จิตวิทยาผู้สูงวัย ตอนที่ 238 โรคสมองเสื่อมอื่นๆ (2)

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 6 พฤศจิกายน 2562
  • Tweet
จิตวิทยาผู้สูงวัย-238

      

      โรคเครอุซเฟ็ลดต์-จาขอบ (Creutzfeldt-Jakob disease: CJD) เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปรกติของระบบประสาทที่สามารถทำลายเซลล์สมองได้ ก่อให้เกิดคำพูดผิดปรกติ และลำบากในการควบคุมการเคลื่อนไหว นับเป็นความเจ็บป่วยที่ไม่พบบ่อยนัก (Rare) ซึ่งมีผลกระทบต่อประมาณ 1 ใน 1 ล้านคน

      โรคนี้มักแสดงออก (Manifest) เป็นครั้งแรกในรูปแบบของการเคลื่อนไหวที่ผิดปรกติ (Movement disorder) ก่อนที่ความเสื่อมถอยทางสติปัญญา (Intellectual deterioration) เริ่มปรากฏ นับเป็นสิ่งที่มิใช่ธรรมดา (Atypical) ของโรคสมองเสื่อม (dementia) ด้วยเหตุผล 2 ประการ (Respect)

      ประการแรก ความตายมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว (Swift) ประมาณ 1 ปี หลังการจู่โจม (Onset) ของกลุ่มอาการ (Symptom) ดังกล่าว และประการที่ 2 เป็นที่รับรู้กันว่า มันสามารถติดต่อ (Contracted) ผ่านการติดเชื้อ (Infection) ได้ CJD เป็นความสนใจพิเศษ (Especial interest) ของนักวิจัย

      ตัวแปร (Variant) ของโรคนี้ (vCJD) ได้รับการค้นพบในคริสต์ทศวรรษ 1990s โดยมีประจักษ์หลักฐาน (Evidence) ว่า แหล่งการติดเชื้ออาจเป็นเนื้อวัวที่ติดเชื้อ (Beef contaminated) ที่รู้จักกันในนาม “โรควัวบ้า” (Mad cow disease หรือ Bovine spongiform encephalopathy : BSE)

      BSE เป็นสาร (Agent) ติดเชื้อที่ก่อให้เกิด (Produce) กลุ่มอาการที่คล้ายกับ CJD ในวัว-ควาย (Cattle) เรื่องราวที่เป็นข่าวในสื่อมวลชนในต้นคริสต์ทศวรรษ 1990s มักประโคมเกินความจริง (Dramatic) ในการพยากรณ์จำนวนเหยื่อ (Victim) ที่ vCJD คร่าชีวิต อย่างไรก็ตาม จวบจนปัจจุบัน ยังไม่มีการระบาด (Epidemic) เกิดขึ้น

      ในปี ค.ศ. 2010 มีรายงานกรณีใหม่ (n) ของ BSE ที่เกิดขึ้นทั่วโลก เพียง 17 ราย แสดงว่าโรคนี้ถูกกำจัดให้หมดสิ้น (Eradicated) ไปแล้ว ตั้งแต่เกิดโรคนี้ มีผู้เสียชีวิตเพียง 170 รายจาก nvCJD โดยอายุเฉลี่ยของเหยื่ออยู่ที่ 28 ปี ความอ่อนไหว (Susceptibility) ต่อโรคดูเหมือนจะขึ้นอยู่กับประเภทพันธุกรรม (Geno-type) ของเหยื่อ

      ยีน (Gene) ในกรณีนี้มีเพียง 2 ตัว คือ M และ V กล่าวคือ คนมีโอกาสเป็นแบบ MM, VV หรือ MV ผู้ติดเชื่อ vCJD มักเป็นแบบ MM ซึ่งเป็นยีนตัวแปรของประมาณ 30% ของประชากร ในเผ่าพันธุ์คูรู (kuru) ในรัฐอิสระปาปัวนิกินี (Papua New Guinea) ผู้คนที่ติดเชื้อนี้เป็นแบบตัวแปรของ MM ด้วย แต่มีสัดส่วนน้อยของแบบ MV ที่จะติดเชื้อนี้ในบั้นปลายของชีวิต

      กรณีนี้อาจนำไปสู่การคาดเดาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ (Inevitable speculation) ที่อาจเริ่มเห็นกรณีของ vCJD ในผู้คนแบบตัวแปร MV และในที่สุด (Ultimately) อาจเป็นแบบตัวแปรของ VV ด้วย อย่างไรก็ตาม อาจมีเหตุผล (Ground) ของการคาใจ (Doubt) ในเรื่องนี้

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Stuart-Hamilton, Ian. (2012). The Psychology of Ageing (5th Ed). London, UK: Jessica Kingsley Publishers.
  2. Vascular dementia - https://en.wikipedia.org/wiki/Vascular_dementia [2019, November 5].
  3. Creutzfeldt-Jakob’s disease - https://en.wikipedia.org/wiki/Creutzfeldt%E2%80%93Jakob_disease [2019, November 5].
  4. Kuru (disease) - https://en.wikipedia.org/wiki/Kuru_(disease) [2019, November 5].