เรียน คุณ mimi 88,

ขอตอบตามประเด็นคำถามนะครับ

1. ยาคุมปกติเเล้วห้ามกินกับอาหารอะไรบ้างคะ? ที่ทำให้มีผลลดประสิทธิภาพยา
โดยหลักการแล้ว "ยาทุกชนิด" ให้รับประทานพร้อมกับน้ำเปล่าสะอาดเท่านั้น (ยกเว้นว่าจะมีระบุให้เป็นอย่างอื่น) เนื่องจากเครื่องดื่มหลายชนิดอาจทำให้ตัวยาตกตะกอน และร่างกายไม่สามารถดูดซึมยาได้ เช่น ชา (รวมถึงชาเขียว) กาแฟ โกโก้ นม โยเกิร์ต น้ำนมถั่วเหลือง โซดา น้ำอัดลม หรือน้ำผลไม้บางชนิดจะกระตุันให้ตับที่เป็นแหล่งกำจัดยา มีการผลิตเอนไซม์หรือน้ำย่อยที่ใช้กำจัดยา เพิ่มมากขึ้น

ร่างกายจึงกำจัดยาได้มากและเร็วขึ้น เช่นน้ำส้มคั้น น้ำเกรปฟรุต (รวมถึงจำพวกส้มโอ ส้มเช้ง) น้ำแอปเปิ้ล น้ำแครนเบอร์รี่ เป็นต้น

ส่วนใหญ่แนะนำให้รับประทานยา ก่อนเข้านอน ดังนั้น น่าจะเป็นช่วงเวลาท้องว่างแล้ว และช่วยลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืดด้วย

2. เพิ่งเริ่มกินยาคุม YAZ ในวันที่ 2 ของการมีประจำเดือน เวลา 22.40 จะทำให้ประสิทธิภาพยาลดลงมั้ยคะ? *เพราะเพิ่งเจอว่าต้องกินวันเเรกของการมีประจำเดือนค่ะ*

การรับประทานยาแผงแรก ควรเป็นวันแรกของการมีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์และตัวยาคุมกำเนิดออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีการสร้างไข่ได้ทันในรอบเดือนต่อไป หรือ อาจรับประทานได้ช้าสุด ไม่เกินวันที่ ห้า ของการมีประจำเดือน หากหลังจากนี้จะเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้

3. ยาคุมกำเนิดจะมีผลป้องกันการตั้งครรถ์ตั้งเเต่กินยากี่วันขึ้นไปคะ?

หากรับประทานยาได้อย่างถูกต้อง ตัวยาจะออกฤทธิ์ได้ตั้งแต่รับประทานยาเม็ดแรกครบ 24 ชั่วโมงครับ ทั้งนี้ต้องไม่ลืมรับประทานยา ไม่มีอาการผิดปกติต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น อาเจียน หรือท้องเสีย

4.หากใช้ยา Lorsedin(ยาเเก้เเพ้) 10mg เช้า-เย็นเเละ Seretide Accuhaler 250/50 ไปด้วย มีผลลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิดมั้ยคะ?

จากข้อมูลบริษัทยา ไม่พบว่ามีปฏิกิริยาระหว่างยา ครับ แต่ ทุกครั้ง หากมีการจะเริ่มใช้ยา หรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆ ต้องสอบถามจากแพทย์หรือเภสัชกร "ก่อน" เริ่มต้นการใช้ทุกครั้ง
เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน "ยาตีกัน" ได้ จนเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ หรือเกิดอันตรายต่อสุขภาพ จนถึงแก่ชีวิตได้

5.หากกินนมในวันเเรกของการกินยาคุม จะมีผลอะไรมั้ยคะ?

แจ้งไปในข้อ 1 แล้วนะครับ การรับประทานร่วมกับนม จะทำให้การละลายของตัวยาลดลง เสี่ยงต่อการใช้ยาไม่ได้ผลได้ครับ

แต่หากเป็นในวันแรก ก็ไม่ต้องกังวลไปครับ เนื่องจากตัวยาเม็ดอื่นยังคงออกฤทธิ์ได้ต่อ

6.หากกินยาคุม วันต่อๆไปต้องกินในเวลาใกล้เคียงกัน ไม่เกิน 1 ชั่วโมงใช่มั้ยคะ?

ควรรับประทานยาในเวลาเดียวกันของทุกวัน และคลาดเคลื่อน +/- ไม่เกิน 1 ชั่วโมง เพื่อให้ตัวยาได้ออกฤทธิ์สม่ำเสมอ และป้องกันการลืมรับประทานยา

7.กินเเอลกอฮอล์มีผลต่อประสิทธิภาพยาคุมมั้ยคะ?

แจ้งข้อมูลไปในข้อ 1 แล้วครับ โดยอาจทำให้ตัวยาละลายได้ดีในลำไส้ แต่ร่างกายไม่สามารถดูดซึมได้ จึงเสี่ยงต่อระดับยาที่ไม่ได้ผล

หรือการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จนมึนเมา อาจทำให้ลืมรับประทานยา หรืออาจอาเจียนตัวยาออกมาได้ นอกจากนั้น การดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ จะกระตุ้นให้ตับที่เป็นแหล่งกำจัดยามีการสร้างเอนไซม์เพิ่มมากขึ้น ระดับยาในเลือดจึงอาจลดลงจนเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้

8.ยาเเผงต่อไปต้องกินทันทีหลังเเผงเเรกหมดมั้ยคะ?

ถ้าเป็น ยี่ห้อ Ya.. ที่คุณสอบถามมานั้น เป็นชนิด 28 เม็ด ปรับให้เข้ากับรอบประจำเดือน คือ 28 วัน ดังนั้น เมื่อรับประทานยาครบ 24 + 4 เม็ดแป้ง แล้ว ก็ให้เริ่มรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดแผงต่อไปได้เลยครับ เพื่อให้ตัวยาออกฤทธิ์ต่อเนื่องทันที

ไม่ควรลืมรับประทานยา เนื่องจากการลืมรับประทานยาเพียงสามวัน ความเสี่ยงในการตั้ืงครรภ์จะเท่ากับเมื่อไม่ได้รับประทานยาคุมกำเนิดเลยครับ

หากมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากแพทย์หรือเภสัชกรรร้านยาใกล้บ้าน ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าไม่ทันการ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ หรือเป็นอันตรายจากการใช้ยาไม่ได้ผล

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
สูตินรีแพทย์

ยาที่ลดประสิทธิภาพยาคุมกำเนิด (Common medications that reduce efficacy of birth control medications)

ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม