ซิลเดนาฟิล Sildenafil ไวอากร้า Viagra

ซิลเดนาฟิล (Sildenafil) ไวอากร้า (Viagra)

โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
14 มีนาคม 2563
Tweet

สารบัญ

บทนำ
ยาซิลเดนาฟิลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีขนาดรับประทานอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาซิลเดนาฟิลอย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ควรเก็บรักษายาซิลเดนาฟิลอย่างไร?
ยาซิลเดนาฟิลมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
บรรณานุกรม

บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาซิลเดนาฟิล (Sildenafil) ถูกสังเคราะห์และมีการพัฒนาขึ้นครั้งแรกในประเทศอังกฤษ ทางการแพทย์นำมาใช้ด้วยวัตถุประสงค์รักษาโรคความดันโลหิตสูง และอาการเจ็บหน้าอกด้วยเหตุเลือดไปเลี้ยงหัวใจไม่เพียงพอ (กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด) จากนั้น มีผลการทดลองทางคลินิกพบว่า ยาซิลเดนาฟิลมีฤทธิ์บำบัดอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศของบุรุษ (นกเขาไม่ขัน) ทางบริษัทยาจึงมุ่งทำการตลาดเรื่องอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศของบุรุษ ในไม่ช้ายอดขายได้พุ่งขึ้นเป็นจำนวนมากกว่าหนึ่งพันเก้าร้อยล้านดอลล่าร์ภายในปี ค.ศ. 2008 (พ.ศ. 2551) บางประเทศในแถบเอเชียได้แอบผสมซิลเดนาฟิลลงในกาแฟเพื่อวัตถุประสงค์ทำยอดขาย แต่ก็ไม่พ้นกฎหมายลงโทษในที่สุด

หลายประเทศรวมถึงประเทศไทย จะรู้จักยาซิลเดนาฟิลในยาชื่อการค้าว่า “ไวอากร้า (Viagra) ” และบริษัทยาที่เป็นผู้ผลิตเดียวกันก็ได้ขึ้นทะเบียนยาซิลเดนาฟิลในขนาด 20 มิลลิกรัม/เม็ด เพื่อรองรับวัตถุประสงค์การรักษาความดันหลอดเลือดปอดสูง โดยใช้ชื่อยาทางการค้าว่า “Revatio” ประเทศไทยของเรายังมีการจำหน่ายยาซิลเดนาฟิลอีกหลายชื่อการค้าดังจะได้กล่าวในหัวข้อ ยาชื่อการค้าอื่นๆ

การศึกษาด้านเภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetic, การศึกษาความเป็นไปของยา เมื่อยา เข้าสู่ร่างกาย)พบว่า ยาซิลเดนาฟิลสามารถดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารประมาณ 40% จากนั้นจะเข้าจับพลาสมาโปรตีนประมาณ 96% ตับจะเป็นอวัยวะหลักที่คอยเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของยาซิลเดนาฟิล ร่างกายต้องใช้เวลา 3 - 4 ชั่วโมงในการกำจัดยานี้ออกจากกระแสเลือด 50% ยาซิลเดนาฟิลส่วนใหญ่จะถูกขับออกมากับอุจจาระและบางส่วนถูกขับออกทางไต

อนึ่ง ตามกฏหมายไทย ยานี้ถูกจัดอยู่ในหมวดยาควบคุมพิเศษ ต้องสั่งจ่ายโดยแพทย์ผู้รัก ษาเท่านั้น ไม่สามารถหาซื้อได้ง่ายตามร้านขายยาทั่วไป

ยาซิลเดนาฟิลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาซิลเดนาฟิลมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

รักษาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศของบุรุษ (นกเขาไม่ขัน)
รักษาความดันหลอดเลือดปอดสูง (Pulmonary arterial hyperten sion)

ยาซิลเดนาฟิลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของซิลเดนาฟิลคือ ตัวยาจะยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่มีชื่อว่า Phosphodiesterase type-5 (PDE5) ทำให้เกิดการเพิ่มของสารเคมีชนิดหนึ่งที่เรียกว่า cGMP (Cyclic guanosine monophosphate, สารที่เกี่ยวข้องกับการทำให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัว) ส่ง ผลให้กล้ามเนื้อเรียบของผนังหลอดเลือดแดงเกิดการคลายตัว ทำให้เลือดไหลเข้าไปหล่อเลี้ยงองคชาตของบุรุษได้มากขึ้น รวมถึงเกิดการลดความดันโลหิตภายในปอด จึงเกิดฤทธิ์ของการรัก ษาตามสรรพคุณ

ยาซิลเดนาฟิลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาซิลเดนาฟิลมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

ยาเม็ด ขนาด 20, 50, และ 100 มิลลิกรัม/เม็ด

ยาซิลเดนาฟิลมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาซิลเดนาฟิลมีขนาดรับประทาน เช่น

