จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 221: คาเฟอีน

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 7 กรกฎาคม 2562
  • Tweet
จิตวิทยาผู้ใหญ่-221

      

      คาเฟอีน (Caffeine) เป็นสารที่ใช้กันมากว่า 2,000 ปี เป็นหนึ่งในบรรดายาทางจิตเวช (Psychoactive drug) ที่ใช้กันมากที่สุดในโลก มีอยู่ในกาแฟ (Coffee) ซึ่งกาแฟธรรมดา 1 ถ้วยแก้วขนาด 8 ออนซ์ [หรือ 227 กรัม] จะบรรจุประมาณ 100 มิลลิกรัม (Milli-gram) ของคาเฟอีน ซึ่งเทียบเท่ากับ 2 ถ้วยชา น้ำโคคา-โคล่า 2 กระป๋อง หรือแท่งช้อคโคเล็ต (Chocolate bar) 4 อัน

      ในสหรัฐอเมริกา ปริมาณเฉลี่ยของคาเฟอีนที่บริโภคกัน คือ 280 มิลลิกรัมต่อคนต่อวัน เปรียบเทียบกับ 400 มิลลิกรัมในประเทศสวีเดนและประเทศอังกฤษ แต่ผู้คนจำนวนมากไม่คิดว่า คาเฟอีนเป็นยา และไม่ทราบด้วย ว่าเป็นสารเสพติด (Addict) อันที่จริง คาเฟอีน เป็นกลุ่มของสารเคมี ซึ่งมีผลกระทบ (Effect) หลายอย่าง หนึ่งในจำนวนนั้นคือการขัดขวาง (Block) บางตัวรับในสมอง (Brain receptor) ส่งผลให้เกิดการกระตุ้นอย่างอ่อน (Mile stimulant) ทั้งทางร่างกายและจิตใจ

      คาเฟอีน สร้างสิ่งเร้า (Arousal) ทางจิตวิทยาระดับปานกลาง (Moderate) ผลกระทบทางจิต ได้แก่ความรู้สึกตื่นตัว (Alertness) การอ่อนล้า (Fatigue) และการง่วงเหงาหาวนอน (Drowsiness) ที่ลดลง และจำนวนครั้งที่เพิ่มขึ้นของปฏิกิริยาตอบโต้ (Reaction)

      ทั้งปริมาณพอประมาณ (200 – 400 มิลลิกรัม หรือ 2 – 4 ถ้วยแก้วของกาแฟต่อวัน) และปริมาณสูง (500 – 800 มิลลิกรัม หรือ 5 ถ้วยแก้วขึ้นไปของกาแฟต่อวัน) ล้วนทำให้เกิดการเสพติด นักวิจัยพบว่า ปริมาณ 125 – 800 มิลลิกรัมของคาเฟอีน อาจส่งผลให้เกิดการเสพติดและพึ่งพา (Dependency) ที่คล้ายคลึงกับผลกระทบที่เกิดขึ้นจากแอลกอฮอล์ (Alcohol) นิโคตีน (Nicotine) และโคเคน (Cocaine)

      ปริมาณ 300 – 1,000 มิลลิกรัมของคาเฟอีน อาจส่งผลให้เกิดความรู้สึกซึมเศร้า (Depression) ความตึงเครียด (Tension) และความวิตกกังวล (Anxiety) แต่การหยุดบริโภคคาเฟอีนกะทันหัน (Abruptly) โดยเฉพาะปริมาณปานกลางถึงสูง มักส่งผลให้กลุ่มอาการถอนตัว (Withdrawal symptom) ที่อึดอัด (Uncomfortable) อันได้แก่ การปวดหัว (Head-ache) การระคายเคือง (Irritability) การอ่อนล้า และการกระหายคาเฟอีนอย่างรุนแรง (Intense craving) และพลังงานที่ลดลง กลุ่มอาการเหล่านี้มักจะหายไปภายใน 5 – 7 วัน ซึ่งแสดงอย่างเห็นเด่นชัดว่าคาเฟอีนเป็นยาอย่างแท้จริง

      นอกจากคาเฟอีนแล้ว สถิติในสหรัฐอเมริกา แสดงว่าจำนวนผู้ตายจากการเสพยาสูบ (Tobacco) มีถึงปีละ 400,000 คน กระทรวงสาธารณสุขอเมริกัน จึงสรุปว่า การสูบบุหรี่ เป็นสาเหตุเดียว (Single) ของการตายที่หลีกเลี่ยง (Avoidable) ได้มากที่สุดในสังคม และกลายเป็นประเด็นสาธารณสุขของสังคมอเมริกันจนถึงทุกวันนี้

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth -Thompson Learning.
  2. Caffeine - https://en.wikipedia.org/wiki/Caffeine[2019, July 6].