ดรอกซีโดปา (Droxidopa)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 23 พฤศจิกายน 2558
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาดรอกซีโดปา (Droxidopa) เป็นกรดอะมิโนสังเคราะห์ที่ร่างกายสามารถใช้เป็นสารตั้งต้น เพื่อผลิตสารสื่อประสาทเช่น Norepinephrine และ Epinephrine ทางคลินิกนำมาเป็นยารักษาอาการความดันโลหิตต่ำจากระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ (Neurogenic orthostatic hypo tension) ที่พบได้ในผู้ป่วยโรคพาร์กินสัน

ยาดรอกซีโดปาถูกพัฒนาโดยบริษัทยา Sumitomo pharmaceuticals และเริ่มใช้ในประเทศญี่ปุ่น รูปแบบยาแผนปัจจุบันของยานี้จะเป็นยาชนิดรับประทาน โดยตัวยาสามารถดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารและกระจายเข้าสู่ร่างกายได้ประมาณ 90% จากนั้นยาบางส่วนจะเข้าสู่สมองและทำหน้าที่ออกฤทธิ์ในการรักษา ตับจะเป็นอวัยวะที่คอยเปลี่ยนแปลงและทำลายโครงสร้างของยานี้อย่างต่อเนื่อง ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 1.5 ชั่วโมงในการกำจัดปริมาณยา 50% ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะ

มีข้อพึงระวังบางประการที่แพทย์มักจะนำมาประกอบการพิจารณาก่อนจ่ายยาดรอกซีโดปาเช่น

  • ผู้ป่วยเคยมีประวัติแพ้ยานี้หรือไม่
  • ยานี้เหมาะกับอาการความดันโลหิตต่ำ ห้ามนำมาใช้กับผู้ป่วยความดันโลหิตสูง
  • หากเป็นสตรีอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรืออยู่ในภาวะให้นมบุตรหรือไม่
  • มีการรับประทานยาอื่นใดอยู่ก่อนหรือไม่
  • มีโรคประจำตัวอะไรอยู่บ้างเช่น โรคหัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ

ทั้งนี้หลังการสั่งจ่ายยาดรอกซีโดปา ผู้ป่วยจะต้องปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้ยาของแพทย์อย่างเคร่งครัดอาทิเช่น

  • รับประทานยานี้ให้ตรงเวลา และไม่ปรับเปลี่ยนการรับประทานหรือหยุดการใช้ยานี้ด้วยตนเอง
  • ห้ามบดเคี้ยวยานี้ก่อนรับประทาน ให้กลืนยาพร้อมน้ำเปล่าในปริมาณที่เหมาะสม
  • ควรรับประทานยานี้ในมื้ออาหารสุดท้ายช่วงเย็นเป็นเวลามากกว่า 3 ชั่วโมงก่อนเข้านอนทั้งนี้เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะความดันโลหิตสูงเกินไปเมื่ออยู่ในท่านอนหงาย (Supine hypertension) ขณะนอน
  • หากอาการไม่ดีขึ้นหลังการรับประทานยาอย่างถูกต้องเหมาะสมแล้ว ควรต้องกลับมาปรึกษาแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
  • มีบางกรณีที่ผู้ป่วยแพ้สีในส่วนประกอบของเปลือกแคปซูลที่บรรจุยานี้ ให้ผู้ป่วยหยุดการใช้ยานี้ทันทีแล้วกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับเปลี่ยนยา

อย่างไรก็ตามระหว่างการใช้ยาดรอกซีโดปา ผู้ป่วยควรหมั่นตรวจสอบความดันโลหิตควบคู่กันไปอย่างสม่ำเสมอตามคำแนะนำของแพทย์และพยาบาล ทั้งนี้เพื่อป้องกันการเกิดอาการความดันโลหิตสูงที่อาจเกิดขึ้นโดยกลไกการออกฤทธิ์ของยานี้

ดรอกซีโดปามีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ดรอกซีโดปา

ยาดรอกซีโดปามีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้เพื่อรักษาความดันโลหิตต่ำ

ดรอกซีโดปามีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาดรอกซีโดปาคือ เมื่อตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดจะเกิดการกระจายตัวไปตามส่วนต่างๆของร่างกายและสมอง จากนั้นจะเกิดการเปลี่ยนโครงสร้างของยานี้โดยเอนไซม์ที่มีชื่อว่า Aromatic L-amino acid decarboxylase ทำให้ยาดรอกซีโดปาเปลี่ยนเป็นสารสื่อประสาท Norepinephrine และ Epinephrine ส่งผลให้เกิดการหดตัวของหลอดเลือดเป็นผลให้ความดันโลหิตที่ต่ำกลับสูงขึ้นจนเข้าสู่ภาวะปกติ

ดรอกซีโดปามีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาดรอกซีโดปามีรูปแบบการจัดจำหน่ายเป็นยาแคปซูลชนิดรับประทาน ขนาด 100, 200 และ 300 มิลลิกรัม/แคปซูล

ดรอกซีโดปามีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาดรอกซีโดปามีขนาดรับประทานเช่น

  • ผู้ใหญ่อายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป: รับประทานยาเริ่มต้นครั้งละ 100 มิลลิกรัมวันละ 3 ครั้ง หลัง จากการใช้ยาไปแล้ว 1 - 2 วันแพทย์อาจปรับขนาดรับประทานเพิ่มอีก 100 มิลลิกรัมในแต่ละมื้อของการรับประทานตามการตอบสนองต่อการใช้ยาของผู้ป่วย โดยขนาดรับประทานสูงสุดไม่เกินวันละ 1,800 มิลลิกรัม/วัน
  • เด็กและผู้อายุต่ำกว่า 18 ปี: ยังไม่มีการศึกษาชัดเจนถึงประสิทธิภาพและผลข้างเคียงของยานี้ในผู้ป่วยกลุ่มอายุนี้ การใช้ยานี้ในผู้ป่วยกลุ่มนี้จึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีๆไป

*อนึ่ง: สามารถรับประทานยานี้ก่อนหรือพร้อมอาหารก็ได้

*****หมายเหตุ:

  • ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาดรอกซีโดปา ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น กินยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาดรอกซีโดปาอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาดรอกซีโดปาสามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า

อย่างไรก็ตามเพื่อประสิทธิผลของการรักษาควรรับประทานยาดรอกซีโดปาให้ตรงเวลา

ดรอกซีโดปามีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) จากการใช้ยาดรอกซีโดปาอาจจะเกิดขึ้นหรือไม่ก็ได้ทั้งนี้ขึ้นกับการตอบสนองของร่างกายในผู้ป่วยแต่ละบุคคลซึ่งมีความแตกต่างกันออกไป

สำหรับอาการข้างเคียงของยาดรอกซีโดปาที่พบได้บ่อยเช่น ปวดกระเพาะปัสสาวะ ปัสสาวะขุ่นหรือคล้ายกับมีเลือดปน ขณะปัสสาวะมีอาการแสบ-ขัด ตาพร่า วิงเวียน เป็นลม ปวดหลัง กระสับกระส่าย ชีพจรเต้นเร็วหรือไม่ก็ช้า

มีข้อควรระวังการใช้ดรอกซีโดปาอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาดรอกซีโดปาเช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้หรือแพ้ส่วนประกอบของยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตรโดยไม่ได้รับคำสั่งแพทย์
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีภาวะความดันโลหิตสูง
  • ห้ามปรับขนาดการรับประทานด้วยตนเอง
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคหัวใจเช่น หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือผู้ที่มีภาวะเลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่เพียงพอ
  • หยุดการใช้ยานี้ทันทีหากพบอาการแพ้ยาแล้วรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน
  • หมั่นตรวจสอบความดันโลหิตให้อยู่ในช่วงปกติอย่างสม่ำเสมอตามแพทย์พยาบาลแนะนำ หากพบความดันโลหิตสูงหรือความดันโลหิตต่ำผิดปกติ ให้รีบนำผู้ป่วยมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว ไม่ต้องรอถึงวันแพทย์นัด
  • มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดทุกครั้ง
  • ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง:

ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาดรอกซีโดปาด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและ ให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ดรอกซีโดปามีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาดรอกซีโดปามีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นเช่น

  • การใช้ยาดรอกซีโดปาร่วมกับยา Ephedrine, Phenylephrine, Pseudoepheprine, Phenyl propanolamine อาจเกิดความเสี่ยงของความดันโลหิตสูง หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นกรณีไป
  • การใช้ยาดรอกซีโดปาร่วมกับยา Carbidopa อาจทำให้ประสิทธิภาพการรักษาของยาดรอกซีโดปาด้อยลงไป กรณีที่ต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นรายบุคคลไป

ควรเก็บรักษาดรอกซีโดปาอย่างไร?

ควรเก็บยาดรอกซีโดปาในช่วงอุณหภูมิ 20 - 25 องศาเซลเซียส (Celsius) ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ดรอกซีโดปามีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาดรอกซีโดปาที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิตเช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Northera (นอร์ทีรา) Lundbeck

บรรณานุกรม

  1. http://www.drugs.com/monograph/droxidopa.html [2015,Nov7]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Droxidopa [2015,Nov7]
  3. http://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2014/203202lbl.pdf [2015,Nov7]
  4. http://medlibrary.org/lib/rx/meds/northera/ [2015,Nov7]
  5. http://www.drugs.com/drug-interactions/droxidopa-index.html?filter=2&generic_only= [2015,Nov7]