ขำไม่ออกกับก๊าซหัวเราะ (ตอนที่ 1)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 15 มกราคม 2565
  • Tweet

มีโพสต์ได้เตือนผู้ที่ใช้แก๊สไนตรัสออกไซด์ซึ่งมีการนำมาใช้อย่างผิดวิธีในกลุ่มนักเที่ยวกลางคืน โดยระบุว่า เคยเห็นกระป๋องแก๊สที่เค้าใช้กับวิปปิ้งครีมมั้ยครับ! นั่นแหละ ข้างในหลอดจะมี”ก๊าซไนตรัสออกไซด์”อยู่ในนั้น ทีนี่ร้านค้าจะเอาแก๊สตัวนี้ใส่เข้าไปในลูกโป่งแล้วขายลูกค้า พอลูกค้าสูดดมเข้าไป จะมีอาการเคลิบเคลิ้ม สงบ เริ่มคิดอะไรไม่ออกแล้วหัวเราะกับสิ่งที่เกิดขึ้น เกิดภาพหลอนได้ ถ้าสูดดมในพื้นที่ปิดจะทำให้เสี่ยงต่อการสลบหรือขาดออกซิเจนได้

นายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า ก๊าซหัวเราะหรือไนตรัสออกไซด์ (Nitrous Oxide) เป็นก๊าซที่มีการนำมาใช้ในทางการแพทย์มากว่า 150 ปี โดยใช้เป็นยาดมสลบสำหรับการทำหัตถการทางการแพทย์ ปัจจุบันยังคงมีใช้เป็นส่วนหนึ่งของยานำสลบร่วมกับการใช้ยาสลบชนิดอื่นๆ โดยวิสัญญีแพทย์ นอกจากนั้นยังใช้ในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่มโดยทั่วไปคือ ก๊าซผสมกับครีมเพื่อผลิตเป็นวิปครีมในเครื่องดื่มและขนม จึงทำให้มีบรรจุภัณฑ์อัดก๊าซไนตรัสออกไซด์ขายโดยทั่วไป แต่การใช้ผิดวัตถุประสงค์เพื่อความสนุกสนานในหมู่นักท่องเที่ยวเพื่อหวังผลเรื่องความเคลิ้มสุข อาจจะส่งผลเสียต่อระบบประสาท ระบบไหลเวียนและกล้ามเนื้อหัวใจได้ ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

ด้านนายแพทย์ธนินทร์ เวชชาภินันท์ ผู้อำนวยการสถาบันประสาทวิทยา กล่าวว่า การสูดดมก๊าซไนตรัสออกไซด์ต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน จะส่งผลเสียต่อระบบประสาทโดยตรง โดยก๊าซไนตรัสออกไซด์จะไปขัดขวางระบบเมตาบอลิซึมของวิตามินบี 12 ซึ่งมีส่วนในโครงสร้างและการทำงานของระบบประสาท ทำให้ผู้ป่วยมีอาการแสดงทางระบบประสาทคล้ายกับผู้ป่วยที่ขาดวิตามินบี 12 ได้ อาทิ ไม่สามารถยืนหรือเดินทรงตัวได้เนื่องจากระบบประสาทรับความรู้สึกในการทรงตัวเสียหาย ไม่ว่าจะเป็นจากเส้นประสาทส่วนปลายที่รับความรู้สึกเอง หรือไขสันหลังส่วนที่ควบคุมการทรงตัว หากเป็นมากขึ้นอาจจะทำให้มีอาการแขนขาอ่อนแรงถึงขั้นอัมพฤกษ์ อัมพาตได้

นายแพทย์ธนินทร์กล่าวต่อว่า หากเกิดความเสียหายต่อปลอกประสาทในสมอง จะทำให้มีอาการคิดช้า พูดช้า หรือหากเป็นมากอาจจะทำให้มีอาการความจำหรือสมองเสื่อมได้ ซึ่งความผิดปกตินี้จะไม่สามารถรักษาด้วยยาชนิดใดได้ ต้องหยุดการสูดดมก๊าซไนตรัสออกไซด์ ซึ่งผู้ป่วยโดยส่วนใหญ่อาจจะมีอาการดีขึ้น แต่หากเป็นมากอาจจะไม่สามารถฟื้นฟูให้กลับไปเป็นปกติได้ จึงแนะนำให้ประชาชนหลีกเลี่ยงการสูดดมก๊าซไนตรัสออกไซด์โดยตรง

อนึ่ง ผู้จำหน่ายก๊าซหัวเราะจะมีความผิดตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 มาตรา 12 ว่าด้วยห้ามมิให้ผู้ใดผลิต ขายหรือนำหรือสั่งเข้ามาในราชอาณาจักรซึ่งยาแผนปัจจุบัน ยกเว้นแต่จะได้รับใบอนุญาตจากผู้อนุญาตมีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี ปรับไม่เกิน 1 หมื่นบาท

ก๊าซหัวเราะ หรือ ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (nitrous Oxide / dinitrogen monoxide / laughing gas / happy gas / nitrous) เป็นก๊าซที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น และไม่ติดไฟ เมื่อสูดดมเข้าไปในร่างกายจะทำให้รู้สึกสงบ มีความสุข ใช้เพื่อรักษาอาการปวดและเป็นยากล่อมประสาท (sedative) อ่อนๆ มักใช้ในกระบวนการทำฟัน เพื่อช่วยลดความวิตกกังวล ทำให้รู้สึกสงบ มีความสุข และผ่อนคลาย

หากมีการสูดดมในปริมาณที่มากหรือสูดดมอย่างรวดเร็ว อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงในระยะสั้นดังนี้

  • เหงื่อออกมาก
  • สั่น
  • คลื่นไส้อาเจียน
  • เวียนศีรษะ
  • อ่อนเพลีย
  • บางคนอาจมีอาการประสาทหลอนหรือการได้ยินเสียงบิดเบือนไป

แหล่งข้อมูล

  1. เตือนภัย แก๊สหัวเราะ ระบาดอีก เสี่ยงเกิดโรคหัวใจเฉียบพลัน หูแว่ว ประสาทหลอน. https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_6732153 [2022, January 14].
  2. กรมการแพทย์ เตือนภัยจากการสูดดมก๊าซหัวเราะต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน มีผลต่อสมอง ระบบประสาทไขสันหลังและเส้นประสาทส่วนปลาย. https://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG211116184848614 [2022, January 14].
  3. Potential Side Effects of Nitrous Oxide. https://www.healthline.com/health/nitrous-oxide-side-effects [2022, January 14].
  4. What to Know About Laughing Gas. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/what-to-know-about-laughing-gas [2022, January 14].
  5. nitrous oxide. https://www.britannica.com/science/nitrous-oxide [2022, January 14].