เรียน คุณ grape996,

ขออนุญาตแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน เพื่อเป็นแนวทางให้คุณได้นำไปใช้

- ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ทางการแพทย์ให้ใช้เมื่อเกิดเหตุสุดวิสัยเท่านั้น ได้แก่ เมื่อถูกข่มขืน หรือถุงยางอนามัย ฉีกขาด รั่วซึม โดยต้องรับประทานภายใน 72 ชั่วโมงของการมีเพศสัมพันธ์ โอกาสเสี่ยงในการตั้งครรภ์ประมาณ 1-8 เปอร์เซ็นต์ ขึ้นกับการรับประทานยาได้อย่างถูกต้อง ระยะเวลาหลังจากมีเพศสัมพันธ์ (ยิ่งนาน ยิ่งเสี่ยงสูง)

- ตัวยาประกอบด้วยฮอร์โมนโปรเจสตินขนาดสูง รวม 2 เม็ด คือ 1500 ไมโครกรัม

- กลไกการออกฤทธิ์ คือ

1. ทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียว เพื่อป้องกันไม่ให้อสุจิผ่านเข้าไปได้
2. ทำให้ท่อนำไข่บีบตัวช้าลง ไข่จะมาถึงบริเวณมดลูกช้าลง ลดโอกาสที่ไข่จะผสมกับอสุจิ
3. ทำให้เยื่อบุผนังมดลูกหนาตัวมากขึ้น จนตัวอ่อน (หากมีการผสมของไข่กับอสุจิ) ไม่สามารถฝังตัว หรือเจริญเติบโตต่อได้

- อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่อาจเกิด ได้แก่ คลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง ท้องอืด ปวดมวนท้อง เลือดออกกะปริบกะปรอย ประจำเดือนมาผิดปกติ (ล่าช้า ปริมาณน้อย หรือหลายครั้งต่อเดือน)

- อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่พบน้อย แต่เป็นอันตราย ได้แก่ เกิดลิ่มเลือดอุดตันที่หลอดเลือดบริเวณหัวใจหรือที่ขา ดังนั้นหากมีอาการปวดขามาก (ปวด บวม แดง ร้อน) เจ็บแน่นหน้าอก ต้องรีบมาพบแพทย์ทันที

- ห้ามรับประทานยาเกิน 2 ครั้งต่อเดือน เนื่องจากเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์นอกมดลูก อาจเกิดการฉีกขาดของปีกมดลูก เกิดการตกเลือดในช่องท้อง จนเสียชีวิตได้

วิธีการรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน หากมีความจำเป็นต้องใช้ยานี้ คือ

1. รับประทานยาเม็ดแรกทันที แต่ไม่เกิน 72 ชั่วโมงของการมีเพศสัมพันธ์ และอีก 1 เม็ดห่างจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง ข้อดีคือ อาการคลื่นไส้อาเจียนจะค่อนข้างน้อย ข้อเสีย คือ อาจลืมรับประทานยา เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์เพิ่มมากขึ้น
2. รับประทานยาพร้อมกัน 2 เม็ดทีเดียว ข้อดี คือลดโอกาสในการลืมรับประทานยา ข้อเสีย คือ อาการคลื่นไส้ อาเจียนค่อนข้างสูง ในกรณีของคุณจะเข้าได้กับวิธีการรับประทานยาแบบที่ 2 ตัวยาก็ยังคงมีประสิทธิภาพอยู่ครับ

ขอแนะนำเพิ่มเติมครับ จากการศึกษาวิจัย พบว่าในสตรีที่รับประทานยามากเกินกว่า "3 ครั้ง ตลอดชีวิต" จะมีอัตราเสี่ยงในการเกิดมะเร็งต่ออวัยวะต่าง ๆมากกว่าสตรีที่ได้รับยาคุมกำเนิดปกติหรือไม่เคยได้รับยาคุมกำเนิดมาก่อน มากกว่าหลายเท่าครับ เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งมดลูกหรือรังไข่ รวมถึง มะเร็งตับ ดังนั้นการมีถุงยางอนามัยสำรองไว้ จะปลอดภัยกับตัวคุณมากกว่าครับ โดยต้องเก็บรักษาถุงยางอนามัยอย่างถูกต้อง ไม่โดนแดดหรือบริเวณที่ร้อนจัด

หวังว่าจะตอบคำถามของคุณครับ

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเรา ที่

ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth control pill) โดย แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา สูตินรีแพทย์