article detail

คาร์เบนอกโซโลน (Carbenoxolone)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 16 พฤศจิกายน 2563
• Tweet

• บทนำ
• ยาอะมอกซิซิลลินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีขนาดรับประทานอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังการใช้ยาอะมอกซิซิลลินอย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษายาอะมอกซิซิลลินอย่างไร?
• ยาอะมอกซิซิลลินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• กรดไหลย้อน (Gastroesophageal reflux disease)
• แผลร้อนใน (Aphthous ulcer)
• แผลเปบติค (Peptic ulcer) / แผลในกระเพาะอาหาร (Gastric ulcer)
• หลอดอาหารอักเสบ (Esophagitis)
• ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
• โรคไต (Kidney disease)
• โรคตับ (Liver disease)

บทนำ

ยาคารเบนอกโซโลน (Carbenoxolone) เป็นสารอนุพันธุ์ของกรดที่มีชื่อว่า Glycyrrhetinic acid (กรดที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของสาร Prostaglandin สารที่เกี่ยวข้องกับการหลังน้ำย่อยของ กระเพาะอาหาร ลำไส้ และตับอ่อน) สรรพคุณทางยาที่นำมาใช้ในวงการแพทย์ได้แก่ ช่วยรักษาแผลอักเสบของหลอดอาหาร(หลอดอาหารอักเสบ)อันมีสาเหตุจากอาการกรดไหลย้อนรวมถึงแผลในปาก และในบางงานวิจัย ยังกล่าวถึงการรักษาแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก(แผลเปบติค)อีกด้วย

ยาคาร์เบนอกโซโลนดูดซึมได้ดีจากระบบทางเดินอาหารของมนุษย์โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากกระเพาะอาหาร ซึ่งเมื่อยาเข้าสู่กระแสเลือด จะเข้าจับกับพลาสมาโปรตีนได้เป็นอย่างดีและเป็นปริมาณมาก ยานี้จะถูกขับออกจากร่างกายโดยผ่านไปกับน้ำดีและขับออกมากับอุจจาระ รูปแบบที่มีจัดจำหน่ายจะเป็นทั้งชนิดรับประทานและเจลทาแผลในปาก โดยมีบริษัทข้ามชาติเป็นผู้ผลิตและจัดจำหน่ายเสียเป็นส่วนใหญ่

คาร์เบนอกโซโลนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาคาร์เบนอกโซโลนมีสรรพคุณ/ข้องบ่งใช้ เช่น

• รักษาภาวะกรดไหลย้อน (GERD)
• รักษาแผลในปาก (Mouth ulceration) เช่น แผลร้อนใน

คาร์เบนอกโซโลนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาคาร์เบนอกโซโลนคือ ตัวยาจะออกฤทธิ์กระตุ้นให้เกิดการสร้างเมือกจากเยื่อเมือก (Mocosal barrier) ขึ้นมาปกคลุมตั้งแต่ใน ช่องปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และลำไส้ โดยเมือกเหล่านี้จะทำหน้าที่ป้องกันกรดและน้ำย่อยไม่ให้ทำลายเนื้อเยื่อบุภายในอวัยวะดัง กล่าว

คาร์เบนอกโซโลนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาคาร์เบนอกโซโลนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

• ยาเจล ขนาดความแรง 2% (ตัวยา 20 มิลลิกรัม/ยาเจล 1 กรัม)
• ยาแคปซูลชนิดรับประทาน ขนาด 50 มิลลิกรัม/แคปซูล
• ยาเม็ดชนิดรับประทาน ขนาด 50 มิลลิกรัม/เม็ด

คาร์เบนอกโซโลนมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาคาร์เบนอกโซโลนมีขนาดรับประทาน เช่น

ก. สำหรับโรคกรดไหลย้อน (GERD: Gastroesophageal reflux disease): เช่น

• ผู้ใหญ่: รับประทาน 20 มิลลิกรัมวันละ 3 ครั้ง

ข. สำหรับแผลในปาก: เช่น

• ผู้ใหญ่: ทายาขนาดความเข้มข้น 2% (ตัวยา 20 มิลลิกรัม/ยาเจล 1 กรัม) ในบริเวณที่เป็นแผลวันละ 4 ครั้ง

