คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ (Compound cardamom mixture)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 1 กุมภาพันธ์ 2560
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ (Compound cardamom mixture) เป็นยาขับลม และยาแก้ท้องเฟ้อ ชนิดน้ำสำหรับรับประทาน ตัวยาสำคัญ ได้แก่ สารสกัดจากลูกกระวานเทศ อาจมีสารสกัดของ พริก ขิง และการบูร เป็นส่วนผสมเพิ่ม โดยมีแอลกอฮอล์และน้ำเป็นตัวทำละลาย หากพิจารณาจากส่วนประกอบจะพบว่า รสชาติและกลิ่นของสูตรตำรับยานี้ อาจจะไม่ชวนให้รับประทานสักเท่าใดนัก แต่ถ้าพิจารณาด้านประสิทธิภาพจัดว่าดี และควรมีไว้ประจำบ้าน

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ เป็นสูตรตำรับยาน้ำอีกหนึ่งประเภทที่บรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติของไทย โดยระบุว่า สูตรตำรับนี้ต้องไม่มีส่วนประกอบของ Sodium bicarbonate อาจยกตัวอย่างสูตรตำรับยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ที่มีเตรียมในโรงพยาบาลและเป็นยาแผนปัจจุบัน ดังนี้ เช่น

  • Compound Cardamom Tincture 1.20 ml + Capsicum Tincture 0.40 ml + Ginger Tincture 0.80 ml + Camphor 0.20 ml + Ethyl Alcohol 95% 13.45 ml + Purified Water q.s./Quantum sufficit /ปริมาณเท่ากับ 100.00 ml หรือ
  • สูตรตำรับที่ขึ้นทะเบียนเป็นยาสามัญประจำบ้าน มีส่วนประกอบตัวยาสำคัญต่อปริมาตร 15 มิลลิลิตร ดังนี้ Capsicum Tincture 0.060-0.500 ml. + Compound Cardamom Tincture 0.035-1.800 ml. +Strong Ginger Tincture 0.024-0.240 ml + Ethyl alcohol 75% หรือ 95% ปริมาณแล้วแต่สูตรตำรับ

สูตรตำรับยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ ดังกล่าวข้างต้น สามารถรับประทานได้ทั้งผู้ใหญ่และเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 6 ปีขึ้นมา ซึ่งยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์นี้ ใช้รับประทานตามอาการ การรับประทานยานี้เพียง1–2ครั้ง ก็สามารถบำบัดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ได้แล้ว กรณีที่ใช้ยานี้เพื่อบำบัดอาการดังกล่าวเบื้องต้นแล้วพบว่า อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ไม่ดีขึ้น หรืออาการกลับทุรดและแย่ลง ผู้ป่วยควรต้องรีบมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาล เพื่อให้แพทย์หาสาเหตุที่แท้จริงและบำบัดการรักษาอย่างถูกวิธี

มีข้อจำกัดของการใช้ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบ ดังนี้

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
  • ในสูตรตำรับ จะมีส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ จึงไม่เหมาะกับผู้ที่มีประวัติอาการแพ้ แอลกอฮอล์
  • ห้ามใช้ยานี้กับเด็กทารก ด้วยสามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินอาหาร ประกอบกับมีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบ จึงสามารถส่งผลกระทบต่อทารกได้โดยเฉพาะต่อระบบประสาทส่วนกลางหรือสมอง
  • ควรเก็บรักษายานี้ให้พ้นแสงแดด และพ้นจากที่ที่มีอุณหภูมิสูง ไม่เปิดภาชนะบรรจุยาทิ้งไว้ ด้วยจะทำให้แอลกอฮอล์ระเหยส่งผลต่อส่วนประกอบของสูตรตำรับทำให้ยาเกิดการตกตะกอนได้
  • หากพบว่า สภาพยาเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ให้ทิ้งทำลาย ห้ามนำมารับประทาน

ประชาชนสามารถซื้อหายาสูตรตำรับคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ได้ตามร้านขายยาทั่วไป และพบเห็นการใช้ในสถานพยาบาลทั้งของรัฐและของเอกชน

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

คอมปาวด์คาร์ดามอมมิกซ์เจอร์

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้โดย ใช้เป็นยาขับลม บรรเทาอาการ จุก/แน่นท้อง เสียดท้อง ท้องขึ้น/ท้องอืด ท้องเฟ้อ

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ด้วยสูตรตำรับยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีส่วนประกอบของสารสกัดที่ประกอบไปด้วยน้ำมันหอมระเหยจากเมล็ดกระวาน ซึ่งประกอบไปด้วยสารหลายชนิด เช่น Alpha-terpineol, Myrcene, Limonene, Menthone, และประกอบกับในสูตรตำรับยามีสารสกัดของ พริก ขิง และการบูร เป็นส่วนผสมอยู่ด้วย องค์ประกอบทั้งหมดที่กล่าวมามีฤทธิ์ขับลม ช่วยลดแก๊สในกระเพาะอาหารและลำไส้ จากกลไกการออกฤทธิ์ดังกล่าว ทำให้ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ มีฤทธิ์การรักษาได้ตามสรรพคุณ

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ มีรูปแบบการจัดจำหน่ายเป็น ยาน้ำชนิดรับประทาน ที่มีขนาดบรรจุ 180, 240, และ 450 มิลลิลิตร

