ดาซาบูเวียร์ (Dasabuvir)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 20 กรกฎาคม 2561
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาดาซาบูเวียร์(Dasabuvir) เป็นยาที่ได้รับการขึ้นทะเบียนและรับรองการใช้เพื่อรักษา โรคไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1 เมื่อปี ค.ศ.2014 (พ.ศ.2557) องค์การอนามัยโลกระบุให้ยาดาซาบูเวียร์อยู่ในบัญชียาจำเป็นขั้นพื้นฐานที่สถานพยาบาลควรมีสำรองไว้ให้บริการกับประชาชน นอกจากนี้ยังมีการผลักดันให้ประชาชนในพื้นที่ยากจนทั่วโลกเข้าถึงยาชนิดนี้โดยริเริ่มโครงการในปี ค.ศ.2015 (พ.ศ.2558) เพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาโรคนี้ ทางการแพทย์จึงมักใช้ยาดาซาบูเวียร์ร่วมกับตำรับยาที่ใช้รักษา/ยาต้านไวรัสตับอักเสบซีตัวอื่น เช่น Ombitasvir , Paritaprevir, และ Ritonavir

อย่างไรก็ตาม ข้อควรระวังของการใช้ยาดาซาบูเวียร์ คือ ยาดาซาบูเวียร์อาจทำให้ร่างกายผู้ป่วยมีความไวเกินต่อการเกิดโรคไวรัสตับอักเสบ บีตามมา แพทย์จึงต้องซักถามผู้ป่วยโดยละเอียดว่า เคยมีประวัติเป็นโรคไวรัสตับอักเสบบีมาก่อนหรือไม่ และจำเป็นต้องทดสอบเลือดของผู้ป่วยว่า มีเชื้อวัสตับอักเสบบี ปะปนอยู่ในร่างกายก่อนสั่งจ่ายยาดาซาบูเวียร์

ทางคลินิก ผู้ป่วยอาจต้องใช้ยาดาซาบูเวียร์เป็นระยะเวลา 12–24 สัปดาห์ รูปแบบเภสัชภัณฑ์ของยาดาซาบูเวียร์เป็นยาแบบรับประทาน สามารถถูกดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารได้ดีเมื่อรับประทานยาพร้อมอาหาร ตัวยาสามารถคงอยู่ในร่างกายได้ยาวนาน 6 ชั่วโมงโดยประมาณ ก่อนที่จะเสื่อมสลายและถูกกำจัดทิ้งออกจากกระแสเลือด

อย่างไรก็ตาม มีผู้ป่วยกลุ่มที่ไม่สามารถใช้ยาดาซาบูเวียร์ได้เลย หรือควรหลีกเลี่ยงด้วยจะก่อให้เกิดผลเสีย/ผลข้างเคียงรุนแรงมากกว่าประโยชน์ของการรักษา เช่น

  • ผู้ที่เป็นโรคตับชนิดอื่นๆในระดับที่รุนแรงเกินที่จะเยียวยา
  • ผู้ป่วยที่มีประวัติแพ้ยาชนิดนี้
  • ผู้ที่ใช้ยาประเภท CYPZC8 inhibitor ด้วย CYPZC8 มีความสำคัญต่อกระบวนการ เปลี่ยนแปลงโครงสร้างของยาดาซาบูเวียร์

ทั้งนี้ ในปี ค.ศ.2016 (พ.ศ.2559) ยาดาซาบูเวียร์ถูกจัดให้เป็นยารักษาไวรัสตับอักเสบซีในลำดับต้นๆ ทำให้ผู้ผลิตจัดจำหน่ายยาดาซาบูเวียร์พร้อมในเม็ดเดียวกับยาOmbitasvir + Paritaprevir + Ritonavir โดยใช้ยาชื่อการค้าว่า Viekira XR

ดาซาบูเวียร์มีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

จีเอมซีเอสเอฟ

ยาดาซาบูเวียร์มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • รักษาไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่1 แบบเรื้อรัง

ดาซาบูเวียร์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาดาซาบูเวียร์เป็นยาต้านไวรัสตับอักเสบซี ชนิด Non-nucleoside NS5B polymerase inhibitor ตัวยาจะยับยั้งและปิดกั้นการสังเคราะห์ RNA รุ่นใหม่ของเชื้อไวรัสตับอักเสบซี ทำให้จำนวนเชื้อไวรัสตับอักเสบซีลดลง หยุดการกระจายพันธุ์และตายลง ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้นในที่สุด

ดาซาบูเวียร์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาดาซาบูเวียร์มีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบด้วยตัวยา Dasabuvir 250 มิลลิกรัม
  • ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบด้วยตัวยา Dasabuvir 200 มิลลิกรัม + Ombitasvir 8.33 มิลลิกรัม + Paritaprevir 50 มิลลิกรัม + Ritonavir 33.33 มิลลิกรัม

