วิธีสังเกตอาการโรคอารมณ์เศร้ามีหลักง่ายๆ คือการสังเกตเรื่อง การกิน อยู่ หลับนอน เรื่องความรู้สึกทางเพศ และอารมณ์ของผู้ป่วยครับ

1. ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะเบื่ออาหาร กินไม่ลง จนบางทีน้ำหนักลดอย่างมากเลย
2. มีอาการนอนไม่หลับ บางคนอาจหลับยาก แต่บางคนก็หลับเร็วแต่ไปตื่นเอากลางดึกแล้วก็หลับต่อไม่ได้
3. มีอารมณ์เศร้าอยู่ตลอด แต่คนไทยอาจจะอธิบายอารมณ์เศร้าได้ไม่ค่อยชัด แต่จะบอกว่ามันเบื่อไปหมด อะไรที่เคยชอบก็ไม่ชอบเหมือนเก่า มันดูหดหู่ยังไงไม่รู้ บางคนก็บอกเบื่อตัวเอง รู้สึกว่าตัวเองไร้ค่า ไม่มีความหวัง ซึ่งต้องแยกจากความเหงา เพราะในความเหงานั้นผู้ป่วยจะยังรู้สึกว่าตนเองความหวังอยู่ แต่คนที่อารมณ์เศร้าจะเหงาเพราะรู้สึกตัวเองไม่มีความหวัง และเมื่อเจออะไรที่สะเทือนใจคนอารมณ์เศร้าก็มักจะร้องไห้ง่ายๆ หรือหงุดหงิดฉุนเฉียวแบบไม่มีเหตุผล
4. คนที่ยังมีกิจกรรมทางเพศกับคู่ของตนเองอยู่ เมื่อถามลึกๆ ก็จะบอกว่ามันไม่มีความต้องการทางเพศเหมือนก่อนเลย หรือลดลงจากเมื่อก่อนมาก
5. ถ้าสังเกตท่าทางทั่วๆ ไปเราจะเห็นว่าผู้ป่วยดูเชื่องช้ากว่าเดิม ไม่มีสมาธิจนบางทีกลายเป็นคนหลงๆ ลืมๆ ไป
6. ผู้ป่วยมักจะไม่สุงสิงกับใคร ชอบอยู่คนเดียวเงียบๆ และครุ่นคิดอยู่กับตัวเอง โดยเฉพาะเรื่องที่มันเศร้าๆ

ถ้าอาการแบบที่ว่านี้เป็นมานาน ก็น่าสงสัยเรื่องโรคซึมเศร้าครับ

นายแพทย์อุดม เพชรสังหาร