จิตวิทยาผู้ใหญ่ ตอนที่ 252: การวางเงื่อนไขแบบคลาสสิค (2)

  • โดย ปานชนก แก้วจินดา
  • 9 กุมภาพันธ์ 2563
  • Tweet
จิตวิทยาผู้ใหญ่-252

      

ขั้นตอนที่ 2 - สร้างการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิค (Establish Classical Conditioning) โดยมีการทดสอบ (Trial) ที่ต้องแสดง สิ่งเร้าที่เป็นกลาง (Neutral stimulus: NS) ก่อน แล้วหลังจากนั้นภายในเวลาไม่นาน ค่อยแสดงสิ่งเร้าที่ไม่ได้ถูกวางเงื่อนไข (Unconditioned stimulus: UCS) การนำเสนอสิ่งเร้าทั้งสองแบบนั้นเรียกว่า การทดสอบ

ในการทดสอบทั่วไปนั้น เราต้องจับคู่ระหว่างสิ่งเร้าที่เป็นกลาง (NS) ซึ่งในที่นี้คือเสียง (Tone) กับสิ่งเร้าที่ไม่ได้ถูกวางเงื่อนไข (UCS) ซึ่งก็คืออาหาร (Food) ส่วนใหญ่แล้ว เราต้องแสดง NS (เสียง) ก่อน หลังจากนั้นในระยะเวลาไม่นาน ค่อยแสดง UCS (หรืออาหาร)

ในไม่กี่วินาทีที่เริ่มส่งเสียงไป จะเริ่มแสดง UCS (หรืออาหาร) ต่อทันที นั่นจะทำให้เกิดอาการ น้ำลายไหล ในการทดสอบนี้ เป็นขั้นตอนที่ใช้บ่อย (Frequent) ในกระบวนการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิค

UCS (หรืออาหาร) นั้นไปกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองที่ถูกไม่ได้วางเงื่อนไข (Unconditioned Response: UCR) (หรืออาการ น้ำลายไหล) ของแซม ทั้งอาหารและอาการน้ำลายไหลนั้นเป็นปัจจัยที่ไม่ได้ถูกวางเงื่อนไข (Unconditioned) ไว้เพราะทั้งคู่เป็นผลที่เกิดมาจากสัญชาติญาณโดยกำเนิด (Inborn) ทั้งสิ้น ไม่ได้มาจากการฝึกฝนหรือเรียนรู้ (Learning) แต่อย่างใด

ขั้นตอนที่ 3 - ทดสอบการวางเงื่อนไข (Test for Conditioning) แค่สิ่งเร้าที่ถูกวางเงื่อนไข (Conditioned stimulus: CS) เท่านั้น หลังจากที่เราได้ทดสอบกับแซม 10 ไปจนถึง 100 ครั้งแล้วนั้น เราจะทดสอบเพื่อเรียนรู้จากการเกิดขึ้นของการวางเงื่อนไข แบบคลาสสิค โดยการส่งเสียงกระดิ่ง (CS) แล้วไม่แสดงอาหาร (UCS) ให้แซมดู

ถ้าแซมเกิดอาการน้ำลายไหล (Salivation) ตอนที่เราส่งเสียงกระดิ่งเพียงอย่างเดียว นั่นหมายความว่าเสียงกระดิ่ง นั้นเป็น CS ซึ่งเดิมเคยเป็น NS มาก่อน แต่มีคุณสมบัติเพิ่มเติมคือ สามารถกระตุ้นให้เกิดการตอบสนองกลับได้ (Response) โดยก่อนหน้า นี้ สิ่งที่ทำให้เกิดการตอบสนองกลับ คือ UCS

ในตัวอย่างนี้ เสียงกระดิ่งที่เคยเป็นแค่ NS ตอนนี้ได้กลายเป็น CS แล้ว เมื่อแซม เกิดอาการน้ำลายไหล เพราะได้ยินเสียงกระดิ่ง เพียงอย่างเดียว การตอบสนองนี้จึงเรียกว่า การตอบสนองที่ถูกวางเงื่อนไข (Conditioned response: CR)

สิ่งหนึ่งที่ควรจดจำคือ CS ดูเหมือน (Appearance) คล้ายกับ UCS แต่จะมีขนาด (Magnitude) หรือปริมาณการตอบสนอง ที่น้อยกว่า

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth -Thompson Learning.
  2. Conditioninghttps://www.britannica.com/science/conditioning [2020, February 8].