ชีวพิษ สารชีวพิษ (Toxin)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 16 มกราคม 2558
- Tweet
- แบคทีเรีย: โรคจากแบคทีเรีย (Bacterial infection)
- โรคข้อรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis)
- โรคโบทูลิซึม (Botulism)
- ตุ่มแพ้แมลงกัด (Insect bite reaction)
- ผึ้ง ต่อ มด กัดต่อย: การปฐมพยาบาล การรักษาและการป้องกัน (Bee, Wasp, Hornet, and Ant stings)
- แอแนฟิแล็กซิส: ปฏิกิริยาภูมิแพ้รุนแรงเฉียบพลัน (Anaphylaxis)
- เชื้อรา โรคเชื้อรา (Fungal infection)
พิษ หรือ สารพิษ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 หมายถึง สารที่เป็นอันตราย เมื่อเข้าสู่ร่างกายอาจทำให้ตาย เจ็บปวด หรือพิการได้
ส่วนชีว หมายถึง สิ่งมีชีวิต
ดังนั้น “สารชีวพิษ หรือ ชีวพิษ (Toxin) ” คือ สารพิษที่ผลิต/สร้างหรือได้มาจากสิ่งที่มีชิวิตทุกอย่างเช่น พืช สัตว์ เชื้อโรคต่างๆ
อนึ่ง สารพิษทั่วไปที่ไม่ได้มาจากสิ่งมีชีวิต ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Toxics หรือ Toxicant
สารชีวพิษเป็นสารในกลุ่มโปรตีนหรือกรดอะมิโนที่มีโมเลกุลขนาดเล็ก ทั้งนี้ร่างกายได้รับอันตรายจากชีวพิษจากการสัมผัสหรือจากการกิน ดื่ม ซึ่งเมื่อชีวพิษเข้าไปในร่างกายจะทำปฏิกิริยากับสารต่างๆในร่างกายหรือกับเนื้อเยื่อต่างๆ จะก่อให้เกิดความผิดปกติขึ้น ซึ่งความผิด ปกติที่เกิดขึ้นอาจเพียงเล็กน้อยเช่น พิษ/ชีวพิษจากมดกัด หรือเกิดอันตรายมากเช่น จากพิษ/ชีวพิษจากงูมีพิษต่างๆ หรืออาจก่อให้เกิดโรคบางโรคได้เช่น โรคไข้รูมาติกหรือโรคอาหารเป็นพิษ
อนึ่ง Biotoxin คือสารชีวพิษที่ได้จากสิ่งมีชีวิตเช่น พืช สัตว์ แบคทีเรีย เชื้อรา เช่น Aflatoxin จากเชื้อรา
บรรณานุกรม
1. Biotoxin http://www.merriam-webster.com/dictionary/biotoxin [2015,Jan15]
2. Toxin http://en.wikipedia.org/wiki/Toxin [2015,Jan15]
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์