http://haamor.com/media/images/webboardpics/a426b-44027-1.jpg

http://haamor.com/media/images/webboardpics/a426b-44027-1.jpg

ซีสต์ไขมันผิวหนัง หรือ Sebaceous cyst หรือ Epidermal cyst หรือ Keratin cyst หรือ Epidermoid cyst หรือ Epidermal inclusion cyst เป็นซีสต์ (Cyst) ของผิวหนังที่พบได้บ่อยที่สุด มีลักษณะเป็นก้อนซีสต์ที่มีสารสีขาวคล้ายชีส/เนย (Cheese) หรือไขมันอยู่ภายใน จึงเป็นที่มาของชื่อที่คลาดเคลื่อนจากสาเหตุของโรคที่แท้จริง ซึ่งคำว่า Sebaceous นั้นแปลว่าต่อมไขมัน แต่ที่มาแท้จริงแล้ว ชีส/เนยนี้ไม่ได้มาจากต่อมไขมันแต่อย่างใด ทั้งนี้ซีสต์ไขมันผิวหนังนี้เกิดมาจากเซลล์ผิวหนังชั้นนอก (Epidermal cell) ที่ฝังตัวลงในผิวหนังชั้นหนังแท้แล้วผลิตสารเคอราติน (Keratin) สะสมจนเป็นซีสต์ขึ้น

ซีสต์ไขมันผิวหนัง มีกลไกเกิดจากเซลล์ผิวหนังชั้นนอก (Epidermal cell) อยู่ผิดที่ในชั้นหนังแท้ จึงสร้างและสะสมเคอราติน (ที่เป็นสารของผิวหนังชั้นนอก) เป็นสีขาวคล้ายชีส/เนยภายในผิวหนังชั้นใน จึงก่อให้เกิดเป็นก้อนซีสต์ ที่เรียกว่า “ซีสต์ไขมันผิวหนัง”

สาเหตุที่เซลล์ผิวหนังชั้นนอกไปอยู่ผิดที่นั้น เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• การอยู่ผิดตำแหน่งของเซลล์ผิวหนังที่เป็นแต่กำเนิด

• การบาดเจ็บของผิวหนังจากสาเหตุต่างๆ เช่น การเกิดแผล เมื่อมีการซ่อมแซม เซลล์ต่าง ๆจึงอาจเกิดผิดที่ได้

• การอุดตันของท่อไขมันหรือต่อมเหงื่อ

• การได้รับรังสียูวี (UV: Ultraviolet light)/แสงแดดแรงๆ ต่อเนื่อง

ซีสต์ไขมันผิวหนัง จะมีลักษณะมองเห็นและคลำได้เป็นก้อนกลม ขอบเรียบ สีเดียวกับผิว หนัง ไม่มีอาการ ก้อนซีสต์มีได้หลายขนาด ตั้งแต่เป็นมิลลิเมตรไปจนถึงเป็นหลายๆเซนติเมตร(มีรายงานได้ถึง 5 เซนติเมตร) อาจมีก้อนเดียว หรือหลายๆก้อน ก้อนสามารถจับให้เคลื่อนไปมาได้เล็กน้อย พบได้ทุกบริเวณของผิวหนัง ทั้งใบหน้า หนังศีรษะ แขนขา ลำตัว และอวัยวะเพศ อาจพบรูเปิดจากก้อนมีสารภายในสีขาวคล้ายชีส/เนย มีกลิ่นเหม็น

หากมีก้อนผิดปกติที่ผิวหนังที่โตตั้งแต่ 1 เซนติเมตรขึ้นไป สามารถพบแพทย์เพื่อทำการตรวจได้ เนื่องจาก ก้อนที่ผิวหนังนั้นมีหลายประเภท เช่น ก้อนเนื้องอกไขมัน ก้อนเนื้อพัง ผืด สิว หรืออาจต้องแยกก้อนมะเร็ง

เนื่องจากซีสต์ไขมันผิวหนังไม่มีอาการ และไม่เปลี่ยนเป็นมะเร็ง จึงไม่จำเป็นต้องทำการรักษา แต่หากต้องการกำจัดก้อนซีสต์ สามารถทำได้โดยการผ่าตัด

อย่างไรก็ตาม ถ้ามีการอักเสบติดเชื้อ การรักษาคือการให้ยาปฏิชีวนะ ร่วมกับการผ่าเอาสารภายในซีสต์ออก อาจร่วมกับการฉีดยาต้านการอักเสบเข้าไปในซีสต์ด้วย