ปัญหาการปัสสาวะและการขับถ่ายเป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคอัมพาต สาเหตุหลักคือ

1.รอยโรคในสมอง หมายถึงสมองส่วนที่ขาดเลือดหรือเลือดออกนั้น ทำหน้าที่ควบคุมการขับถ่าย แต่ที่พบบ่อยๆ คือ ปัสสาวะราด กลั้นไม่ได้ มากกว่าปัสสาวะไม่ออก

2. เกิดจากการเคลื่อนไหวน้อย หรือไม่เคลื่อนไหวเลย นอนตลอดเวลา ทำให้ปัสสาวะลำบาก บางครั้งพบร่วมกับการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะลำบาก ดังนั้น การดูแล คือ

1. ต้องพยายามให้มีการเคลื่อนไหวบ่อย พยายามนั่งหรือเดิน
2. การขับถ่ายเป็นเวลา เช่น หลังทานอาหาร 2 ชั่วโมงเป็นต้น ให้เรียกขับถ่าย คล้ายๆกับการดูแลเด็กทารก
3. ต้องดื่มน้ำให้เพียงพอ เพื่อให้ไตทำงานปกติ การไม่ดื่มน้ำ เพื่อที่จะได้ไม่ปัสสาวะนั้น เป็นการเข้าใจที่ผิดอย่างยิ่ง เพราะถึงแม้ไม่ดื่มน้ำ เราก็ต้องปัสสาวะ และถ้าร่างกายขาดน้ำ ก็ส่งผลให้สุขภาพเสียไปด้วย
4. ต้องตรวจปัสสาวะว่ามีการติดเชื้อ เช่น กระเพาะปัสสาวะอักเสบหรือไม่ นอกจากนี้ในผู้ชายต้องดูด้วยว่าเป็นต่อมลูกหมากโตหรือไม่ ผู้หญิงต้องดูว่าเป็นภาวะมดลูกหย่อนร่วมด้วยหรือไม่ กรณีที่ดูหมดทุกอย่างแล้วไม่พบสาเหตุ ต้องสวนปัสสาวะตลอด ก็เป็นเพราะรอยโรคในสมอง ซึ่งการดูแลคือต้องคาสายสวรไว้ก่อน และค่อยๆฝึกการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ เช่น การผูกสายสวนปัสสาวะและคลายออกทุกๆ 4-6 ชั่วโมง เพื่อเป็นการฝึกการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ ร่วมกับการทานยาเพิ่มการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ

โดยสรุปในขณะนี้ ต้องเน้นการเคลื่อนไหว อย่าให้ท้องผูก และฝึกปัสสาวะเป็นเวลา ดื่มน้ำให้เพียงพอครับ

ขอบคุณ คุณหมอมากๆเลย ครับ 

สวัสดีครับคุณหมอ คุณพ่อของผมก็เป็นอาการเดียวกันกับเจ้าของกระทู้ครับ ตอนนี้ผมค่อนข้างเป็นกังวลมาก

คุณหมอมีวิธีหรือท่าในกายบริหารทำให้คนไข้สามารถปัสสาวะได้ดีขึ้นไหมครับ

เคยได้ยินมาว่าการนวดหน้าท้องก็เป้นวิธีการช่วยอย่างหนึ่งอันนี้จริงไหมอ่าคับ แล้วโดยภาพรวมคนไข้ปัสสาวะจะดีขึ้นประมาณกี่เดือนจึงจะเห็นผลครับ คุณพ่อผมเป็นอัมพาตครึ่งซีกซ้ายครับ แบบไม่มีแรงเลยครับ

สวัสดีครับคุณ kuttlebut อยากจะทราบว่าตอนนั้นผู้ป่วยอาการดีขึ้นไหมครับ 

ขอบคุณมากครับ

ขอเพิ่มเติมนะครับ คุณพ่อผมตอนพักฟื้นอยู่ ICU และห้องพักฟื้น โรงพยาบาลอาทิตย์กว่าๆ หลังจากที่เป็น stroke การปัสสาวะรู้สึเป็นปกติ แแต่หลังจากนั้นรู้สึกยากขึ้นครับ ตอนนี้ประมาณสองเดือนยังยากอยู่ครับ โดยเฉพาะตอนกลางวัน ส่วนตอนกลางคืน คุณพ่อชอบตื่นมาปัสสาวะครับ แต่จะค่อนข้างง่ายครับ คุณหมอพอมีคำแนะนำเช่นไรบ้างครับ ขอบคุณมากครับ

สวัสดีครับ การที่ผู้ป่วยชายสูงอายุมีอาการปัสสาวะลำบากนั้น สิ่งแรกที่ต้องคิดก่อนเลย คือ มีภาวะต่อมลูกหมากโตหรือไม่ครับ ต่อจากนั้นถ้าพบว่าต่อมลูกหมากโตก็ต้องให้การรักษาภาวะดังกล่าวให้ดีครับ แต่ถ้าไม่มีปัญหาต่อมลูกหมากโตก็ต้องดูว่ามีปัญหาที่สมองอย่างไร หรือมีปัญหาที่ไขสันหลังหรือไม่ ส่วนใหญ่แล้วผู้ป่วยที่มีปัญหารอยโรคในสมองมักจะมีปัญหาปัสสาวะราดไม่รู้ตัวกลั้นไม่ได้ มากกว่าการปัสสาวะไม่ออกครับ แต่ก็เป็นไปได้ การฝึกการปัสสาวะในผู้ป่วยที่มีรอยโรคในสมองนั้น มีขั้นตอนพอสมควรครับ ผมแนะนำว่าต้องหาอ่านเรื่อง neurogenic bladder (ปัญหาการปัสสาวะเหตุโรคสมอง) ครับ เพราะรายละอียดจะมากครับ หลักใหญ่ๆ คือ การดื่มนำ หรือทานอาหารต้องตรงเวลา และเรียกฝึกให้ปัสสาวะเป็นเวลา เช่น หลังทาน 2 ชม ครับ การประเมินว่ามีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะหลังจากปัสสาวะออกแล้วเหลือเท่าไหร่ การกดหน้าทองหรือการคลึงเบาๆบริเวณรอบๆท้องน้อยหรือหัวเหน่าก็เป็นการกระตุ้นการปัสสาวะที่ง่ายครับ อย่างไรลองสอบถามจากแพทย์ที่ให้การรักษาอีกครั้งนะครับ

โชคดีครับ

นพ. สมศักดิ์

ขอบคุณมากครับ คุณหมอ