เรียน คุณ Lovelyone,

คำถามง่าย แต่แยกเป็นได้หลายคำตอบนะครับ

1. การรับประทานยาคุมกำเนิด ก่อนจะเริ่มรับประทานควรพบแพทย์เพื่อทำการตรวจร่างกายเบื้องต้น ว่ามีข้อห้ามใช้ หรือข้อควรระวังอื่นใดหรือไม่ เช่น
มีปัญหาเรื่องหัวใจและหลอดเลือดหรือไม่ มีก้อนที่เต้านม หรือมีประวัติเลือดประจำเดือนไม่ปกติ (เป็นก้อน หรือมาไม่สม่ำเสมอฯ) ไมเกรนรุนแรงที่ไม่สามารถคุมอาการได้
หลอดเลือดที่ขาขอด หรือ อุดตัน โรคตับ หรือไต เป็นต้น

2. การคัดเลือกยาคุมกำเนิดที่เหมาะสม แพทย์จะเลือกให้เหมาะกับลักษณะฮอร์โมนเพศที่มีในร่างกายคุณ

1. หากมีฮอร์โมนเพศหญิง หรือ เอสโตรเจน มาก เช่นมีหน้าอกหรือเต้านมชัดเจนหรือขนาดค่อนข้างใหญ่ ผิวไม่ค่อยมัน ไม่ค่อยเป็นสิว ขนตามตัวหรือแขนขาน้อย ประจำเดือนมาปริมาณมาก หรือมาหลายวัน (5-7 วัน) แพทย์จะพิจารณาเลือกยาคุมฯที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินปริมาณมาก
2. หากมีฮอร์โมนโปรเจสตินสูง ลักษณะค่อนไปทางผู้ชาย เช่น ประจำเดือนปริมาณไม่มาก หรือน้อยวัน (2-3 วัน หมด) หน้ามัน เป็นสิวมาก ขนตามตัวหรือแขนขามากหรือดก จะพิจารณาคัดเลือกยาคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนเอสโดรเจนสูงให้ (ชื่อสามัญ คือ ethinyl estradiol)

3. อาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อย คือ คลื่นไส้ อาเจียน เลือดประจำเดือนมากะปริบกะปรอย ส่วนมากจะหายได้เอง ประมาณ 1-2 เดือนแรก บวมน้ำ (จากฮอร์โมนเอสโตรเจน)
ฝ้า หรือผิวคล้ำง่ายจากฮอร์โมนในยาคุมกำเนิด

4. ยาคุมกำเนิดชนิด 28 เม็ดที่คุณสอบถามมา ประกอบด้วยยาคุมกำเนิด 21 เม็ด บวกกับเม็ดแป้งหรือวิตามินอีก 7 เม็ด โดย 7 เม็ดที่เหลือทำมาเพื่อความสะดวกในการนับและป้องกันการลืมรับประทานยา เมื่อรับประทานครบ 28 เม็ดแล้ว ก็ให้เริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดแผงใหม่ได้เลย รอบเดือนคุณก็จะมา 28 วันเท่ากันทุกเดือน ช่วง 7 วันเม็ดแป้งนั้น ไม่ต้องสนใจว่าประจำเดือนจะหมดแล้วหรือไม่ รับประทานต่อไปได้เลยทันที

การเริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดแผงแรก คือต้องรับประทานยาเม็ดแรก วันแรกที่มีประจำเดือน (หรือไม่เกินวันที่ 5 ของการมีประจำเดือน) หลังจากรับประทานยาเม็ดแรกไปแล้ว 1 วัน

ข้อมูลจากบริษัทยาแจ้งว่าสามารถออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกได้ แต่เพื่อความแน่ใจอาจใช้ร่วมกับถุงยางอนามัย ให้เกินวันที่ 7 ของการรับประทานยาคุมกำเนิดแผงแรกไปก่อน

การรับประทานที่ถูกต้อง คือรับประทานยาคุมกำเนิดส่วนที่เป็นตัวยา ก่อนเข้านอน เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียน รับประทานสม่ำเสมอ ในช่วงเวลาเดียวกันทุกคืน คลาดเคลื่อนไม่ควรเกิน
1 ชั่วโมง เพื่อให้ระดับฮอร์โมนในเลือดสม่ำเสมอ จะช่วยลดอาการไม่พึงประสงค์ด้านเลือดออกกะปริบกะปรอยได้
หากรับประทานยาคุมกำเนิดได้อย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ ข้อมูลที่ศึกษามาจะสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 95-98%

5. การเลือกยี่ห้อก็ต้องแล้วแต่ว่าบริษัทไหนผลิตแบบ 28 เม็ด และเมื่อคุณรับประทานแล้วมีอาการผิดปกติหรือไม่ เช่น คลื่นไส้ อาเจียนมาก เวียนศีรษะมาก จนไม่สามารถไปเรียน หรือไปทำงานได้ หรือว่าเลือดประจำเดือนมากะปริบกะปรอยทั้งเดือน หากเป็นแบบนั้น คงต้องปรับเปลี่ยนยี่ห้อไปจนกว่าจะถูกกับร่างกายของคุณ

6. หากยังไม่แต่งงาน แนะนำให้ใช้ร่วมกับการใช้ถุงยางอนามัย เพือเพิ่มความมั่นใจว่าโอกาสตั้งครรภ์จะน้อยมาก ๆ นอกจากนี้แล้วยังช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อีกด้วย เช่น เริม ซิฟิลิส หนองใน หรือเอดส์ รวมถึงช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสที่กระตุ้นการเป็นมะเร็งปากมดลูกอีกด้วย โดยใช้เฉพาะช่วงที่จะมีเพศสัมพันธ์ คุณจะได้ไม่ต้องรับฮอร์โมนปริมาณมาก ๆตั้งแต่อายุน้อยอีกด้วย

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

คุณสามารถศึกษาบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราได้ที่

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill) โดย แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา