เรียน คุณ AomSin12

ก่อนตอบคำถามของคุณ ขอให้ข้อมูลยาคุมกำเนิดชนิดฉุกเฉินก่อนนะครับ

ยานี้ในทางการแพทย์ใช้เมื่อไม่สามารถคุมกำเนิดได้ตามปกติ เช่น เมื่อถูกข่มขืน หรือเมื่อถุงยางอนามัยฉีกขาด / รั่วซึม (ที่ปกติเกิดได้ยากมาก เนื่องจากเป็นเครื่องมือแพทย์ต้องมีการทดสอบก่อนออกจำหน่าย ส่วนใหญ่เกิดจากการเก็บรักษาไม่ถูกต้อง ไว้ในกระเป๋าสตางค์ ในรถ / การเปิดซอง โดยใช้ของมีคม เช่น มีด กรรไกร หรือฟันกัด / การสวมต้องสวมขณะอวัยวะเพศแข็งตัว เมื่อจะสวมต้องบีบปลายกระเปาะที่เป็นช่องไว้เก็บน้ำอสุจิ เพื่อไล่อากาศออกก่อน // เมื่อเสร็จกิจ ให้ใช้กระดาษทิชชูสะอาดพันรอบโคน และรูดออกขณะอวัยวะเพศยังไม่อ่อนตัว)

ไม่แนะนำให้ใช้ยานี้แทนการคุมกำเนิดปกติ เนื่องจากมีฮอร์โมนค่อนข้างสูง (1,500 ไมโครกรัม เทียบกับชนิดปกติ 50-75 ไมโครกรัม) และอัตราเสี่ยงในการตั้งครรภ์สูง 8-25% (เทียบกับชนิดปกติ น้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์)

- กลไกการออกฤทธิ์ -

1. ทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว เพื่อลดโอกาสที่ตัวอสุจิจะผ่านเข้าไปผสมกับไข่

2. ทำให้ท่อนำไข่บีบตัวน้อยลงหรือช้าลง เพื่อลดโอกาสที่ไข่จะมาพบกับตัวอสุจิ

3. ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางลง จนตัวอ่อน (หากมีการผสมของไข่กับตัวอสุจิ) ไม่สามารถมาฝังตัวได้

- วิธีการรับประทานยาที่ถูกต้อง มี 2 แบบ คือ

1. รับประทานยาพร้อมกัน 2 เม็ดทันที แต่ไม่เกิน 48 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ วิธีนี้ดีตรงที่ไม่ต้องกังวลเรื่องการลืมรับประทานยา แต่อาจพบอาการไม่พึงประสงค์ด้านคลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด

2. รับประทานยา 1 เม็ดทันที แต่ไม่เกิน 48 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ จากนั้นอีก 12 ชั่วโมงจึงรับประทานยาเม็ดที่สอง

ข้อดี คืออาการคลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด น้อยกว่าวิธีแรก และ หากมีเพศสัมพันธ์อีกก่อนรับประทานยาเม็ดที่สอง ก็ไม่ต้องรับประทานยาเพิ่มอีก

ข้อเสีย คือ มักลืมรับประทานยาเม็ดที่สอง เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้

อาการไม่พึงประสงค์ - ประจำเดือนผิดปกติ (คลาดเคลื่อน / มาช้า / กะปริบกะปรอย / ไม่มาตามปกติ) คลื่นไส้

อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด ส่วนที่พบน้อยแต่รุนแรง คือ ตั้งครรภ์นอกมดลูก

ข้อควรระวังพิเศษ - ห้ามรับประทานยาเกิน 2 กล่อง(ชุด) ต่อเดือน เนื่องจากเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากการตกเลือดในช่องท้อง เหตุจากการตั้งครรภ์นอกมดลูก

หากคุณยังไม่ได้แต่งงาน มีเพศสัมพันธ์เป็นประจำ อาจเลือกวิธีการรับประทานยาคุมกำเนิดปกติ หรือฉีดยาคุมกำเนิด แต่หากไม่ได้มีเพศสัมพันธ์บ่อยครั้ง ทางเลือกที่เหมาะสมคือการสวมถุงยางอนามัย เพราะนอกจากช่วยคุมกำเนิดแล้ว ยังช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ด้วย เช่น โรคหนองใน ซิฟิลิส แผลริมอ่อน (หนองในเทียม) พยาธิในช่องคลอด ไวรัสเริม ไวรัสตับอักเสบชนิดบี / ซี หรือไวรัสเอชไอวี ที่เป็นสาเหตุของโรคเอดส์ ที่ปัจจุบันยังไม่มียารักษาให้หายขาด และยังช่วยป้องกันไวรัสเอชพีวี (HPV - Human Papilloma Virus) ที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกในเพศหญิง และหูดหงอนไก่, มะเร็งองคชาติในเพศชายอีกด้วย

กรณีมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากแพทย์หรือเภสัชกรร้านยาใกล้บ้าน ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าไม่ทัันการ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือเกิดอันตรายจากการใช้ยาได้

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่

การคุมกำเนิด (Contraception)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา

สูตินรีแพทย์

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา

สูตินรีแพทย์

ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (Emergency contraceptive pill)

รศ.ดร.นพ.บัณฑิต ชุมวรฐายี

ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น