คุณกำลังเจอหนึ่งในวิกฤติชีวิตที่ทุกคนเกิดมาต้องเจอ นั่นคือการเจ็บป่วยร้ายแรงของบุพการี เข้าใจและเห็นใจครับและขอเป็นกำลังใจให้ผ่านพ้นไปได้ด้วยดี

การดูแลผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงและเรื้อรังเป็นภารกิจระยะยาวครับ คนที่ดูแลจำเป็นต้องมีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่สมบูรณ์ทีเดียวจึงจะสามารถทำหน้าที่นี้ได้ดี โดยเฉพาะสุขภาพจิตของผู้ดูแล(ที่คนมักจะมองข้าม)นี่แหละที่สำคัญ เพราะคุณภาพของการดูแลผู้ป่วยสัมพันธ์โดยตรงกับสุขภาพจิตของผู้ดูแล ถ้าผู้ดูแลเริ่มท้อ เริ่มหมดไฟ(Burn Out) ผลเสียก็จะเกิดกับผู้ป่วยทันที

คนส่วนใหญ่ที่ต้องทำหน้าที่ดูแลผู้ป่วยที่เป็นพ่อแม่หรือลูก มักจะทุ่มเทและทำทุกอย่างเพื่อผู้ป่วย เพื่อที่จะให้ผู้ป่วยดีขึ้นหรือหายจากโรค โดย "ลืมนึกถึงตัวเอง" การลืมดูแลตนเอง ไม่รู้ตัวว่าตัวเองกำลังเครียด กำลังหมดไฟจะทำให้เกิดผลเสีย 2 อย่างตามมาครับ

อย่างแรก คุณภาพการดูแลผู้ป่วยจะลดลง คนที่กำลังเครียด กำลังท้อมันก็หงุดหงิดง่าย ทนอะไรไม่ค่อยได้เป็นธรรมดา

อย่างที่สอง ซึ่งอันตรายมากนั่นก็คือ ผู้ดูแลจะเกิด "อาการเครียดเรื้อรัง" เป็นผลทำให้การทำงานของสารเทโลเมียร์ในร่างกายแย่ลง ผลที่ตามมาก็คือมันจะทำให้ผู้ดูแลแก่เร็วขึ้น เกิดโรคที่มากับความแก่ เช่นเบาหวาน โรคอ้วน ความดัน โรคหัวใจ ฯลฯ และที่สำคัญก็คือ มันจะทำให้ผู้ดูแลอายุสั้นลงด้วย

เพื่อป้องกันผลเสียทั้งสองอย่าง ผมจึงขอแนะนำดังนี้ครับ

1. ดูแลตนเอง ดูแลแม่ ๆ ดูแลพี่ ๆ น้อง ๆ พูดคุยกัน ระบายความทุกข์ใจ ความอึดอัดใจ ความเหนื่อยล้าจากการดูแลพ่อสู่กันฟัง รับฟังซึ่งกันและกัน ให้กำลังใจซึ่งกันและกัน การทำแบบนี้จะทำให้คุณและพี่ ๆ น้อง ๆ รู้สึกเหนื่อยใจน้อยลง เครียดน้อยลง

2. ทำความเข้าใจกับพฤติกรรมของคุณพ่อ เพราะพฤติกรรมที่เกิดขึ้นมันคือปฏิกิริยาของคนที่กำลังกลัว คนที่กำลังสูญเสียสิ่งที่ตัวเองเคยมีมาตลอดชีวิต ลองพิจารณาตามนี้ดูครับ

(2.1) การป่วยของคุณพ่อคุณครั้งนี้ไม่ธรรมดา การที่เส้นเลือดหัวใจตีบมันอาจทำให้เสียชีวิตเมื่อไหร่ก็ได้ ผมว่าคุณพ่อคุณทราบเรื่องนี้ดี และเป็นไปได้ว่าสิ่งนี้มันทำให้ท่านทั้งเครียดและกลัว

(2.2) คุณพ่อคุณเป็นคนที่ชอบ "ชี้นกเป็นนก ชี้ไม้เป็นไม้" สั่งคนอื่นควบคุมคนอื่นมาตลอด แต่ตอนนี้แม้แต่ตัวเองก็ยังต้องนั่งรถเข็น สั่งใครควบคุมใครไม่ได้อีกแล้ว สิ่งที่เกิดขึ้นมันคือ "ความสูญเสียทางสถานะ" ของท่านครับ จากคนที่เคยกุมทุกอย่างไว้ในมือ ถึงตอนนี้แค่ช่วยตัวเองก็ยังยาก คนที่อยู่ในสภาวะแบบนี้จะมีอาการหงุดหงิดง่าย ซึมเศร้า เบื่อหน่ายและท้อแท้กับชีวิตได้ครับ

การบ่นแบบประชด การไม่ใยดีกับความช่วยเหลือของลูก ๆ การบอกว่าถ้าหายจะไปอยู่คนเดียว การไม่ต้องการเป็นหนี้บุญคุญลูก ๆ ฯลฯ ผมมองว่าทั้งหมดคืออาการ "ปกป้องความสูญเสียทางสถานะของตัวเอง" ของท่านครับ ถ้าทุกคนทำความเข้าใจกับสภาพจิตใจของท่านในตอนนี้ได้ ก็จะสามารถรับฟังสิ่งที่ท่านบ่นออกมาได้อย่างเข้าใจและปราศจากอารมณ์ รวมทั้งสามารถทนกับพฤติกรรมของท่านได้มากขึ้น

(2.3) เท่าที่คุณเล่ามา ตอนนี้เมียคนหนึ่งกับลูกก็ได้เดินออกไปจากชีวิตของท่านอีก นี่คือความสูญเสียอีกอย่างหนึ่งของท่าน

ทั้ง 3 ประเด็นคือสิ่งทำให้คุณพ่อของคุณเป็นแบบนี้ ถ้าคุณเข้าใจ ลูก ๆ ทุกคนเข้าใจ ทุกคนจะมองออกเองครับว่าจะจัดการกับปัญหาของคุณพ่ออย่างไร และที่สำคัญอีกอย่างก็คือ อย่าลืมดูและตัวเองด้วย

เอาใจช่วยนะครับ

นพ.อุดม เพชรสังหาร