ทาฟลูโพรส (Tafluprost)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 8 สิงหาคม 2560
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาทาฟลูโพรส(Tafluprost) จัดเป็นสารสังเคราะห์ที่มีโครงสร้างเคมีคล้ายคลึงกับสารโพรสตาแกลนดินส์ (Prostaglandin analog) ทางคลินิกนำมาใช้ควบคุมอาการของโรคต้อหินชนิดมุมเปิด (Open-angle glaucoma) โดยมีกลไกเพิ่มการไหลเวียนของของเหลวในลูกตาจนเป็นเหตุให้แรงดันตาลดลง

รูปแบบผลิตภัณฑ์ของยาทาฟลูโพรสเป็นยาหยอดตาที่มีความเข้มข้น 0.0015% หลังการหยอดยานี้ 2-4 ชั่วโมง ตัวยาจึงเริ่มออกฤทธิ์และมีระยะเวลาการออกฤทธิ์นานประมาณ 12 ชั่วโมง แพทย์จะแนะนำให้ใช้ยาทราโวโพรสหยอดตาเพียงวันละ1ครั้งเท่านั้น ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันภาวะความดันตาต่ำเกินไป

มีข้อจำกัดต่างๆของยาทาฟลูโพรสที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบดังนี้ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่มีประวัติแพ้ยาทาฟลูโพรส
  • การใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร จะต้องอยู่ภายใต้คำสั่งแพทย์เท่านั้น
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้หยอดตา เมื่อผู้ป่วยมีการติดเชื้อที่ตา มีอาการตาบวม หรือเกิดบาดแผลที่ตา กรณีนี้ต้องให้จักษุแพทย์เป็นผู้ตรวจรักษาและสั่งจ่าย การใช้ยานี้ที่เหมาะสมเท่านั้น
  • ห้ามใช้ยานี้เมื่อต้องเข้ารับการผ่าตัดตา
  • โดยทั่วไป แพทย์จะให้หยอดยาทาฟลูโพรสในช่วงก่อนนอน ทั้งนี้เป็นเหตุผลทางคลินิกที่มีความเกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพการรักษา ผู้ป่วยไม่ควรปรับการบริหารยา/ใช้ยา/ขนาดยานี้โดยมิได้ขอคำปรึกษาจากแพทย์
  • ห้ามเปิดขวดยาทิ้งไว้ด้วยจะทำให้ตัวยาสัมผัสกับอากาศ เปิดขวดยาเมื่อต้องใช้ยานี้ และปิดฝาขวดให้มิดชิดเมื่อหยอดยาเสร็จเรียบร้อย ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันการปนเปื้อนของ ฝุ่นต่างๆ เชื้อโรค และสิ่งปนเปื้อนอื่นๆ
  • ห้ามมิให้ปลายหลอดยาหยอดตาสัมผัสกับตา หนังตา นิ้วมือ ด้วยเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่นำมาซึ่งการปนเปื้อนของเชื้อโรค
  • กรณีมียาหยอดตาชนิดอื่นร่วมด้วย ให้ใช้ยาหยอดตาทาฟลูโพรสห่างจากยา หยอดตาชนิดอื่นประมาณ 5 นาทีเป็นอย่างต่ำ
  • ต้องใช้ยาชนิดนี้ต่อเนื่องตามคำสั่งแพทย์ถึงแม้อาการจะดีขึ้น ไม่มีอาการปวด ตาแล้วก็ตาม
  • ห้ามนำยานี้ไป หยอดจมูก หยอดปาก ด้วยเป็นการใช้ที่ผิดวัตถุประสงค์และ ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์แต่อย่างใด
  • ยานี้อาจทำให้ ขอบหนังตา/เบ้าตา ขนตามีสีคล้ำขึ้น อาการเหล่านี้จะหายไปเองเมื่อหยุดใช้ยานี้
  • กรณีที่ใช้ยานี้แล้วมีอาการ ตาพร่า ตามัว เกิดขึ้น ต้องหลีกเลี่ยงการขับขี่ยวดยานพาหนะต่างๆและการทำงานกับเครื่องจักร ด้วยจะก่อให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย

คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้ระบุให้ยาทาฟลูโพรสอยู่ในหมวดยาอันตรายที่ใช้ภายนอก และยังเป็นยาควบคุมพิเศษ การใช้ยานี้จะต้องสั่งจ่ายโดยแพทย์เท่านั้น และในบ้านเราจะพบเห็นการจัดจำหน่ายทาฟลูโพรสภายใต้ชื่อการค้า “Taflotan”

ทาฟลูโพรสมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

ทาฟลูโพรส

ยาทาฟลูโพรสมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • บำบัดรักษาโรคต้อหินชนิดมุมเปิด (Open angle glacoma) และ
  • ใช้เป็นยาลดความดันตา ในโรคความดันตาสูง

ทาฟลูโพรสมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาทาฟลูโพรสมีกลไกการออกฤทธิ์ที่ตัวรับ(Receptor)ในบริเวณลูกตาซึ่งถูกเรียกว่า Prostaglandin F receptor ส่งผลทำให้เพิ่มการไหลออกของของเหลวในลูกตา จึงส่งผลลดความดันตาในที่สุด จากกลไกดังกล่าว จึงเป็นที่มาของฤทธิ์ในการรักษาตามสรรพคุณ

ทาฟลูโพรสมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาทาฟลูโพรส มีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาหยอดตา ที่ประกอบด้วยตัวยา Tafluprost ขนาดความเข้มข้น 0.0015%

ทาฟลูโพรสมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาทาฟลูโพรสมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น

  • ผู้ใหญ่: หยอดตาครั้งละ 1 หยด ในตาข้างที่มีอาการ วันละ1 ครั้ง ก่อนนอน
  • เด็ก: ในทางคลินิก ยังไม่แนะนำให้ใช้ยานี้กับเด็ก

อนึ่ง:

  • หากมียาหยอดตาชนิดอื่นร่วมด้วยกับยานี้ ห้ามหยอดยาพร้อมกัน ให้เว้นระยะเวลา ของการหยอดยาห่างกัน 5 นาทีเป็นอย่างต่ำ
  • ล้างและทำความสะอาดมือทุกครั้งก่อนและหลังหยอดยา
  • ห้ามมิให้ปลายหลอดหยอดยาสัมผัสกับ ขนตา หนังตา ลูกตา ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันการปนเปื้อนสิ่งต่างๆลงในตัวผลิตภัณฑ์ยานี้
  • ระยะเวลาของการใช้ยานี้ให้เป็นไปตามคำสั่งแพทย์

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาทาฟลูโพรส ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ อย่างเช่น เยื่อตาอักเสบ มีบาดแผลในตา รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาทาฟลูโพรส อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมหยอดยาควรทำอย่างไร?

กรณีลืมหยอดยาทาฟลูโพรส ผู้ป่วยสามารถหยอดยาเมื่อนึกขึ้นได้ หากเวลาใกล้เคียงกับการหยอดยาในครั้งถัดไป ให้หยอดยาในขนาดปกติ ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณการใช้ยาเป็น 2 เท่า

แต่อย่างไรก็ดี เพื่อประสิทธิผลของการรักษา ผู้ป่วยต้องหยอดยาทาฟลูโพรส ตรงเวลาตามแพทย์สั่ง และห้ามปรับขนาดการใช้ยานี้ด้วยตนเอง

ทาฟลูโพรสมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

อาจพบเห็นผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ของยาหยอดตา ทาฟลูโพรส ต่อระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆของร่างกายดังนี้ เช่น

  • ผลต่อตา: เช่น มีอาการคันและระคายเคืองตา อาจเกิดต้อกระจก ตาแห้ง ปวดตา ตาแพ้แสง หนังตาบวม ตาพร่า หนังตาอักเสบ กรณีใช้ยานี้ต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจส่งผลให้ เบ้าตามีสีคล้ำ ขนตา/หนังตามีสีเข็มขึ้น ขนตายาวขึ้น
  • ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปวดศีรษะ
  • ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น มีอาการไอเรื้อรัง
  • ผลบต่อระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย: เช่น อาจติดเชื้อโรคหวัดได้ง่าย

มีข้อควรระวังการใช้ทาฟลูโพรสอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาทาฟลูโพรส เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และกับเด็ก นอกจากมีคำสั่งของแพทย์
  • ห้ามใช้ผลิตภัณฑ์ยานี้ที่มีการปนเปื้อนของสิ่งสกปรก เช่น มีผงในน้ำยา
  • ห้ามปรับขนาดการหยอดยาด้วยตนเอง
  • ห้ามใส่คอนแทคเลนส์ขณะที่ใช้ยานี้
  • หากใช้ยานี้เป็นเวลาที่แพทย์แนะนำแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ให้ผู้ป่วยรีบกลับมา ปรึกษาแพทย์/มาโรงพยาบาล โดยไม่ต้องรอจนถึงวันแพทย์นัด
  • มาพบแพทย์ตามนัด เพื่อรับการตรวจสอบการทำงานของตาว่า เป็นปกติหรือยัง
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาทาฟลูโพรสด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บhaamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

ทาฟลูโพรสมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ด้วยยาหยอดตาทาฟลูโพรส เป็นยาใช้ภายนอกจึงยังไม่พบมีรายงานปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานชนิดใดๆ

ควรเก็บรักษาทาฟลูโพรสอย่างไร?

ควรเก็บยาทาฟลูโพรส ภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส (Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง และไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

ทาฟลูโพรสมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ในประเทศไทย ยาทาฟลูโพรส มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Taflotan (ทาโฟลแทน)Santen

อนึ่ง ยาชื่อการค้าอื่นของยานี้ เช่น Zioptan

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Tafluprost#Mechanism_of_action[2017,July22]
  2. http://www.mims.com/thailand/drug/info/taflotan-taflotan-s/mechanism-of-action[2017,July22]
  3. https://www.drugs.com/cdi/tafluprost-drops.html[2017,July22]
  4. https://www.drugs.com/sfx/tafluprost-ophthalmic-side-effects.html[2017,July22]