เรียน คุณ a6856,

กรณีของคุณ เนื่องจากยาคุมกำเนิดใกล้หมดแผงแล้ว ให้หยุดยา และรอจนกว่าประจำเดือนจะมา แล้วเริ่มรับประทานยาเหมือนแผงแรก คือให้เริ่มรับประทานยาเม็ดแรกภายในวันแรกที่มีประจำเดือน เพือ่ให้มั่นใจว่าตัวยาออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกได้ตั้งแต่รับประทานยาครบ 24 ชั่วโมง

ขอแนะนำเพิ่มเติม กรณีลืมรับประทานยาคุมกำเนิด

- หากลืมรับประทานยา 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้ แต่หากนึกได้ในเวลาเดียวกับมื้อถัดไป ให้รับประทานยาพร้อมกันสองเม็ด เพื่อให้ระดับยาในเลือดเพิ่มขึ้น ถึงระดับที่จะยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกได้ และสม่ำเสมอไปตลอดวัน เช่น ลืมรับประทานยาเม็ด คืนวันพุธ ถ้านึกออกตอนเช้า ก็ให้รับประทานทันที และจากนั้นรับประทานยาเม็ดคืนวันพฤหัสฯตามปกติ แต่ถ้านึกได้ตอนคืนวันพฤหัสฯ ให้รับประทานยาพร้อมกัน 2 เม็ด

- หากลืมรับประทานยา 2 เม็ด เช่น ลืมรับประทานเม็ดคืนวันพุธและวันพฤหัสฯ ให้รับประทานยาเม็ดวันพุธ ตอนเช้าวันศุกร์ หรือนึกออกตอนกลางคืนวันศุกร์ก็ให้รับประทานพร้อมกัน 2 เม็ด จากนั้นทำเหมือนกันในวันเสาร์ คือรับประทานยาเม็ดวันพฤหัสฯในเช้าวันเสาร์ หรืออาจรวม 2 เม็ดรับประทานพร้อมกันในคืนวันเสาร์

- หากลืมรับประทานยา 3 เม็ด ให้หยุดยาคุมแผงนั้น และใช้วิธีการสวมถุงยางอนามัยแทน โดยอาจเก็บสำรองยาแผงเก่านั้นไว้ กรณีมีเหตุจำเป็น เช่น เมื่อทำเม็ดยาหล่นหาย หรือมีอาการผิดปกติต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น อาเจียนหลังรับประทานยาไม่ถึง 1 ชั่วโมง หรือมีอาการท้องเสีย น้อยกว่า 2 ชั่วโมงหลังรับประทานยา

แต่มีข้อปลีกย่อย เช่น ถ้าเป็นช่วง 14 เม็ดแรกของแผงยาคุมฯ ซึ่งเป็นช่วงเสี่ยงจะมีการตกไข่ หากต้องมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่ลืมรับประทานยา ต้องมีการใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย เพื่อเพิ่มความมั่นใจในการคุมกำเนิด ทั้งนี้ยาคุมที่คุณรับประทานอยู่เป็นชนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนค่อนข้างน้อย ต้องระวังการลืมรับประทานยา ควรรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ เวลาคลาดเคลื่อนไม่เกิน +/- 1 ชั่วโมง เพื่อให้ระดับยาในเลือดค่อนข้างคงที่ตลอดวัน ป้องกันการลืมรับประทานยา และป้องกันภาวะเลือดออกกะปริบกะปรอยจากระดับยาในเลือดสูงต่ำไม่คงที่ตลอดวัน รับประทานยา "ทุกชนิด" ด้วยน้ำเปล่าสะอาดเท่านั้น เนื่องจากเครื่องดื่มบางชนิดจะทำให้ตัวยาตกตะกอน ร่างกายไม่สามารถดูดซึมยาได้ เช่น ชา (รวมถึงชาเขียว) กาแฟ โกโก้ นม น้ำเต้าหู้ โยเกิร์ต น้ำอัดลม โซดา เป็นต้น หรือน้ำผลไม้บางชนิดจะกระตุ้นให้ตับมีการสร้างเอนไซม์หรือน้ำย่อยที่ใช้กำจัดยาได้เพิ่มขึ้น จึงอาจทำให้ตัวยาถูกกำจัดได้มากและเร็วขึ้น เช่น น้ำส้มคั้น น้ำเกรปฟรุต น้ำแอปเปิ้ล น้ำแครนเบอร์รี เป็นต้น ไม่ซื้อยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆมาใช้ร่วมกัน "ก่อน" การปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างกัน "ยาตีกัน" จนยาคุมกำเนิดไม่ได้ประสิทธิภาพ หรือตัวยาที่ใช้ในการรักษาไม่ได้ผล จนเสี่ยงเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาต้านชัก ผลิตภัณฑ์กระเทียมสกัด แคปซูล evening primrose oil เป็นต้น

กรณีมีข้อสงสัยเร่งด่วนเกี่ยวกับการใช้ยา สามารถสอบถามได้จากทางเภสัชกรร้านยาใกล้บ้าน เพื่อแก้ไขปัญหาในเบื้องต้น ไม่ควรรอคำตอบจากทางหน้าเว็บ เนื่องจากอาจช้าไม่ทันการ เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์หรือเป็นอันตรายต่อสุขภาพได้

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่ ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill) แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา สูตินรีแพทย์