ขอข้อมูลสำคัญคือ Hb ด้วยค่ะต้องใช้ประกอบการแปลผล

ขอบคุณมากค่ะ

พญ.อรุณี

ผลเลือดของคุณเองใช่ไหมคะ ถ้าเป็นผู้หญิงค่าความเข้มข้นของเลือดหรือฮีโมโกลบิน 12.5 ก./ดล.ถือว่าไม่ซีด (ถ้าเป็นผู้ชายใช้จุดตัดที่ 13 ค่ะ ถ้า Hb 12.5 ก./ดล.จะซีดเล็กน้อย) เมื่อดูขนาดของเม็ดเลือดแดง โดยดูค่าเฉลี่ยปริมาตรเม็ดเลือดแดง คือ MCV (Mean corpuscular volume) ของคุณเล็กกว่าปกติ คือขนาด 52.2 เฟมโตลิตร (ค่าปกติมากกว่า 80 เฟมโตลิตร) และมีค่าเฉลี่ยฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง (MCH- Mean corpuscular hemoglobin) ต่ำกว่าปกติคือ 19.2 พิโคกรัม (ค่าปกติ 26-27 พิโคกรัม)

แสดงว่าเม็ดเลือดแดงของคุณทั้งขนาดเล็กและติดสีจางขณะที่ขนาดของเม็ดเลือดไม่ค่อยแตกต่างกัน (ดูจากค่า RDW : Red cell distribution width 17 % ปกติจะอยู่ประมาณ 14-16%)

ลักษณะของเลือดดังกล่าวทำให้คิดว่าคุณน่าจะเป็นพาหะธาลัสซีเมีย หรืออาจจะมีภาวะขาดธาตุเหล็กที่ยังอยู่ในระยะเริ่มต้นคือยังไม่ซีดและเม็ดเลือดแดงยังไม่แตกต่างกันมาก แต่ไม่ใช่โรคธาลัสซีเมียค่ะ

สิ่งที่หมออยากทราบคือเรื่องการรับประทานอาหารของคุณว่าได้รับประทานอาหารพวกเนื้อสัตว์ ไข่แดง ตับ ผักใบเขียว เป็นประจำหรือไม่ มีประวัติเสียเลือดบ้างไหม ถ้าคุณรับประทานอาหารได้ดี ไม่ได้มีการจำกัดชนิดของอาหารและไม่ได้เสียเลือด หมอคิดว่าน่าจะตัดประเด็นการขาดธาตุเหล็กไปได้

ลักษณะเลือดของคุณหมอจึงนึกถึงว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมียมากที่สุดหากคุณอยากทราบโดยเร็วก็สามารถเจาะเลือดตรวจดูชนิดของฮีโมโกลบินชึ่งจะบอกภาวะพาหะเบต้าธาลัสซีเมียหรือพาหะฮีโมโกลบินอีซึ่งก็เป็นพาหะเบต้าธาลัสซีเมียชนิดหนึ่งได้ แต่จะไม่สามารถบอกพาหะของกลุ่มแอลฟ่าธาลัสซีเมียได้

กรณีอยากทราบว่าเป็นพาหะของแอลฟ่าธาลัสซีเมียไหมต้องตรวจดีเอ็นเอค่ะ ธาลัสซีเมียมีหลายชนิด ชนิดที่พบบ่อยๆและเป็นปัญหาคือเบต้าและแอลฟ่าธาลัสซีเมีย

กรณีของคุณถามว่าจำเป็นรีบด่วนจะต้องไปหาว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมียแน่นอนหรือไม่และเป็นชนิดใดหากคุณไม่ได้กำลังจะแต่งงานหรือวางแผนการจะมีบุตรก็ยังไม่ต้องรีบร้อนเพราะผลเลือดของคุณยังอยู่ในเกณฑ์ที่ไม่มีอาการผิดปกติใดๆ(ยกเว้นแต่สงสัยว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมีย) เนื่องจากธาลัสซีเมียพบบ่อยในประเเทศไทย และเป็นโรคที่สืบทอดทางพันธุกรรมพ่อและแม่ถ่ายทอดความผิดปกติไปสู่ลูกหลานได้โอกาสที่บุตรจะรับความผิดปกติจากทั้งพ่อและแม่และเกิดเป็นโรคธาลัสซีเมียพบได้ไม่น้อย ที่สำคัญคือเด็กที่เกิดมาเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงที่ต้องการรับเลือดบ่อยๆเพื่อการมีชีวิตอยู่หากไม่ได้รับเลือดจะเหนื่อยมากเด็กกลุ่มนี้จะทุกข์ทรมานจากโรค ผลตามจากโรคและการรักษา

ประเทศต่างๆรวมทั้งประเทศไทยมีมาตรการการป้องกันควบคุมโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงไม่ให้มีผู้ป่วยที่เป็นโรคธาลัสซีเมียรุนแรงรายใหม่เกิดขึ้นแต่สำหรับผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมียที่ไม่มีอาการรุนแรงไม่อยู่ในข่ายที่ต้องควบคุมผู้ป่วยกลุ่มนี้สามารถเจริญเติบโตได้เรียนหนังสือทำงานได้เกือบเท่าหรือเท่าคนปกติบางคนสติปัญญาสูงกว่าคนทั่วไปด้วย

อย่างไรก็ตามทุกคนควรมีการตระหนักถึงการควบคุมป้องกันโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงเสมอญาติพี่น้องของผู้ที่เป็นพาหะหรือโรคธาลัสซีเมียมีโอกาสพบพาหะธาลัสซีเมียได้มากควรบอกกล่าวกันในครอบครัวเพื่อใช้บริการการควบคุมป้องกันโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงซึ่งในปัจจุบันโรงพยาบาลของรัฐมีนโยบายนี้อยู่ สิ่งที่หมออยากเน้นคือพาหะธาลัสซีเมียอาจพบในพวกเราที่ไม่มีอาการผิดปกตินี่แหละค่ะถ้าไม่ตรวจเลือดก็ไม่มีทางทราบว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมียเลย

หลายครอบครัวเสียดายโอกาสที่ผ่านไปเพราะไม่เคยทราบว่าตนเองเป็นพาหะธาลัสซีเมียต่อเมื่อมีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงได้พบความทุกข์ทรมานของลูกจึงอยากย้อนเวลากลับแต่ก็เป็นไปไม่ได้การป้องกันควบคุมโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงช่วยได้ค่ะ

คำตอบของหมอคงไม่ทำให้คุณเครียดเกินไปนะคะ

หากคุณกำลังคิดจะแต่งงานหรือวางแผนจะมีบุตร หากคู่ของคุณเลือดปกติก็ไม่เสี่ยงต่อการมีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงค่ะแต่ไม่สามารถการันตีว่าจะไม่มีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดไม่รุนแรงได้ เพราะในผู้ที่มีความผิดปกติที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียชนิดไม่รุนแรงบางคนตรวจเลือดออกมาเหมือนคนปกติ ท่านที่มีผลเลือดปกติจึงไม่อาจกล่าวได้เต็มปากว่าเลือดท่านปกติค่ะ

ขออวยพรให้โชคดีค่ะ

ศ. พญ. อรุณี เจตศรีสุภาพ