ทาซิเมลทีออน (Tasimelteon)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 25 ตุลาคม 2560
- Tweet
- บทนำ
- ทาซิเมลทีออนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีขนาดรับประทานอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้ทาซิเมลทีออนอย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาทาซิเมลทีออนอย่างไร?
- ทาซิเมลทีออนมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- เมลาโทนิน รีเซ็บเตอร์ อะโกนิสต์ (Melatonin receptor agonists)
- ยานอนหลับ (Sleeping pill)
- โรคตับ (Liver disease)
- สุขลักษณะการนอน สุขอนามัยการนอน (Sleep hygiene)
- ยากดการหายใจ (Drug-induced respiratory depression)
บทนำ
ยาทาซิเมลทีออน(Tasimelteon) เป็นยาที่ใช้รักษาอาการนอนไม่หลับ(Insomnia) จัดอยู่ในกลุ่มยาเมลาโทนิน รีเซพเตอร์ อะโกนิสต์ (Melatonin receptor agonists) ในปีค.ศ.2005 (พ.ศ.2548)ยาชนิดนี้ถูกพัฒนาและเริ่มมีข้อสรุปทางการรักษาทางคลินิก 8 ปีต่อมาจึงได้รับการขึ้นทะเบียนยา เร็วๆมานี้ ทางคลินิกเริ่มใช้ยาทาซิเมลทีออนกับกลุ่มบุคคลตาบอดที่มีรอบเวลาการนอนหลับที่ไม่สอดคล้องกับเวลาปกติของแต่ละวัน หรือที่เรียกกันว่า “Non-24-hour sleep-wake rhythm disorder”
ยาทาซิเมลทีออนมีรูปแบบเภสัชภัณฑ์เป็นยาชนิดรับประทาน หลังการดูดซึมจากระบบทางเดินอาหาร เอนไซม์ในตับจะคอยเปลี่ยนโครงสร้างของยานี้ ร่างกายต้องใช้เวลา 0.9–1.7 ชั่วโมง เพื่อกำจัดยานี้ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะและอุจจาระ การรับประทานยานี้ก่อนนอนเพียงครั้งเดียว ก็สามารถทำให้นอนหลับได้เหมือนปกติ
มีข้อจำกัดการใช้ยาทาซิเมลทีออนที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบไว้ ดังนี้ เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยาทาซิเมลทีออนกับผู้ป่วยโรคตับ
- ห้ามรับประทานยาทาซิเมลทีออนร่วมกับยา Fluvoxamine ด้วยทำให้ระดับตัวยา ทาซิเมลทีออนในกระแสเลือดเพิ่มสูงจนส่งผลเป็นอันตราย(ผลข้างเคียงรุนแรง)ต่อผู้บริโภค
- ห้ามรับประทานยาทาซิเมลทีออนร่วมกับอาหาร
- ขณะที่รับประทานยาทาซิเมลทีออนไปแล้ว ต้องไม่ทำกิจกรรมที่เป็นอุปสรรคต่อการนอนหลับ เช่น การออกกำลังกายก่อนเข้านอน
- ยานี้อาจทำให้มีอาการ วิงเวียน ผู้บริโภคควรหลีกเลี่ยงการขับขี่ยวดยานพาหนะต่างๆ รวมถึงการทำงานกับเครื่องจักรเมื่อมีอาการดังกล่าว ด้วยจะเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- ห้ามรับประทานยาทาซิเมลทีออน ร่วมกับเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์ ยานอนหลับชนิดอื่นๆ ด้วยจะทำให้ผู้ป่วยได้รับผลกระทบโดยตรง เช่น เกิดอาการข้างเคียง มากขึ้นจากยาทาซิเมลทีออน จนอาจเป็นอันตรายกับตัวผู้บริโภคเอง
- ห้ามใช้ยานี้กับเด็ก ด้วยไม่มีข้อมูลความปลอดภัยของการใช้ยานี้กับผู้ป่วยกลุ่มนี้
- หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ และสตรีในภาวะให้นมบุตร
- แจ้งแพทย์ทุกครั้งว่า ตนเองมีโรคประจำตัว รวมถึงปัจจุบันมีการใช้ยาชนิดใดอยู่บ้าง ทั้งนี้เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะยาตีกัน(ปฏิกิริยาระหว่างยา) หรือเกิดผลกระทบ(ผลข้างเคียง)จากยานี้ต่อโรคประจำตัวต่างๆที่เป็นอยู่ก่อน
- การใช้ยานี้อาจต้องกินเวลาเป็นสัปดาห์ขึ้นไปจึงจะเห็นประสิทธิผลการรักษา
- ระหว่างที่ได้รับยานี้ ควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ เพราะสารประกอบต่างๆจากบุหรี่สามารถทำให้ยาทาซิเมลทีออน ด้อยประสิทธิภาพในการรักษาลง
อาจกล่าวได้ว่า ยาทาซิเมลทีออนเป็นยาที่มีประโยชน์สำหรับผู้ที่มีอาการนอนไม่หลับก็จริง แต่ก็สามารถสร้างผลกระทบต่อร่างกายได้เช่นกัน หากใช้ยานี้ไม่ถูกหลักของการรักษา ทั้งนี้ เราจะพบเห็นการจำหน่ายยาทาซิเมลทีออนในต่างประเทศภายใต้ชื่อการค้า “Hetlioz”
ทาซิเมลทีออนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น
- บำบัดรักษาอาการนอนไม่หลับสำหรับผู้ใหญ่
ทาซิเมลทีออนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออน มีกลไกการออกฤทธิ์ต่อตัวรับ(Receptor)ในสมองที่มีชื่อว่า Melatonin (MT) receptor อย่างเช่น MT1 และ MT2 การออกฤทธิ์ที่ตัวรับดังกล่าว ส่งผลกระตุ้นการนอนหลับได้เป็นปกติ จากกลไกดังที่กล่าวมา ทำให้เกิดฤทธิ์ของการรักษาตามสรรพคุณ
ทาซิเมลทีออนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น
- ยาแคปซูลชนิดรับประทาน ที่ประกอบด้วยตัวยา Tasimelteon 20 มิลลิกรัม/แคปซูล
ทาซิเมลทีออนมีขนาดรับประทานอย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออนมีขนาดรับประทาน เช่น
- ผู้ใหญ่: รับประทานยา 20 มิลลิกรัม ครั้งเดียว/วัน ก่อนเข้านอน
- เด็ก: ห้ามใช้ยานี้กับเด็ก เพราะยังไม่มีข้อมูลทางคลินิกในด้านความปลอดภัยของยานี้ในเด็ก
อนึ่ง:
- ห้ามรับประทานยานี้พร้อมอาหาร
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยา ทาซิเมลทีออน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ อย่างเช่น โรคตับ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่เพราะยาทาซิเมลทีออนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
การลืมรับประทานยาทาซิเมลทีออนอาจก่อให้เกิดอาการนอนไม่หลับตามมา กรณีดังกล่าว ผู้บริโภค/ผู้ป่วยสามารถรับประทานยาทาซิเมลทีออนทันทีที่นึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่าให้รับประทานยาขนาดปกติ
ทาซิเมลทีออนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออนสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อระบบอวัยวะต่างๆของร่างกาย ดังนี้ เช่น
- ผลต่อตับ: เช่น เอนไซมน์การทำงานของตับในเลือดเพิ่มขึ้น
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปวดศีรษะ
- ผลต่อสภาพจิตใจ: เช่น ฝันร้าย
- ผลต่อระบบทางเดินปัสสาวะ: เช่น เกิดโรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะได้ง่าย
- ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น เกิดโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจได้ง่าย
มีข้อควรระวังการใช้ทาซิเมลทีออนอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาทาซิเมลทีออน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีภาวะโรคตับ
- ห้ามรับประทานยานี้ร่วมกับเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก
- ห้ามปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง และต้องใช้ยานี้ตามขนาดรับประทานที่แพทย์แนะนำ
- ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น แคปซูลแตกหัก
- กรณีใช้ยานี้ต่อเนื่อง แล้วอาการนอนไม่หลับไม่ดีขึ้น ให้รีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลก่อนวันแพทย์นัด เพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
- ปฏิบัติตามคำแนะนำของ แพทย์ พยาบาล เภสัชกร เช่น การปรับสภาพจิตใจ การออกกำลังกาย การรับประทาน และการพักผ่อน อย่างเหมาะสม
- ควรมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดหมาย เพื่อแพทย์ได้ติดตามผลการรักษา
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาทาซิเมลทีออนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
ทาซิเมลทีออนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ยาทาซิเมลทีออนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาทาซิเมลทีออนร่วมกับยา Fentanyl, Hydrocodone, Tramadol ด้วยอาจจะทำให้มีอาการหายใจขัด/หายใจลำบาก เกิดภาวะโคม่าจนอาจถึงขั้นเสียชีวิตในที่สุด
- ห้ามรับประทานยาทาซิเมลทีออนร่วมกับอาหาร ด้วยจะทำให้การออกฤทธิ์ของ ยาทาซิเมลทีออน ช้ากว่าเดิมจนรบกวนเวลาของการนอนหลับ
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาทาซิเมลทีออนร่วมกับยาแก้แพ้ อย่างเช่น ยา Chlorpheniramine, และ Brompheniramine ด้วยอาจจะทำให้มีอาการ วิงเวียน ง่วงนอน รู้สึกสับสน การครองสติทำได้ยากขึ้น
ควรเก็บรักษาทาซิเมลทีออนอย่างไร?
ควรเก็บยาทาซิเมลทีออนภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ และเก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
ทาซิเมลทีออนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาทาซิเมลทีออน มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Hetlioz (เฮทลิออซ) | Vanda Pharmaceuticals Inc. |
