หมอตอบมาช้าเนื่องจากไปอยู่ในที่ที่ internetไม่อำนวย หวังว่าคำตอบนี้คงจะมีประโยชน์ต่อคุณและอาจได้สื่อถึงผู้เกี่ยวข้องกับการสอบคัดเลือกตำรวจด้วยค่ะ

หมอไม่แน่ใจว่ามีกฏเกณฑ์ เรื่องการไม่รับผู้ที่มีค่าเฉลี่ยปริมาตรเม็ดเลือดแดง(mean corpuscular volume: MCV) น้อยกว่า 60 เฟมโตลิตร (fl)ด้วยจริงหรือ เนื่องจากคุณได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมีย ซึ่งโดยปกติผู้ที่เป็นพาหะธาลัสซีเมีย อาจมีภาวะซีดเล็กน้อย แต่ไม่มีอาการ สามารถมีชีวิตได้ปกติ ชีวิตยืนยาวเหมือนคนปกติ ทำกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างคนปกติ

ดังนั้นสิทธิต่างๆไม่ควรน้อยกว่าคนปกติ ไม่ว่าจะเป็น ตำรวจ ทหาร การเข้าเรียนหรือทำงานต่างๆ เนื่องจากในประเทศไทยมีผู้ที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียถึงร้อยละ 30-40 ขึ้นกับภูมิภาคต่างๆ

หมอได้เปิดดูคุณสมบัติการสมัครเข้ารับราชการตำรวจซึ่งมีข้อกำหนดรายละเอียดในแต่ละระบบของร่างกาย ไม่พบเรื่อง การกำหนด MCV มากกว่า 60 fl แต่มีการกำหนดเรื่องโรคซีด (Anemia) ว่าหากมีฮีโมโกลบินน้อยกว่า 9 กรัมต่อเดซิลิตรในเพศหญิงและน้อยกว่า 10 กรัมต่อเดซิลิตรในเพศชายให้อยู่ในการวินิจฉัยของคณะกรรมการแพทย์โรงพยาบาลตำรวจ ซึ่งดูสมเหตุผลดี

ค่า MCVของคุณ 57.3 fl ตำ่กว่า 60 ไปเล็กน้อย การทำแล็บด้วยเครื่องตรวจที่แตกต่างกันอาจทำให้ได้ผลต่างกันด้วย

คำถามที่ว่าคุณสามารถจะเพิ่มค่า MCV ให้มากกว่า 60 เฟมโตลิตรได้หรือไม่ เนื่องจากการมี MCV เล็ก(น้อยกว่า 80fl) ที่พบได้บ่อยๆคือ ภาวะพาหะธาลัสซีเมีย ภาวะขาดธาตุเหล็ก หรือมีทั้งสองภาวะร่วมกัน

ดังนั้นคุณอาจเป็นพาหะธาลัสซีเมียอย่างเดียว หรืออาจมี 2 อย่างร่วมกัน โดยเฉพาะผู้ที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียที่มีค่า MCV เล็กมากกว่าค่า MCV ของพาหะธาลัสซีเมียทั่วๆไปต้องนึกถึง การมี 2 ภาวะร่วมกัน

กรณีที่สงสัยว่าผู้ใดอาจมีภาวะขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย ให้ดูประวัติเรื่องการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กเพียงพอหรือไม่

อาหารที่มีธาตุเหล็กสูงได้แก่ เนื้อสัตว์โดยเฉพาะเนื้อแดง เลือดสัตว์ เครื่องในสัตว์ เป็นต้น หรือเป็นผู้ที่มีเลือดออกมากเช่น หญิงที่มีเลือดประจำเดือนออกมากและนานกว่าปกติ หรือผู้ที่กินยาแก้ปวด ลดไข้พวกซาลิซัยเลตเป็นประจำซึ่งอาจมีเลือดออกในทางเดินอาหาร หรือบางคนมีปัญหาเรื่องการดูดซึมธาตุเหล็กเช่นมีท้องเสียบ่อยๆ

เนื่องจากการดูแต่ค่า MCV อย่างเดียวจะแยกพาหะธาลัสซีเมียที่มีและไม่มีการขาดธาตุเหล็กร่วมด้วยยาก แต่ในผู้ที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียที่มีค่าฮีโมโกลบินน้อยกว่า 11.5 กรัมต่อเดซิลิตรอาจสงสัยว่ามีการขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย การพิสูจน์อาจต้องเจาะตรวจสภาวะธาตุเหล็กในร่างกาย หรืออาจลองให้รับประทานยาธาตุเหล็กขนาดที่ใช้รักษานาน 4-6 สัปดาห์จะพบว่า ถ้ามีภาวะขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย ค่าฮีโมโกลบินจะสูงขึ้น แต่อาจไม่สูงมากเท่ากับคนที่ไม่เป็นพาหะธาลัสซีเมีย ส่วนค่า MCV ในผู้ที่มีภาวะขาดธาตุเหล็กร่วมด้วยจะค่อยๆมากขึ้นแต่ไม่เร็วนัก และก็จะไม่สูงเท่า MCV ของคนที่ไม่เป็นพาหะธาลัสซีเมีย

ดังนั้นหากคุณยังพอมีเวลา ให้รับประทานยาธาตุเหล็ก เช่น เฟอรัสซัลเฟต 1 เม็ด 3 เวลา และเพื่อลดอาการข้างเคียงในระบบทางเดินอาหารให้รับประทานหลังอาหารได้ และเมื่อรับประทานยาธาตุเหล็กจะมีอุจจาระสีดำ การรับประทานยานี้หากเจาะเลือดหลังรับยาไป 4-6 สัปดาห์แล้วฮีโมโกลบินไม่ขึ้น ก็หยุดยาไปได้แสดงว่าไม่ได้มีภาวะขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย แต่เมื่อรับยาธาตุเหล็กแล้วฮีโมโกลบินขึ้นแสดงว่ามีภาวะขาดธาตุเหล็กร่วมด้วย ก็รับประทานยาธาตุเหล็กให้ครบ 3 เดือน และพิจารณาสาเหตุที่ทำให้ขาดธาตุเหล็กด้วยดังได้กล่าวไว้

หวังว่าคำตอบนี้คงได้ประโยชน์ต่อคุณบ้างไม่มากก็น้อยนะคะ

หากคุณแต่งงานและวางแผนจะมีบุตรอย่าลืมตรวจกรองคู่สมรสด้วยว่า คู่ของคุณเสี่ยงต่อการมีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงหรือไม่ค่ะ

ขอให้ประสบความสำเร็จและเข้าทำงานได้ตามที่หวังค่ะ

ศาสตราจารย์แพทย์หญิงอรุณี เจตศรีสุภาพ