เรียน คุณ 0cdf,

ก่อนตอบคำถามของคุณ ขอให้คำแนะนำเพิ่มเติมนะครับ หากมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากแพทย์หรือเภสัชกรร้านยาใกล้บ้านได้ทันที ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าเกินไป ไม่ทันเวลา เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือเกิดอันตรายจากการรักษาโรคไม่ได้ผล

กลับมาที่คำถามของคุณ การรับประทานยาคุมกำเนิดรายเดือน เป็นการรับประทานยาเพื่อออกฤทธิ์วันต่อวัน เมื่อรับประทานยาหมดแผงแล้ว ตัวยาก็ไม่สามารถออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกตอ่ไปได้ ดังนั้น การรับประทานยามากี่แผง หากรับประทานยาไม่ถูกตอ้ง โอกาสในการตั้งครรภ์ก็จะเพิ่มมากขึ้น

1. กรณีที่่มีอาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หากมีอาการหลังจากรับประทานยาไปไม่ถึง 1 ชั่วโมง ให้รับประทานยาเม็ดใหม่ทดแทน ยกเว้นหากยังคงมีอาการอย่างต่อเนื่อง แนะนำให้รอจนถึงเช้าวันถัดไป หรือจนกว่าอาการจะดีขึ้น หรือหากมีอาการท้องเสีย ถ่ายเหลว หลังจากรับประทานยาไปแล้ว 2 ชั่วโมง ให้รับประทานยาเม็ดใหม่ทดแทน เพื่อเพิ่มความมั่นใจในการออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกอย่างมีประสิทธิภาพ หรือหากอาการดังกล่าวไม่ดีขึ้น ก็ควรรอจนถึงเช้าวันรุ่งขึ้นจึงรับประทานยาทดแทน ทั้งนี้ หากมีอาการติดต่อกันหลายวัน ควรใช้การสวมถุงยางอนามัยร่วมด้วย เพื่อเพิ่มความมั่นใจในการคุมกำเนิด

2. หากเป็นการถ่ายเหลวหลังจากรับประทานยาไป 1 ชั่วโมง และไม่มีอาการซ้ำอีก ก็ไม่มีความจำเป็นต้องรับประทานยาทดแทนครับ

3. หากไม่ใช่มีอาการตลอดทั้งคืน มีเพียงเข้าห้องน้ำเพียงตอนเช้า ก็ไม่มีความจำเป็นต้องรับประทานยาทดแทนครับ คล้ายกับกิจวัตรประจำวัน ที่ตอนเช้าตื่นมาถ่ายหนัก

ขอแนะนำเกี่ยวกับการรับประทานยาคุมกำเนิดเพิ่มเติม

1. รับประทานยาอย่างถูกต้อง สม่ำเสมอ เวลาคลาดเคลื่อนไม่ควรเกิน +/- 1 ชั่วโมง เพื่อให้ระดับยาในเลือดสม่ำเสมอตลอดทั้งวัน และป้องกันการลืมรับประทานยา

2. รับประทานยา "ทุกชนิด" ด้วยน้ำเปล่าสะอาดเท่านั้น (ยกเว้นว่าแพทย์หรือเภสัชกรจะแนะนำเป็นแบบอื่น) เนื่องจากเครื่องดื่มบางชนิดจะทำให้การละลายของตัวยาลดต่ำลง เกิดการตกตะกอน ร่างกายไม่สามารถดูดซึมยาได้ เช่น ชา (ชาขาว ชาเขียว ชาแดง ชานม) กาแฟ โกโก้ ชอคโกแลต นม (รวมถึงโยเกิร์ต) น้ำนมถั่วเหลือง น้ำอัดลม โซดา ฯ หรือน้ำผลไม้บางชนิดพบว่าสามารถกระตุ้นให้ตับที่เป็นแหล่งผลิตเอนไซมหรือน้ำย่อยที่ใช้ในการกำจัดยา ผลิตเอนไซม์เพิ่มมากขึ้น ร่างกายจึงสามารถเผาผลาญหรือกำจัดยาได้อย่างมากหรือเร็วขึ้น เช่น น้ำเกรปฟรุต (จำพวกเดียวกับส้มโอ) น้ำแครนเบอร์รี่ น้ำส้มคั้น นำ้แอปเปิ้ล ฯ

3. "ก่อน" การใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอื่นใด ต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรร้านยาใกล้บ้านทุกครั้ง เนื่องจากในบางครั้งอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยา หรือยากับอาหาร เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือการรักษาไม่ได้ผล

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

• ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)
• แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
• สูตินรีแพทย์
• ยาลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิด (Common medications that reduce efficacy of birth control medications)
• ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม