความสามารถแล้ว เพราะผลของการเจ็บป่วยย่อมมีทั้งหาย ไม่หาย พิการ หรือเสียชีวิต แพทย์ พยาบาลและทีมที่เกี่ยวข้องทุกคนก็ทุ่มเทอย่างเต็มที่แล้วครับ ปริมาณงานที่รับผิดชอบกับจำนวนบุคลากรทางการแพทย์ยังมีข้อจำกัดอยู่มากครับ

ผมอยากให้คนไทยช่วยกันดูแลสุขภาพตนเองให้ดี และเข้าใจการทำงานของแพทย์ เข้าใจธรรมชาติของการเจ็บป่วย และเข้าใจถึงข้อจำกัดของการเจ็บป่วยและการรักษา เพราะนี้คือประเทศไทยครับ ประเทศที่บุคลากรทางการแพทย์ทำงานหนักไม่แพ้ชาติใดในโลก และมีความทุ่มเทในการดูแลผู้ป่วยอย่างมากอยู่แล้ว

โชคดีครับคนไทย อย่าเจ็บป่วย