อนึ่ง:

• ในเด็ก: ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดถึงการใช้ยานี้ในเด็ก ดังนั้นการใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาคาร์เบนอกโซโลน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาลและเภสัชกร เช่น

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หาย ใจลำบาก / หอบเหนื่อย
• มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาคาร์เบนอกโซโลนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทาน/ใช้ยาคาร์เบนอกโซโลน สามารถรับประทาน/ใช้ยาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทาน/ใช้ยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

คาร์เบนอกโซโลนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาคาร์เบนอกโซโลนสามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) เช่น

• เกิดอาการบวมน้ำ
• ตรวจเลือดพบระดับเกลือโซเดียมในเลือดสูง และระดับของเกลือโพแทสเซียมในเลือดต่ำ
• ปวดศีรษะ /ปวดหัว
• น้ำหนักตัวขึ้น

มีข้อควรระวังการใช้คาร์เบนอกโซโลนอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้คาร์เบนอกโซโลน เช่น

• ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ยานี้
• ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีภาวะเกลือโพแทสเซียมในเลือดต่ำ (Hypokalaemia) ตรวจพบจากการตรวจเลือด
• ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว และผู้ป่วยที่เพิ่งได้รับยากลุ่ม Cardiac glycolsides
• ห้ามใช้ยานี้กับ หญิงตั้งครรภ์ ผู้สูงอายุ เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 3 ปี รวมถึงเด็กที่มีน้ำหนักตัวต่ำกว่า 20 กิโลกรัม
• ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง รวมถึงผู้ป่วยด้วยโรคตับ โรคไต
• หากพบการติดเชื้อของแผลในปาก ต้องใช้ยารักษาอาการติดเชื้อร่วมกับยาทาปากคาร์เบนอกโซโลนด้วย
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาคาร์เบนอกโซโลนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

คาร์เบนอกโซโลนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

คาร์เบนอกโซโลนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

• การใช้ยาคาร์เบนอกโซโลน ร่วมกับ ยา Amiloride และยา Spironolactone จะเกิดการต้านฤทธิ์ซึ่งกันและกัน มีผลทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาของยาดังกล่าวด้อยลงไป จึงควรหลีกเลี่ยงและไม่ใช้ยาเหล่านี้ร่วมกัน
• การใช้ยาคาร์เบนอกโซโลน ร่วมกับ กลุ่มยาขับปัสสาวะ (Diuretics เช่น Hydrochlorothiazide ) จะเร่งให้ร่างกายขาดเกลือโพแทสเซียมได้เร็วยิ่งขึ้น การใช้ยาทั้ง 2 กลุ่มร่วมกัน ควรต้องได้รับคำสั่งจากแพทย์และควรรับประทานยาอย่างเคร่งครัด

ควรเก็บรักษาคาร์เบนอกโซโลนอย่างไร?

ควรเก็บยาคาร์เบนอกโซโลน เช่น

• เก็บยาที่อุณหภูมิต่ำกว่า 25 องศาเซลเซียส (Celsius)
• ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
• เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อน และความชื้น
• เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
• ไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำ

คาร์เบนอกโซโลนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาคาร์เบนอกโซโลน มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต เช่น

บรรณานุกรม

1. http://www.mims.com/Captcha/DefaultCaptcha?returnUrl=http%3a%2f%2fwww.mims.com%2fUSA%2fdrug%2finfo%2fcarbenoxolone%2f%3ftype%3dfull%26mtype%3dgeneric#Dosage[2020,Nov14]
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Carbenoxolone[2020,Nov14]
3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/780088[2020,Nov14]
4. http://www.drugs.com/international/carbenoxolone.html [2020,Nov14]
5. http://druginfosys.com/Drug.aspx?drugCode=129&drugName=&type=9 [2020,Nov14]
6. http://www.mims.com/Captcha/DefaultCaptcha?returnUrl=http%3a%2f%2fwww.mims.com%2fPhilippines%2fdrug%2finfo%2fRowagel%2f%3ftype%3dfull#Indications [2020,Nov14]
7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/320112 [2020,Nov14]
8. http://www.catalog.md/drugs/duogastrone.html[2020,Nov14]