ตาโปน (Exophthalmos)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 6 ธันวาคม 2556
- Tweet
จากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คำว่า “โปน” หมายถึง นูนยื่นออกนอกแนวที่อยู่ตามปกติ ดังนั้น “ตาโปน” ตามความเห็นของผู้เขียน จึงหมายถึง ลูกตาที่นูนยื่นออกจากเบ้าตามากกว่าปกติ
ทางการแพทย์ ตาโปน หมายถึงลูกตาที่โปนออกมานอกเบ้าตาเกินกว่าในภาวะปกติ ทั้ง นี้ ตาโปนเป็น อาการหรือภาวะผิดปกติ ไม่ใช่โรค
ตาโปนเกิดได้จากมีการบวม หรือมีก้อนเนื้อในเบ้าตา จึงดันให้ลูกตาโปนออกมาทางด้าน หน้า โดยตาโปนอาจเกิดขึ้นข้างเดียว หรือทั้ง 2 ข้างก็ได้ (แต่ละข้างมักโปนไม่เท่ากัน) ขึ้นกับสาเหตุ ทั้งนี้โอกาสเกิดในแต่ละข้างเท่ากัน และตาโปนพบเกิดได้ในทุกเพศทุกวัย ขึ้นกับสา เหตุเช่นกัน
สาเหตุที่ทำให้เกิดตาโปนมีหลายสาเหตุ ที่พบบ่อย คือ
- จากโรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ ที่ทำให้กล้ามเนื้อลูกตาบวมใหญ่ จึงดันให้ลูกตาโปนออกมา นอกจากนั้นที่พบได้บ้าง เช่น
- จากมีการอักเสบติดเชื้อในเบ้าตา จึงทำให้เนื้อเยื่อต่างๆในเบ้าตาบวม จึงดันลูกตาให้โปนออกมา
- จากมีโรคของหลอดเลือดในเบ้าตาผิดปกติ เช่น Hemangioma หรือ Carotid-caver nous fistula
- จากมีก้อนเนื้อ อาจเป็นก้อนเนื้องอกธรรมดา หรือก้อนเนื้องอกมะเร็งของเนื้อเยื่อต่างๆในเบ้าตา เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน หรือมะเร็งของลูกตาเอง เช่น มะเร็งจอตา
อาการจากมีตาโปนคือ ตาแห้ง ตามัว มองเห็นภาพไม่ชัด เห็นภาพซ้อน น้ำตาไหล อาจปวดตาได้ในบางสาเหตุ เช่น เมื่อมีการติดเชื้อ ซึ่งการรักษาและการพยากรณ์โรค จะขึ้นกับแต่ละสาเหตุ
ดังนั้น เมื่อมีตาโปน ควรต้องพบแพทย์เสมอ
บรรณานุกรม
- Exophthalmos http://www.patient.co.uk/doctor/Exophthalmos.htm [2013,Nov22].
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์