คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน ปัจจัยเสี่ยงต่อการย้อนกลับเป็นซ้ำของเนื้องอกสมองไกลโอมา

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 16 ธันวาคม 2562
  • Tweet
คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง-335

      

      เนื้องอกสมองชนิดไกลโอมา เป็นเนื้องอกสมองชนิด ไม่ใช่มะเร็ง ที่พบได้บ่อยทั้งในเด็กและในผู้ใหญ่ การพยากรณ์โรคจะขึ้นกับการแบ่งตัวของเซลล์เนื้องอก ถ้ามีการแบ่งตัวน้อยการพยากรณ์โรคจะดีกว่าในกรณีเซลล์แบ่งตัวสูง ซึ่งการรักษาเนื้องอกนี้ที่มีการแบ่งตัวน้อย(Low grade glioma) คือการผ่าตัดเพียงวิธีการเดียวกรณีที่ผ่าตัดออกได้หมด โดยแพทย์ทราบได้ว่าผ่าตัดเนื้องอกออกได้หมดจากการตรวจภาพสมองหลังผ่าตัดด้วย เอมอาร์ไอ

      ทั้งนี้ เทคโนโลยีปัจจุบัน การพยากรณ์ว่าโรคมีโอกาสกลับเป็นซ้ำสูงหรือไม่จะขึ้นกับพันธุกรรมบางชนิดของเนื้องอก ซึ่งในประเทศที่เจริญแล้ว หลังการผ่าตัดจะมีการตรวจศึกษาพันธุกรรม(Gene)ของเนื้องอก เพื่อดูว่ามีปัจจัยเสี่ยงเกิดโรคย้อนกลับเป็นซ้ำสูงหรือไม่ เพื่อเป็นข้อบ่งชี้ให้แพทย์รักษาผู้ป่วยกลุ่มนี้เพิ่มเติมด้วยการฉายรังสีรักษา เพราะปัจจุบันเทคนิคการฉายรังสีรักษา(รวมถึงในประเทศไทย)ก้าวหน้ามาก ลดโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากการรักษาลงมากจนอยู่ในเกณฑ์ผู้ป่วยส่วนใหญ่ยอมรับได้ ซึ่งคือ การฉายรังสีรักษาแบบ3มิติ

      คณะแพทย์สหรัฐอเมริกา นำโดย นพ. Martin C. Tom แพทย์รังสีรักษาและมะเร็ง

      วิทยาจาก Cleveland Clinic, Cleveland, Ohio จึงได้ศึกษาเพื่อหาว่าจีนชนิดใดของเนื้องอกที่น่าสัมพันธ์กับการเกิดโรคย้อนกลับเป็นซ้ำในเนื้องอกไกลโอมา กาศึกษานี้ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ในวารสารการแพทย์ด้านโรคมะเร็ง สหรัฐอเมริกา ชื่อ The Journal of Radiation Oncology Biology and Physics ฉบับ 1สิงหาคม ค.ศ. 2019

      ผลการศึกษา คือ ได้ศึกษาจีนของเนื้องอกไกลโอมาสมองทั้งหมด 114ราย ในช่วงปี ค.ศ 1994-2014 เป็นผู้ป่วยทั้งชายและหญิง อายุกึ่งกลาง(Median)คือ 29 ปี, ขนาดกึ่งกลางก้อนเนื้องอก คือ 2.7ซม., และระยะกึ่งกลางในการติดตามผู้ป่วยคือ 81เดือน, ผู้ป่วยทุกคนได้รับการตรวจภาพสมองเอมอาร์ไอหลังการผ่าตัดที่พบว่าสามารถผ่าตัดก้อนมะเร็งออกได้หมด และได้ศึกษาจีนที่น่าเกี่ยวข้องกับการย้อนกลับเป็นซ้ำของไกลโอมา พบว่า

  • จีนที่สัมพันธ์กับโรคย้อนกลับเป็นซ้ำคือ จีน IDH-mutant 1p19q-intact แต่จีนนี้ไม่มีผลต่ออัตรารอดชีวิตของผู้ป่วย
  • ปัจจัยอื่นที่โรคย้อนกลับเป็นซ้ำสูงได้แก่ ขนาดก้อนเนื้องอก ยิ่งขนาดใหญ่โอกาสย้อนกลับเป็นซ้ำยิ่งสูง, อายุผู้ป่วย ยิ่งอายุมากขึ้นโอกาสโรคกลับเป็นซ้ำยิ่งสูง
  • ผู้ป่วยทั้ง114ราย เมื่อติดตามโรคที่ 5, 10ปี พบปลอดจากโรคย้อนกลับเป็นซ้ำ 71% และ 53%ตามลำดับ
  • ผู้ป่วยทั้ง114ราย เมื่อติดตามโรคที่ 5, 10ปี พบอัตรารอดชีวิต 98% และ 90% ตามลำดับ

      คณะผู้ศึกษาสรุปว่า จีนที่ผิดปกติตัวนี้ น่าจะเป็นปัจจัยสำคัญอีกปัจจัยที่ช่วยพยากรณ์โอกาสกลับเป็นซ้ำของเนื้องอกไกลโอมาสมองที่จะช่วยให้แพทย์ตัดสินใจให้การรักษาวิธีอื่นร่วมกับการผ่าตัดถึงแม้จะผ่าตัดเนื้องอกออกได้หมด แต่การศึกษานี้จำนวนผู้ป่วยยังน้อย จึงควรที่จะศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันผลการศึกษาครั้งนี้

      ในประเทศไทย การศึกษาในระดับพันธุกรรมยังมีข้อจำกัดทั้ง เครื่องมือ, ค่าใช้จ่าย, และบุคลากร แต่แนวโน้มก็ดีขึ้นเรื่อยๆในอนาคต

แหล่งข้อมูล:

  1. International Journal of Radiation Oncology Biology and Physics 2019;104(5):1099-1105.