ก. สำหรับการเพิ่มสมรรถภาพทางเพศของบุรุษ (รักษาอาการนกเขาไม่ขัน): เช่น

ผู้ใหญ่: รับประทาน 50 มิลลิกรัม ก่อนมีเพศสัมพันธ์ 30 นาที - 4 ชั่วโมง ขนาดรับประทานสูงสุดไม่เกิน 100 มิลลิกรัม
สำหรับผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 65 ปีที่มีค่าการทำงานของไต (Creatinine clearance) น้อยกว่า 30 มิลลิลิตร/นาที รับประทาน 25 มิลลิกรัมก่อนมีเพศสัมพันธ์, และที่มีภาวะตับทำงานผิดปกติรับประทาน 25 มิลลิกรัม

ข. สำหรับรักษาความดันหลอดเลือดปอดสูง (Pulmonary arterial hypertension): เช่น

ผู้ใหญ่: รับประทาน 20 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง

อนึ่ง:

เด็ก: ยังไม่มีการศึกษาการใช้ยานี้ในเด็ก การใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์
ไม่ควรรับประทานยานี้พร้อมอาหาร ควรรับประทานก่อนอาหาร

*****หมายเหตุ: ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษา แพทย์ หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาซิลเดนาฟิล ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาซิลเดนาฟิลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาซิลเดนาฟิล สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

ยาซิลเดนาฟิลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาซิลเดนาฟิล สามารถก่อให้เกิดผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) เช่น

มีอาการ ปวดหัว
อาหารไม่ย่อย
คัดจมูก
ใบหน้าแดง
การมองเห็นภาพผิดปกติ
ผลข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่อาจมีความรุนแรงมาก เช่น
- มีภาวะความดันโลหิตต่ำ
- กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- ความดันตาสูง และ
- สูญเสียการได้ยิน

มีข้อควรระวังการใช้ยาซิลเดนาฟิลอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาซิลเดนาฟิล เช่น

ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
ห้ามรับประทานยาซิลเดนาฟิลกับสารที่มีองค์ประกอบของไนตริกออกไซด์ (Nitric oxide ) เช่น ไนไตรท์ (Nitrite) และไนเตรท (Nitrate) ซึ่งมีอยู่ในยาอื่น เช่นยา ยาขยายหลอดเลือด (เช่นยา Nitroglycerin, Sodium nitroprusside, และ Amyl nitrite) เป็นต้น
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ชายที่มีปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจ
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีการทำงานของตับผิดปกติระยะรุนแรง
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตผิดปกติ
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่เพิ่งเกิดอาการหลอดเลือดที่เลี้ยงหัวใจตีบตัน และยังอยู่ในช่วงการ ติดตามและเฝ้าระวังโรคจากแพทย์
ยาซิลเดนาฟิลยังไม่มีการระบุข้อบ่งใช้ใน สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร รวมถึง เด็ก ด้วยข้อมูลความปลอดภัยของยาต่อผู้ป่วยกลุ่มนี้ยังไม่ทราบชัดเจน
หากเกิดผลข้างเคียงที่ทำให้สูญเสียการได้ยิน ผู้ป่วยต้องหยุดการใช้ยาทันที แล้วรีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล
ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
ห้ามใช้ยาหมดอายุ
ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาซิลเดนาฟิลด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด เสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยาซิลเดนาฟิลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาซิลเดนาฟิลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

การใช้ยาซิลเดนาฟิลร่วมกับยารักษาโรคกระเพาะอาหาร เช่นยา ไซเมทิดีน (Cimetidine) หรือยาที่ใช้รักษาอาการป่วยจากโรคติดเชื้อเอชไอวี เช่นยา ไรโทนาเวีย (Ritonavir) อาจทำให้ความเข้มข้นของซิลเดนาฟิลเพิ่มมากขึ้นจนอาจทำให้ผู้ป่วยได้รับผลข้างเคียงสูงขึ้นจากยาซิลเดนาฟิลได้ จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
การใช้ยาซิลเดนาฟิลร่วมกับ ยาลดความดันยาลดความดันเลือดสูง กลุ่มแอลฟา บล็อกเกอร์ (Alpha-blocker) สามารถส่งผลให้เกิดความดันโลหิตต่ำได้ ควรเลี่ยงไม่ใช้ร่วมกัน หรือแพทย์อาจต้องปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมกับผู้ป่วยเป็นรายบุคคลไป
การใช้ยาซิลเดนาฟิลร่วมกับการดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ จะส่งผลให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำ จึงห้ามรับประทานยาซิลเดนาฟิลพร้อมกับเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทุกชนิด

ควรเก็บรักษายาซิลเดนาฟิลอย่างไร?

ควรเก็บยาซิลเดนาฟิล เช่น

เก็บยาที่อุณหภูมิต่ำกว่า 30 องศาเซลเซียส (Celsius)
เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/ แสงแดด ความร้อน และความชื้น
เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ

ยาซิลเดนาฟิลมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาซิลเดนาฟิล มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิตเช่น

ชื่อการค้า	บริษัทผู้ผลิต
Elonza (อีลอนซา)	Unison
Revatio (เรวาทิโอ)	Pfizer
Sidegra (ซิเดกร้า)	GPO
Tonafil (โทนาฟิล)	T.O. Chemicals
Viagra (ไวอากร้า)	Pfizer

article detail