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ มีขนาดรับประทาน เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทานยาครั้งละ 15 – 30 มิลลิลิตร(1=2 ช้อนโต๊ะ) วันละ 3 – 4 ครั้ง
  • เด็กอายุตั้งแต่ 6 ปีขึ้นไป: รับประทานยาครั้งละ 7.5 – 15 มิลลิลิตร(1.5 -3ช้อนชา) วันละ 3 – 4 ครั้ง
  • เด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี: ห้ามรับประทานยานี้

อนึ่ง:

  • สามารถรับประทานยานี้ได้ตามอาการ และเมื่ออาการดีขึ้น สามารถหยุดการใช้ยานี้ได้
  • กรณีพบอาการท้องอืดเป็นประจำ ควรพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์ตรวจค้นหาสาเหตุอาการโรคที่แท้จริง เพื่อรีบรักษาได้ถูกต้องตามสาเหตุ
  • ควรรับประทานยานี้ ก่อนอาหาร หรือ ตามแพทย์ เภสัชกร แนะนำ หรือตาม เอกสารกำกับยา

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ย่าแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ อย่างเช่น แผลในระบบทางเดินอาหาร(เช่น แผลในกระเพาะอาหาร เป็นต้น) รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนม หรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์เป็นสูตรตำรับยาที่ก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ได้ดังนี้ เช่น รู้สึกระคายเคืองในท้องเล็กน้อย กลิ่นและรสชาติอาจไม่เป็นที่นิยมเพื่อรับประทาน

มีข้อควรระวังการใช้คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้ และ/หรือ แพ้แอลกอฮอล์ ด้วยสูตรตำรับจะมีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบ
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็กเล็กที่มีอายุต่ำกว่า 6 ปี
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้กับผู้ที่มีแผลในกระเพาะอาหาร ด้วยอาจทำให้ระคายเคืองต่อกระเพาะอาหาร
  • ห้ามใช้ยามีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น สี กลิ่น หรือเกิดตะกอน ให้ทิ้งทำลาย และไม่นำกลับมารับประทานโดยเด็ดขาด
  • เก็บยานี้ให้พ้นแสงแดด ไม่เก็บยาในที่ที่มีอุณหภูมิสูง
  • ปิดภาชนะบรรจุให้มิดชิดหลังรับประทานทุกครั้ง เพื่อป้องกันการสัมผัสกับอากาศ เพื่อป้องกันการระเหยตัวทำละลายอย่างแอลกอฮอล์ที่มีในสูตรตำรับ
  • กรณีมีภาวะท้องอืดเป็นซ้ำบ่อยครั้ง ควรมาปรึกษาแพทย์/มาโรงพยาบาล เพื่อแพทย์หาสาเหตุที่แท้จริง เพราะยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์เป็นยาในเบื้องต้นที่บำบัดบรรเทาอาการท้องอืดและช่วยขับลมเท่านั้น ไม่ใช่ยารักษาสาเหตุของอาการ
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ด้วย) ยาแผนโบราณ ทุกชนิด อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ เป็นยาที่ใช้ตามอาการ ไม่ใช่ยาที่ต้องรับประทานประจำ และไม่ใช่ยารักษาสาเหตุของอาการ/โรค ประกอบกับสารออกฤทธิ์ก็มีความเจือจางอย่างเหมาะสมเพื่อใช้รักษาอาการท้องอืดแต่เบื้องต้นเท่านั้น จึงยังไม่พบข้อมูลการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาแผนปัจจุบันชนิดรับประทานใดๆ

อย่างไรก็ดี กรณีที่พบว่า การรับประทานยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ร่วมกับยาใดๆ แล้วเกิดอาการข้างเคียงขึ้นมา ให้หยุดการรับประทานร่วมกัน และถ้าอาการข้างเคียงนั้นรุนแรง เช่น คลื่นไส้อาเจียนมาก ขึ้นผื่นทั้งตัว ควรต้องรีบมาโรงพยาบาลโดยทันที/ฉุกเฉิน

อนึ่ง สามารถปรึกษาข้อมูลการใช้ยานี้ได้จากแพทย์หรือจากเภสัชกรได้โดยทั่วไป

ควรเก็บรักษาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์อย่างไร?

ควรเก็บยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ ภายใต้อุณหภูมิห้องที่เย็น ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ และเก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น

คอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาคอมปาวด์ คาร์ดามอม มิกซ์เจอร์ ที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Mist Carminative (มิสต์คาร์มิเนตีฟ)Medicpharma
Stomachic mixture (ยาธาตุน้ำแดง)GPO

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Cardamom#Composition [2017,Jan14]
  2. http://ecoursesonline.iasri.res.in/mod/page/view.php?id=64968 [2017,Jan14]
  3. http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/sites/default/files/attachments/annex_2_hosp_tnchbabephsachtamrab49-5phy_v3_0.pdf [2017,Jan14]
  4. http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/node/8346 [2017,Jan14]
  5. http://drug.fda.moph.go.th/zone_drug/dru001.asp?title=3&display=a01b0104 [2017,Jan14]
  6. http://www.tudsinjai.net/shop/product/gpo_mist_stomachic/ [2017,Jan14]