เรียน คุณ sstc.pumpz,

การรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินทางการแพทย์จะใช้ต่อเมื่อมีเหตุจำเป็นที่ไม่สามารถใช้การคุมกำเนิดปกติได้ เช่น เมื่อถูกข่มขืน หรือ ถุงยางอนามัยฉีกขาด รั่วซึม

ไม่ควรใช้แทนยาคุมกำเนิดชนิดรับประทานแบบทั่วไป เนื่องจากโอกาสเสี่ยงในการตั้งครรภ์ค่อนข้างสูง คือ 8-15 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเทียบกับยาคุมกำเนิดปกติ โอกาสเสี่ยง น้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์ และปริมาณฮอร์โมนในตัวยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน คือ 1500 ไมโครกรัม เทียบกับยาคุมกำเนิดปกติ คือ 50-75 ไมโครกรัม

กลไกการออกฤทธฺ์ของยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน คือ

• ทำให้ท่อนำไข่บีบตัวช้า เพื่อลดโอกาสที่ไข่จะเดินทางมาพบกับตัวอสุจิ
• ทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว เพื่อลดโอกาสที่ตัวอสุจิจะผ่านเข้าไปในมดลูก
• ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัว จนตัวอ่อน (หากมีการผสมของอสุจิกับไข่) ไม่สามารถฝังตัวได้

ดังนั้น เมื่อรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน หลังจาก 7-14 วัน จะมีเลือดออก แต่เป็นจากเยื่อบุโพรงมดลูกที่ฉีกขาด ไม่ใช่เลือดประจำเดือนตามปกติ ซึ่งเลือดประจำเดือนก็จะมาล่าช้าไปอีก 7-14 วัน หากครบกำหนดประจำเดือนมาแล้ว 7-14 วัน ยังไม่มีประจำเดือน อาจตรวจเบื้องต้นด้วยชุดตรวจการตั้งครรภ์ หรือหากไม่มั่นใจแนะนำไปที่คลินิกหรือโรงพยาบาลใกล้บ้าน เพื่อเจาะเลือดดูว่า เกิดการตั้งครรภ์หรือมีความผิดปกติอื่น

ขอแนะนำเพิ่มเติม หากคุณยังไม่ได้แต่งงาน ไม่ได้มีเพศสัมพันธ์ประจำ แนะนำให้ใช้วิธีสวมถุงยางอนามัยจะดีกับทั้งสองฝ่ายครับ คือนอกจากช่วยคุมกำเนิดแล้วยังช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้อีกด้วย เช่น หนองใน ซิฟิลิส แผลริมอ่อน พยาธิในช่องคลอด เริม ไวรัสตับอักเสบ บีหรือซี หรือหากโชคร้ายสุด คือ เอชไอวี ที่ทำให้เกิดโรคเอดส์ ที่ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาให้หายขาด นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันไวรัส เอชพีวี (HPV - human Papilloma Virus) ที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกในเพศหญิง และหูดหงอนไก่ / มะเร็งองคชาติในเพศชาย

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล