ควรปฎิบัติตัวกับพี่เขายังไงดีค่ะ
เพราะเราอยู่ด้วย บางทีก็เครียดไปกับพี่เขาด้วย

คือพี่เขามีปัญหาด้านสุขภาพ และก็ปัญหาที่บ้านด้วยนะคะ
เราก็ได้แต่รับฟัง

พี่เขาไปหาหมอ ได้ยามาทานด้วยอยู่ค่ะ

เวลาที่มีใครป่วยด้วยโรคซึมเศร้า สิ่งที่เรามักจะพบได้บ่อยก็คือ ญาติและคนรอบข้างที่รักและห่วงใยผู้ป่วยก็จะทุกข์ใจไปกับอาการและความคิดของผู้ป่วยไปด้วยเหมือนกัน บ่อยครั้งที่พบว่าญาติจะคอยตามแก้ไขความคิดที่มองโลกในแง่ลบ การมองตัวเองในทางไม่ดีของผู้ป่วย ซึ่งถ้าอาการของโรคมันยังไม่ดีขึ้น ความคิดเหล่านี้มันก็จะยังวนเวียนกลับไปกลับมาอยู่ตลอด ญาติก็จะคอยแก้ไขให้อยู่ตลอดเช่นกัน นานๆ เข้าญาติก็จะแย่เอาเหมือนกัน ที่น่าห่วงกว่านั้นก็คือบ่อยครั้งที่ญาติจะคอยตามเอาใจผู้ป่วย เพราะเชื่อว่าการขัดใจผู้ป่วยจะยิ่งทำให้อาการของผู้ป่วยแย่ไปกว่าเดิม ซึ่งบางเรื่องมันก็สร้างความลำบากใจให้กับญาติได้ไม่น้อยเลยทีเดียว

การปฏิบัติแบบนี้นานๆ เข้าก็มีโอกาสทำให้ญาติและคนรอบข้างผู้ป่วยมีความรู้สึกแย่ เผลอๆ ก็มีโอกาสที่จะจมน้ำตามผู้ป่วยไปด้วยอีกคน

วิธีที่ดีที่สุดในการอยู่กับผู้ป่วยโรคซึมเศร้าก็คือ "รับฟัง เข้าใจ ไม่ตัดสิน" และ "ไม่เอาตัวเราเข้าไปผูกกับความคิดและอารมณ์ของผู้ป่วย"

"รับฟัง เข้าใจ ไม่ตัดสิน" คือการแสดงให้ผู้ป่วยเห็นว่าเรายินดีที่จะฟังเรื่องราวของเขา แสดงให้เขาเห็นว่าเรารู้ว่าเขาทุกข์ เราเข้าใจในความรู้สึกของเขา แต่เราจะไม่เข้าไปตัดสินว่าสิ่งที่เขาคิดนั้นมันผิดหรือถูก เราจะไม่ไปบอกว่าเขาต้องคิดอย่างนั้นสิ ต้องทำอย่างนี้สิ เพราะความคิดที่เกิดขึ้นในตอนนี้มันเป็นอาการของโรค คำพูดของเราจะไม่สามารถแก้ไขความคิดของเขาได้ ตราบใดที่โรคมันยังไม่ทุเลา แต่การที่ผู้ป่วยรับรู้ว่ามีใครสักคนกำลังฟังเขาอยู่มันก็ช่วยเขาได้โขแล้วครับ

การที่ผู้ป่วยบ่นนั่นบ่นนี่ ไม่ได้หมายความว่าเขาต้องการให้ใครมาช่วยแก้ไขปัญหาให้เขาเสมอไปนะครับ เขาอาจแค่ต้องการส่งสัญญาณให้คนอื่นรับรู้ว่าเขากำลังทุกข์ การที่เราพยายามแก้ไขความคิดของเขา มันจึงเป็นคนละเรื่องกับที่ผู้ป่วยต้องการ

"ผมเข้าใจพี่ครับ"
"สู้ๆ ครับพี่ ผมเอาใจช่วย"
คำพูดพื้นๆ เหล่านี้ ด้วยท่าทีที่จริงจังแต่นุ่มนวล และด้วยความจริงใจของเรา แค่นี้ก็ช่วยผู้ป่วยได้เยอะแล้วครับ

"ไม่เอาตัวเราเข้าไปผูกกับความคิดและอารมณ์ของผู้ป่วย" บ่อยครั้งที่เราพบว่าพอผู้ป่วยเล่าถึงปมปัญหาต่างๆ แล้วร้องไห้ ญาติและเพื่อนๆ ก็เลยพลอยร้องไห้ตามไปด้วย นี่คือการเอาตัวเราไปผูกกับความคิดและอารมณ์ของผู้ป่วย ตรงนี้แหละครับที่มันจะทำให้ญาติจมน้ำไปกับผู้ป่วยด้วย แต่เราก็มนุษย์ธรรมดา มีโลภ โกรธ หลง ได้ ดังนั้นเมื่อฟังเรื่องราวของผู้ป่วย ต้องเตือนตัวเองด้วยหากอารมณ์และความคิดของเราชักจะตามผู้ป่วยไป เพราะไม่เช่นนั้นเราก็จะแย่ไปอีกคน ทีนี้ไม่มีใครช่วยใครได้แล้ว

ทำความเข้าใจในความทุกข์ของเขา แต่อย่า "อิน" กับเรื่องราวความทุกข์ของเขา ถ้าทำแบบนี้ได้เราก็จะไม่เป็นทุกข์ และยังสามารถช่วยเพื่อนของเราได้ต่อไปครับ

นายแพทย์อุดม เพชรสังหาร