เรียน คุณ 495de,

การพิจารณาคัดเลือกการใช้ยาคุมกำเนิดที่เหมาะสมนั้น ควรพิจารณาเบื้องต้นจากรูปร่างลักษณะและรูปแบบการมีประจำเดือน เพื่อให้เหมาะสมกับฮอร์โมนเพศในร่างกาย และเกิดความสมดุล โดยที่

- ผู้ที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนเด่นชัด มักมีรูปร่างลักษณะความเป็นผู้หญิงชัดเจน มีอกเอว ผิวค่อนข้างแห้ง รูขุมขนค่อนข้างเล็ก เส้นขนมักมีปริมาณไม่มาก หรือสีขนจาง รูปแบบการมีประจำเดือนมักมาปริมาณมาก (อาจต้องเปลี่ยนผ้าอนามัยวันละหลายแผ่น) จำนวนวันของประจำเดือนค่อนข้างนาน เช่น 5-7 วัน รอบประจำเดือนมักอยู่ในช่วง 28-30 วัน

แบบนี้ควรเลือกยาคุมกำเนิดชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนค่อนข้างต่ำ หรือ เลือกยาคุมกำเนิดชนิดที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินเด่นชัด เพื่อให้เกิดสมดุลของฮอร์โมนเพศในร่างกาย

- ผู้ที่มีปริมาณฮอร์โมนโปรเจสตินเด่นชัด มักมีรูปร่างค่อนข้างตรง อกเอวไม่ชัดเจน ผิวค่อนข้างมัน รูขุมขนกว้าง หน้ามัน เป็นสิวง่าย ขนดก รูปแบบการมีประจำเดือน มักมาปริมาณไม่มาก และจำนวนวันน้อย เช่น 2-3 วันก็หมด รอบประจำเดือนอาจนานกว่า 35 วัน

แบบนี้ควรเลือกยาคุมกำเนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนเด่นชัด หรือเลือกยาคุมกำเนิดชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนโปรเจสตินต่ำหรือเลือกชนิดที่ต้านกับฮอร์โมนโปรเจสติน จะทำให้ร่างกายเกิดสมดุลของฮอร์โมนเพศ

กลับมาที่คำถามของคุณ ถ้าเกิดอาการเลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างเดือน อาจเกิดได้จาก

- ปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำเกินไป ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกฉีกขาด หลุดลอกก่อนกำหนด ควรพิจารณาปรับเปลี่ยนเป็นยาคุมกำเนิดชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเวจนเพิ่มขึ้น (จากเดิมที่มีเอสโตรเจน 20 ไมโครกรัม อาจเพิ่มเป็นชนิด 30 ไมโครกรัม) หรือ

- อาจเกิดจากการใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ลดการดูดซึมหรือเร่งการทำลายของตัวยาคุมกำเนิดในร่างกาย ถ้าเป็นแบบนี้ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรร้านยาใกล้บ้าน เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา "ยาตีกัน" จนเสี่ยงต่อการเกิดการตั้งครรภ์ได้

ส่วนประจำเดือนจะมาในช่วงเม็ดยาหลอก 4 เม็ด แต่เนื่องจากตัวยาที่คุณรับประทานนั้น เป็นยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนต่ำ ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกค่อนข้างบาง ประจำเดือนจึงมาปริมาณไม่มาก ในบางรายอาจเพียงแค่เลอะ ๆผ้าอนามัย
ส่วนรอบประจำเดือนของผู้ที่รับประทานยาคุมกำเนิดจะมา 28 วันเหมือนกันทุกเดือน บางครั้งจึงอาจจะอยู่ในช่วงต้นและปลายเดือนเดียวกันได้ เช่นกรณีของคุณรับประทานยาเม็ดแรกในวันที่ 2 ก.ค. ช่วงประจำเดือนก็จะอยู่ในช่วงปลายเดือนเดียวกันได้

กรณีประจำเดือนไม่มาตามปกติ อาจเป็นไปได้ครับ เนื่องจากปริมาณฮอร์โมนค่อนข้างต่ำ หากลืมรับประทานยาหรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยา หรือยากับอาหาร หรือกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ก็เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้

หากรับประทานยาคุมฯได้อย่างถูกต้อง สม่ำเสมอ ไม่เคยลืมรับประทานยา ไม่ซื้อยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมาใช้ร่วมกัน "ก่อน" การปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยนะครับ (ยกเว้น กรณีทีมีการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ หรือระบบอวัยวะเพศ หรือ ใช้ยาที่เสี่ยงต่อการเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน)

กรณีมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากแพทย์หรือเภสัชกรร้านยาใกล้บ้านได้ทันที ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าไปไม่ทันการ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือเกิดอันตรายจากการใช้ยาได้

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)
แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
สูตินรีแพทย์

ยาลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิด (Common medications that reduce efficacy of birth control medications)
ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม

ประจำเดือน (Menstruation)
แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
สูตินรีแพทย์