ลักษณะประจำเดือนที่ผิดปกติ มาไม่เป็นรอบหรือไม่สม่ำเสมอ หรือ ระยะห่างระหว่างรอบไม่สม่ำเสมอนั้น สาเหตุส่วนใหญ่ในช่วงอายุนี้ที่มีประจำเดือนใหม่ๆนั้น จะเกิดจากการทำงานของสมอง มดลุก รังไข่และระบบฮอร์โมนยังทำงานประสานกันไม่ดีเท่าที่ควร ทำให้บางรอบเดือนไม่เกิดการตกไข่ เป็นผลต่อให้รอบประจำเดือนผิดปกติได้ ซึ่งหากระบบต่างๆทำงานดีขึ้นก็จะทำให้การตกไข่เกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอ ประจำเดือนก็จะเป็นรอบดี ซึ่งจะใช้ระยะเวลาโดยเฉลี่ยประมาณ 3 ปีครับ ส่วนสาเหตุอื่นๆที่เป็นสาเหตุที่ทำให้มีทำให้ไข่ไม่ตก หรือ ตกไม่สม่ำเสมอ เช่น ภาวะเครียด วิตกกังวล พักผ่อนไม่เพียงพอ นอนไม่เป็นเวลา นอนดึกติดต่อกัน น้ำหนักเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว หรือ กำลังลดน้ำหนัก ออกกำลังกายแบบหักโหมมากเกินไป ภาวะต่อมไทรอยด์เป็นพิษ หรือ พร่องออร์โมน ทานยาหรือสารบางอย่างที่ออกฤทธ์คล้ายออร์โมน เช่น ยาสตรีต่างๆ ยาขับเลือด หรือ เดินทางบ่อย เปลี่ยนแปลงสถานที่หรือการดำเนินขีวิต เป็นต้นครับ หากสาเหตุต่างๆนี้หายไปหรือดีขึ้น อาการประจำเดือนก็จะกลับมาปกติ ดังนั้น หากรอบประจำเดือนผิดปกติมาก มามาก มากะปริดกะปรอยจนทำให้รบกวนชีวิตประจำวัน หรือ ขาดหายไปนานเกิน 3 เดือน ก็ควรมาพบสูตินรีแพทย์เพื่อประเมินและรักษาตามสาเหตุนะครับ

เรื่องยาสตรีหรือสารต่างๆที่มีผลในแง่นี้นั้นจะมีสารบางอย่างที่ออกฤทธิ์คล้ายออร์โมนเอสโตรเจนในเพศหญิง ที่เรียกว่า phytoestrogens ครับ ซึ่งการควบคุมปริมาณของสารที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนนี้ที่ต้องการมารักษาอาการผิดปกตินั้น ทำได้ยากมาก ไม่สามารถทำให้คงที่ แน่นอนในแต่ละครั้งที่ทาน และยังมีความแตกต่างในด้านส่วนประกอบในแต่ละชนิดยาอีกด้วย ดังนั้น การที่จะนำมาเพื่อการรักษาอาการเลือดประจำเดือนผิดปกติ หรือ มาใช้เพื่อควบคุมปรับรอบประจำเดือนนั้น ยังอาจนำมาใช้ค่อนข้างยากลำบากครับ เนื่องจากมีผลต่อการตกไข่ ทำให้ไม่มีการตกไข่ ซึ่งมีผลต่อทำให้ไม่มีประจำเดือน หรือ ประจำเดือนเลื่อนออกไปได้ครับ และ อาจยังทำให้เลือดประจำเดือนมาผิดปกติได้ อาจมาปริมาณมาก กะปริดกะปรอยได้อีกด้วย ดังนั้น ในความเห็นของหมอ หมอคิดว่า ไม่ควรทานยาประเภทนี้นะครับ เพราะ นอกจากจะไม่รักษาที่สาเหตุแล้ว ยังอาจทำให้เกิดความผิดปกติที่เกิดขึ้นใหม่อีก เช่น เลือดออกผิดปกติ เป็นต้นครับ ซึ่งสาเหตุของเรื่องประจำเดือนผิดปกติในช่วงอายุนี้นั้นตามที่หมอกล่าวไป หากพ้นช่วงอายุนี้ ก็มักจะกลับมาปกติดีครับ แต่หากผิดปกติมาก จนทำให้รบกวนชีวิตประจำวันก็ควรมาพบสูตินรีแพทย์เพื่อประเมินและรักษาตามสาเหตุนะครับ

นพ.เกียรติศักดิ์