ดาซาบูเวียร์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาดาซาบูเวียร์ มีขนาดรับประทานสำหรับรักษาไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1 เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทานยาครั้งละ 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น พร้อมอาหาร โดยอาจใช้ร่วมกับยารักษาไวรัสตับอักเสบซีชนิดอื่น ตามดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา โดยระยะเวลาการรักษาอยู่ในช่วง 12–24 สัปดาห์
  • เด็ก: ทางคลินิก ยังไม่มีการศึกษาถึงผลที่แน่ชัดในขนาดยานี้ ที่รวมถึงความปลอดภัยของการใช้ยานี้ในเด็ก

อนึ่ง:

  • ห้ามหยุดการรับประทานยานี้เองโดยไม่ขอคำแนะนำจากแพทย์
  • ระยะเวลาการใช้ยานี้ให้เป็นไปตามคำสั่งแพทย์

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาดาซาบูเวียร์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น โรคหัวใจ โรคตับชนิดอื่น โรคเอชไอวี รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาดาซาบูเวียร์ อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

กรณีลืมรับประทานยาดาซาบูเวียร์ สามารถรับประทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้ หากลืมรับประทานยานานเกิน 12 ชั่วโมง ให้รับประทานยามื้อถัดไปในเวลาเดิม และใช้ขนาดรับประทานปกติ ห้ามเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า

ดาซาบูเวียร์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาดาซาบูเวียร์สามารถทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่างๆดังต่อไปนี้ เช่น

  • ผลต่อตับ: เช่น ทำให้เอนไซม์การทำงานของตับในเลือดสูงขึ้น ตับวาย
  • ผลต่อระบบประสาท: เช่น กระสับกระส่าย นอนไม่หลับ
  • ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น คลื่นไส้
  • ผลต่อระบบเลือด: เช่น โลหิตจาง

มีข้อควรระวังการใช้ดาซาบูเวียร์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาดาซาบูเวียร์ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับในระยะรุนแรง
  • ห้ามปรับขนาดรับประทานยานี้ด้วยตนเอง
  • ห้ามหยุดรับประทานยานี้โดยกะทันหัน
  • การใช้ยานี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร ให้อยู่ในดุลยพินิจของแพทย์
  • ห้ามใช้ยาดาซาบูเวียร์สูตรผสมร่วมกับยารักษาไวรัสตับอักเสบซีตัวอื่นกับผู้ป่วยที่ รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดที่มีองค์ประกอบของ Ethinylestradiol
  • ปฏิบัติตัวตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด และมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดหมายทุกครั้ง
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาดาซาบูเวียร์ด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่องข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

ดาซาบูเวียร์มีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาดาซาบูเวียร์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาดาซาบูเวียร์ร่วมกับยากลุ่ม Vitamin K antagonists ด้วยจะทำให้ประสิทธิภาพของยา Vitamin K antagonists ด้อยลงไป
  • ห้ามใช้ยาดาซาบูเวียร์ร่วมกับยาเม็ดคุมกำเนิด เช่น Ethinylestradiol ด้วยจะทำให้เอนไซม์การทำงานของตับในเลือดมีปริมาณเพิ่มขึ้น จนเกิดภาวะตับเป็นพิษ/ตับอักเสบในที่สุด
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาดาซาบูเวียร์ร่วมกับยา Tacrolimus, Sirolimus, หรือ Everolimus ด้วยตัวยาดาซาบูเวียร์จะทำให้ระดับยาทั้ง 3 รายการในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น จนอาจเป็นเหตุให้เกิดผลข้างเคียงต่างๆเพิ่มขึ้นของยาทั้ง3รายการ
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาดาซาบูเวียร์ร่วมกับยาเอนไซม์อินดิวเซอร์(Enzyme inducer) เช่น Carbamazepine, Efavirenz, Rifampicin ด้วยยาดาซาบูเวียร์สามารถทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาของยากลุ่มเอนไซม์อินดิวเซอร์ลดต่ำลง

ควรเก็บรักษาดาซาบูเวียร์อย่างไร?

ควรเก็บยาดาซาบูเวียร์ ภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยา ที่หมดอายุ ไม่ทิ้งทำลายยาลงในคูคลองตามธรรมชาติ

ดาซาบูเวียร์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาดาซาบูเวียร์ มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
VIEKIRA XR (ไวคิรา เอ็กซ์อาร์)AbbVie Inc.
Exviera (เอ็กซ์เวียรา) AbbVie Inc.

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Dasabuvir [2018,June30]
  2. https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a616040.html [2018,June30]
  3. https://www.mims.com/malaysia/drug/info/dasabuvir?mtype=generic [2018,June30]
  4. https://www.rxabbvie.com/pdf/viekiraxr_pi.pdf [2018,June30]
  5. https://www.drugs.com/dosage/viekira-xr.html [2018,June30]
  6. https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2015/20150115130446/anx_130446_en.pdf [2018,June30]