การป้อนกลับทางลบ หรือ การควบคุมย้อนกลับแบบลบ (Negative feedback)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 2 กันยายน 2556
  • Tweet

ทางการแพทย์ “การป้อนกลับทางลบ หรือ การควบคุมย้อนกลับแบบลบ” เป็นระบบวง จรทางชีวเคมี ที่ร่างกายใช้ควบคุมวงจรทำงานของบางระบบของร่างกาย เพื่อให้เกิดการคงที่ของสารต่างๆในระบบวงจรนั้นๆ เพื่อให้อวัยวะต่างๆทำงานได้เป็นปกติ ทั้งนี้ มักเป็นการควบคุมระดับฮอร์โมนต่างๆในเลือดของระบบต่อมไร้ท่อ เพื่อให้ในเลือด/ร่างกายมีปริมาณหรือระดับ ฮอร์โมนที่อยู่ในเกณฑ์ปกติตลอดเวลา ไม่สูงหรือต่ำ จนส่งผลให้การทำงานของอวัยวะต่างๆที่เกี่ยวข้องผิดปกติ (การเกิดโรค) ด้วยวิธีการโดย ถ้าระดับฮอร์โมนนั้นๆในเลือดต่ำกว่าปกติ (เป็นลบ) ร่างกายจะมีกลไกกระตุ้นให้เซลล์ของอวัยวะที่สร้างฮอร์โมนนั้นๆ สร้างฮอร์โมนนั้นๆให้มากขึ้น จนปริมาณฮอร์โมนนั้นๆในเลือดสูงอยู่ในเกณฑ์ปกติ กลไกนั้นจะหยุดทำงาน กล่าวคือหยุดกระตุ้นการสร้างฮอร์โมน อวัยวะที่สร้างฮอร์โมนนั้นๆจะกลับมาทำงานน้อยลง/ทำงานปกติ ตราบจนปริมาณฮอร์โมนในเลือดต่ำลง (เป็นลบ) อีก กลไกนี้จึงจะเริ่มต้นทำงานใหม่ วนเวียนเป็นวง จรควบคุมให้เกิดความปกติของร่างกายอยู่เสมอ ซึ่งเรียก กลไกที่ควบคุมปริมาณฮอร์โมนให้อยู่ในระดับปกติคงที่นี้ว่า “การป้อนกลับทางลบ หรือ การควบคุมย้อนกลับแบบลบ” เช่น ในการควบคุมการสร้างฮอร์โมนของ ต่อมไทรอยด์ รังไข่ หรือ อัณฑะ เป็นต้น

บรรณานุกรม

  1. Negative feed back http://en.wikipedia.org/wiki/Negative_feedback [2013,July3].