นานาสาระ ตอน ปวดทั้งตัวมาหลายเดือน

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 21 เมษายน 2563
• Tweet

นานาสาระ ตอน ปวดทั้งตัวมาหลายเดือน

สวัสดีครับ เชิญนั่งเลยครับคุณลุง “มีอาการผิดปกติอะไรมาครับ ดูเหมือนจะลุกนั่งลำบากมาก ดูมันทรมานมากเลยครับ” ผมพูดทักทายผู้ป่วยรายหนึ่ง เนื่องจากผมสังเกตเห็นผู้ป่วยลุกขึ้นยืนลำบากมาก และเดินหรือขยับร่างกายด้วยอาการเจ็บปวด ดูทรมานมาก ซึ่งผู้ป่วยและครอบครัวได้เริ่มเล่าให้ผมฟังอย่างละเอียดด้วยความวิตกกังวลว่า

“คุณพ่อมีอาการอ่อนรง เดินไม่สะดวก ทานอาหารไม่ได้ มานานหลายเดือน น้ำหนักก็ลดลง เหมือนมีไข้ต่ำ ๆ ไปหาหมอมาหลายที่ ตรวจทุกอย่างมาโดยละเอียดก็ไม่พบความผิดปกติใด ๆ ยกเว้นมีภาวะซีด ต้องได้เลือดมา 2 ถุง แต่หลังจากนั้นอาการก็ไม่ดีขึ้น ยังมีอาการอ่อนแรงมากขึ้น เดินไปไหนก็ลำบาก ต้องมีผู้พยุง แต่ถ้ามีใครโดนตัวก็จะเจ็บ จึงต้องพยุงด้วยความระมัดระวัง เพราะถ้าช่วยไม่ดี ก็จะเกิดอาการเจ็บมากขึ้น” จากข้อมูลที่เล่ามานั้นมีข้อมูลที่ชัดเจนมาก ผมจึงเริ่มการตรวจร่างกาย กลับพบว่าไม่มีกล้ามเนื้ออ่อนแรงเลย แต่มีอาการปวดตามกล้ามเนื้ออย่างมาก จับตรงไหนก็เจ็บไปหมด จากข้อมูลที่ญาติเล่ามาร่วมกับผลการตรวจร่างกาย ทำให้ผมคิดถึงภาวะ polymyalgia rheumatica : PMR หรือโรค พีเอ็มอาร์ คือโรคที่มีการอักเสบของเลือดก่อให้มีอาการปวดตามกล้ามเนื้อทั่วทั้งตัว ทำเกิดอาการเคลื่อนไหวลำบาก อ่อนเพลีย ไข้ต่ำ ๆ ได้

ผมจึงส่งตรวจเลือดดูการตกตะกอนของเม็ดเลือด หรือ การตรวจ erythrocyte sediment rate : ESR ซึ่งค่าปกติจะสูงไม่เกิน 20-30 มม.ต่อชั่วโมง ซึ่งของผู้ป่วยรายนี้มีค่าสูง 120 มม.ต่อชั่วโมง ผมจึงให้การรักษาด้วยยาเพร็ดนิโซโลน การดูแลรักษาโรคนี้ไม่ง่ายนัก เพราะอาการของผู้ป่วยนั้นไม่ได้มีอาการเฉพาะเหมือนโรคอื่น ๆ แต่จะเป็นอาการทั่ว ๆ ไปไม่เฉพาะเจาะจง ถ้าไม่ได้คิดถึงโรคนี้ ก็จะไม่สามารถให้การวินิจฉัยได้เลย เหมือนในผู้ป่วยรายนี้

สิ่งที่ผมอยากฝากไว้กับผู้ป่วยและผู้ให้การดูแลผู้ป่วย คือ ประวัติการเจ็บป่วยที่ละเอียด และการใส่ใจกับคำบอกเล่าของผู้ป่วยและญาติอย่างดี จะช่วยให้การวินิจฉัยโรคได้ดี และเลือกการตรวจเพิ่มเติมที่ตรงกับโรคที่สงสัยนั้น ก็จะช่วยให้การวินิจฉัยโรคได้ถูกต้อง