เรียน คุณ 592c8,

ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินในทางการแพทย์ ใช้เมื่อไม่สามารถใช้วิธีการคุมกำเนิดปกติ หรือ เกิดความผิดพลาดในการคุมกำเนิดปกติ เช่น เมื่อถูกข่มขืน หรือ เมื่อถุงยางอนามัยฉีกขาด รั่วซึม เท่านั้น เนื่องจากมีระดับฮอร์โมนสูงมาก คือ 1,500 ไมโครกรัม เมื่อเทียบกับยาคุมกำเนิดปกติ 50-75 ไมโครกรัมต่อเม็ด เท่านั้น และยังมีโอกาสเสี่ยงในการตั้งครรภ์ค่อนข้างสูง คือ 8-15 เปอร์เซ็นต์

กลไก้ป้องกันการตั้งครรภ์ของยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน คือ

- ทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว ลดโอกาสที่อสุจิที่จะพบกับไข่

- ทำให้ท่อนำไข่บีบต้วช้าลง ลดโอกาสที่ไข่จะไปพบกับอสุจิ

- ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาหรือบางลงผิดปกติ จนตัวอ่อน (หากมีการผสมของไข่กับอสุจิ) ไม่สามารถฝังตัวหรือเจริญเติบโตต่อไปได้

ข้อจำกัดของยานี้ คือไม่ควรใช้เกิน 2 กล่องต่อเดือน เนื่องจากอาจส่งผลให้เกิดตั้งครรภ์นอกมดลูก เสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากการตกเลือดในช่องท้อง แต่จากข้อมูลการศึกษาวิจัยพบว่าสตรีที่ได้รับยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน "มากเกินกว่า 3 กล่อง ตลอดชีวิต" มีอัตราเสีียงสูงหลายเท่าเมื่อเทียบกับยาคุมกำเนิดปกติ ในการเกิดมะเร็งต่ออวัยวะภายในต่าง ๆเช่น มะเร็งสมอง มะเร็งเต้านม มะเร็งมดลูก/รังไข่ หรือมะเร็งตับ เป็นต้น

ส่วนเรื่องทำให้บวมน้ำนั้น หากหมดฤทธิ์ยาก็จะหายไปเอง เป็นเรื่องที่น่ากังวลน้อยกว่าเรื่องมะเร็งนะครับ จากข้อมูลส่วนบุคคลของคุณ แนะนำให้ใช้วิธีการสวมถุงยางอนามัยจะดีกว่านะครับ

นอกจากจะป้องกันการตั้งครรภ์แล้ว ยังช่วยป้องกันการติดเชื้อโรคทางเพศสัมพันธ์ได้ เช่น หนองใน ซิฟิลิส แผลริมอ่อน เริม ไวรัสตับอักเสบ บี หรือซี หรือโชคร้ายสุดคือ เอชไอวี ที่ทำให้เกิดโรคเอดส์ ที่ปัจจุบันยังไม่มีทางรักษา และยังช่วยป้องกันไวรัส เอชพีวี (HPV - human Papilloma Virus) ที่เป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกในเพศหญิง หรือ หูดหงอนไก่/มะเร็งองคชาติในเพศชาย

ดังนั้น หากคุณรักตนเอง และไม่สามารถหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ได้ ควรเลือกวิธีการสวมถุงยางอนามัย หรือพิจารณาใช้ยาคุมกำเนิดปกติ ทดแทน

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเราที่ ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน (Emergency contraceptive pill)
รศ.ดร.นพ.บัณฑิต ชุมวรฐายี ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

การคุมกำเนิด (Contraception) แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา สูตินรีแพทย์

ขอบคุณค่ะ