เรียน คุณ boum.styner,

เข้าใจว่าคุณคงหมายถึง ยาระบายมะขามแขก นะครับ เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ช่วยระบายและกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ สามารถใช้ได้ในหญิงมีครรภ์ แต่ขอให้ใช้ต่อเมื่อมีความจำเป็นเท่านั้น ที่เมื่อวิธีธรรมชาติใช้แล้วไม่ได้ผลเท่านั้น เช่น การรับประทานผัก ผลไม้ที่มีกากใยสูง มีรสไม่หวานจัด ร่วมกับการจิบน้ำบ่อย ๆระหว่างวัน ให้ได้อย่างน้อย 2 ลิตร เพื่อให้มีกากใยในอุจจาระและน้ำช่วยให้อุจจาระไม่แข็งจนขับถ่ายลำบาก ตัวอย่างผลไม้ที่แนะนำคือฝรั่งสุก มะละกอ ส้มเขียวหวาน (ทั้งกาก) กล้วยน้ำว้า (กล้วยหอมอาจมีปริมาณมากเกินไป จนทำให้รู้สึกแน่น ไม่สบายท้องได้) หรืออาจเสริมด้วยมะขามไม่คลุกน้ำตาล ร่วมกับการดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ จะมีฤทธิ์ทางธรรมชาติดีกว่า

หากจำเป็นอาจใช้เพียงสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง เมื่อไม่ขับถ่ายตามปกติ แม้มะขามแขกจะเป็นสมุนไพรสกัดจากธรรมชาติ แต่ก็มีฤทธิ์ในการกระตุ้นลำไส้ ทำให้มีการเร่งการขับถ่ายอุจจาระ แต่ถ้ารับประทานอาหารที่ไม่มีกากใย ดื่มน้ำน้อย ก็จะขับถ่ายยาก แถมอาจทำให้เกิดบาดแผลบริเวณลำไส้ใหญ่หรือทวารหนักอีกด้วย นอกจากนี้หากใช้เป็นยาระบายเป็นประจำ บ่อย ๆ จะทำให้ลำไส้เกิดความเคยชิน กลายเป็นโรคลำไส้เฉืื่อย ต้องเพิ่มปริมาณยาระบายขึ้นเรื่อย ๆ ในบางรายที่พบอาจต้องรับประทานยาระบายมะขามแขกชนิดเม็ด ถึงครั้งละ 20 เม็ด จึงจะมีการขับถ่ายออกมาบ้าง หากยังคงใช้พร่ำเพรื่อ บางรายต้องมาให้คุณหมอสวนล้างลำไส้ 2-3 ครั้ืง/สัปดาห์ เนื่องจากลำไส้ไม่ทำงานเอง

ควรรับประทานอาหารแบ่งเป็นมื้อเล็ก ๆ 4-5 มื้อต่อวัน เน้นอาหารที่ครบ 5 หมู่ ลดปริมาณแป้งขัดสี เช่นข้าวขาว ขนมปังขาว เนื่องจากอาจเสี่ยงต่อภาวะเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้ ออกกำลังกายเบา ๆ เพื่อให้ลำไส้ได้มีการเคลื่อนไหว (ลองปรึกษาแพทย์หรือพยาบาล ถึงแนวทางการออกกำลังกายนะครับ โยคะสำหรับหญิงตั้งครรภ์ก็ดีนะครับ ช่วยเรื่องการแน่นท้อง การขับถ่าย รวมถึงช่วยให้อุ้งเชิงกรานขยาย เวลาคลอดจะคลอดง่ายได้อีกด้วย) ไม่ควรนั่งหรือเอนลงนอนหลังรับประทานอาหารใหม่ ๆ เนื่องจากอาจทำให้เกิดการแน่นท้อง ภาวะกรดไหลย้อนได้

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

ป.ล. ส้มแขกที่คุณถามถึง จะใช้เป็นสมุนไพรช่วยยับยั้งไม่ให้มีการเปลี่ยนแป้งเป็นน้ำตาล ช่วยควบคุมน้ำหนัก จากผู้ที่มีน้ำหนักเกินจากการรับประทานแป้งหรือของหวานมาก ไม่ช่วยในกรณีที่น้ำหนักเกินจากการรับประทานอาหารไขมันสูง

ขอบคุณมากเลยค่ะ เดี่ยวดิฉันจะลองพยายามทำตามที่คุณหมอแน่ะนำก่อน ถ้าทำแล้วไม่ได้ผลอีก คงต้องใช้ยาระบายเข้ามาช่วยเป็นครั้งคราว เพราะมันแย่มากเลยค่ะ