เนื่องจากคุณไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคและภาวะที่ต้องปรึกษาแพทย์ จึงขอให้ข้อมูลเฉพาะตัวยานี้ คือ Quantia หรือตัวยาสำคัญ คือ quetiapine (คิว-ไท-อา-ปีน) ซึ่งคุณสมบัติต้านกับตัวรับ serotonin ในสมอง ทำให้มีระดับของ Serotonin สมดุลเพิ่มมากขึ้น ซึ่งสารสื่อประสาท ซีโรโทนิน นี้มีฤทธิ์ช่วยสงบระงับ จึงทำให้ช่วยในการรักษาโรคหรือป้องกันโรคทางระบบประสาทและสมองได้ กลับมาที่คำถามของคุณ

1. ดังที่ได้แจ้งว่าตัวยาค่อย ๆออกฤทธิ์ปรับสมดุลของสารเคมีในสมอง ค่อย ๆทำให้เกิดอาการสงบ/ระงับ จึงไม่ทำให้เกิดภาวะ "พึ่งยา" เหมือนยานอนหลับทั่วไป

2. ตัวยา Xanax ที่คุณสอบถามมานั้น ประกอบด้วยตัวยา Alprazolam มีคุณสมบัติช่วยเรื่องสงบและระงับ เพียงแต่การออกฤทธิ์จะเป็นการกดการทำงานของระบบประสาทและสมอง จึงช่วยรักษาภาวะเครียด ตื่นเวที หรือวิตกกังวลได้ง่าย ข้อดีคือตัวยาออกฤทธิ์ได้ค่อนข้างเร็ว จึงช่วยรักษาอาการดังกล่าวในระยะเฉียบพลันได้ดี นอกจากนี้ยังได้ประโยชน์จากอาการข้างเคียงของยาที่ทำให้เกิดอาการง่วงซึม ช่วยเรื่องการนอนไม่ค่อยหลับได้อีกด้วย
ตัวยานี้ไม่ได้ทำให้เกิดอาการติดเหมือนกับยาเสพติด แต่ทางการแพทย์จะเรียกว่า "ภาวะพึ่งยา" โดยที่เป็นภาวะทางจิตใจของผู้ป่วยเองที่คิดว่าต้องมีการใช้ยาจึงจะได้ผลการรักษา การจะหยุดยาต้องค่อย ๆปรับลดตัวยาลง จึงจะไม่เกิดภาวะถอนยากระทันหัน

3. ยาทุกอย่างเป็นยาอันตรายทั้งนั้นนะครับ หากนำไปใช้อย่างไม่ถูกต้อง และไม่ได้มีการปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เช่น พาราเซตามอล เมื่อรับประทานยาติดต่อกันเป็นเวลานาน หรือรับประทานยาขนาดสูงเกินกว่าที่ร่างกายจะกำจัดยาได้ทัน ทำให้เกิดภาวะตับอักเสบ ตับวาย ในบางรายอาจถึงกับเสียชีวิตได้
ส่วนตัวยาที่คุณสอบถามมานั้น เป็นตัวยาที่ปรับสารเคมีในสมอง ขนาดที่ใช้ในการรักษา คือ 50-800 มิลลิกรัมต่อวัน
ต้องใช้เวลา 2-4 สัปดาห์จึงจะเริ่มเห็นผลการรักษา เมื่อตัวยาได้ระดับการรักษาแล้วนั้น ควรรับประทานติดต่อกันอย่างน้อย 6 เดือน เพื่อให้ระดับสารเคมีได้ระดับการรักษา จากนั้น แพทย์จะพิจารณาค่อย ๆปรับลดขนาดยาลง จนหยุดได้ แต่ในบางรายเกิดความไม่สมดุลของการทำงานของระบบประสาทและสมอง ต้องรับประทานยาในขนาดต่ำ ๆเพื่อควบคุมอาการไปตลอดชีวิต

ดังนั้น แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาเองนะครับ ว่าสามารถหยุดยาได้เมื่อใด ไม่ควรหยุดรับประทานยาเองกระทันหัน เนื่องจากอาจทำให้ระบบประสาทและสมอง ทำงานไม่สมดุล จนเกิดอาการรุนแรงขึ้นอีก
ขอแนะนำเพิ่มเติม ไม่ควรซื้อยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆมาใช้ร่วมกัน โดยที่ไม่ได้ปรึกษาแพทย์หรอืเภสัชกร เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน จนเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้

หากไม่มีข้อห้ามทางกายภาพ ควรออกกำลังกายเสริมนะครับ นอกจากจะช่วยเรื่องสุขภาพร่างกายแล้ว ยังช่วยให้สมองมีการหลั่งฮอร์โมนเอนดอร์ฟิน ที่เป็นสารแห่งความสุข เมื่อร่างกายเหนื่อยมาก ๆแล้ว จะช่วยให้หลับได้ง่ายอีกด้วย

เป็นกำลังใจให้นะครับ

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่
เซโรโทนิน แอนตาโกนิสต์ (Serotonin antagonists)
เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร

ผมขอขอบคุณภก.ประดิษฐ์มากๆนะครับที่ให้ความรู้เกี่ยวกับยาที่ถามถึง

เดิมผมเป็นคนนอนหลับยากเป็นบางครั้ง. และมีความกังวลเกี่ยวกับงานบ้าง. แต่เมื่อ3-4ปีก่อนได้พบหมอ และได้รับยาsanax  ทำให้

ติดยานอนหลับนี้เป็นเวลาเกือบปี. และได้พบแพทย์จิตเวชอีกท่าน ท่านก็บอกว่าเป็นคนที่มีความกังล และประสาทไว จึงรักษาด้วยยา2-3อย่าง

เพื่อให้เลิกยาsanaxออกไป จนมาลงท้ายที่ยาquantia 200 ทาน1/8เม็ดก่อนนอน ต่อเนื่องประมาณ1ปี แต่ผมกลับกังวลว่าสุดท้ายยานี้ก็ต้องทานก่อนนอนทุกวันอยู่ดี ไม่งั้นก็จะไม่หลับ เลยอยากปรึกษาว่า

1. ยาquantia กินต่อเนื่องแล้วติดรึปล่าวครับ

2. ยาquantia ถือเป็นกลุ่มยานอนหลับด้วยรึปล่าวครับ

3. ผมเองคิดว่าหลับยากเป็นบางครั้ง แต่ไม่ได้มีอารมณ์ฉุนเฉียวรุนแรง กินยาตัวนี้จะถูกต้องไม๊ ซึ่งเคยมีคืนหนึ่งผลอยหลับไปได้โดยไม่ต้อง

ทานยา เป็นระยะเวลา4-5เดือน แต่วันนึงเป็นหวัดแล้วทานยาลดน้ำมูกซูโดแล้วนอนไม่หลับ2-3คืน เลยเอายาquantia มาทานอีกต่อเนื่อง

ไปเป็นเดือน เพราะเข้าใจว่ทานแล้วจะไม่ติด แล้วอาจจะผลอยหลับเลิกไปได้เหมือนครั้งก่อน แต่พอทานต่อเนื่องไปอีก3เดือน ก็ไม่หลับถ้าไม่ทานยา แล้วตอนนี้ก็ทานต่อเนื่องมาเกือบปี เลยตอนนี้รู้สึกกังวลต่อยาตัวนี้ครับ

4. ถ้าตอนนั้นทานsanaxอาจจะดีกว่า เพราะคงทานเพียง1-2วัน เพราะรู้ว่าทานแล้วจะติดยาซึ่งจะระวังไม่ทานต่อเนื่องนาน

ผมขขอบคุณภก.ปะดิษฐ์อย่างจริงใจมาอีกครั้งนะครับ