เรียน คุณ 83a98,

การรับประทานยาคุมกำเนิดจะมีผลเดือนต่อเดือนนะครับ โดยชนิด 21 เม็ดและ 28 เม็ด ต่างกันที่ 7 เม็ดสุดท้ายที่เป็นเม็ดแป้ง / วิตามินบำรุงเลือดโดยแผงแรกควรรับประทานยาเม็ดแรกในวันแรกที่มีประจำเดือน เพื่อให้ออกฤทธฺิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกได้ตั้งแต่ 24 ชั่วโมงแรกที่รับประทานยาเม็ดแรก การรับประทานช้าสุด ต้องไม่เกินวันที่ 5 ของรอบประจำเดือน หากช้ากว่านั้น ร่างกายจะมีการหลั่งฮอร์โมนเพศ ไข่จะมีการเจริญเติบโตไปแล้ว โอกาสเสี่ยงในการตั้งครรภ์จะมากขึ้น ส่วนการรับประทานยาแผงต่อไป หากเป็นชนิด 21 เม็ด คือให้เว้นยา 7 วัน แล้วเริ่มรับประทานยาแผงต่อไปได้ทันที โดยไม่ต้องสนใจว่าประจำเดือนจะมาหรือไม่ จะมาปริมาณมากหรือน้อยจะมา 3 หรือ 5 หรือ 7 วัน เมื่อครบ 7 วันแล้ว ให้รับประทานยาแผงต่อไปทันที เพื่อให้ตัวยาออกฤทธิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตก เมื่อรับประทานยาดังนี้ รอบเดือนจะเท่ากับ 28 วัน ในทุกเดือน เนื่องจากในผู้หญิงมีการสร้างและมีไข่ตกทุกเดือน ดังนั้นจึงต้องรับประทานยาต่อเนื่องทุกเดือน ไม่มีฤทธิ์สะสมของยา หากเลยกำหนดที่จะต้องรับประทานยาแล้ว ต้องรอจนกว่าจะมีประจำเดือน ในรอบใหม่มาก่อนครับ จะได้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ ระหว่างนี้หากต้องการมีเพศสัมพันธ์ แนะนำให้ใช้วิธีสวมถุงยางอนามัยก่อนนะครับ ไม่ควรใช้วิธีการรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน เนื่องจากจะทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ไม่มั่นใจว่าเกิดการตั้งครรภ์หรือไม่

สรุป

- เริ่มแผงใหม่ เริ่มเหมือนแผงแรก คือเม็ดแรกในวันแรกที่มีประจำเดือน ยาจะออกฤทธฺิ์ยับยั้งไม่ให้มีไข่ตกได้ตั้งแต่ 24 ชั่วโมงแรกที่รับประทานยา

- หากจะมีเพศสัมพันธ์ในช่วงแผงใหม่ สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ ไม่จำเป็นต้องสวมถุงยางอนามัย

- การรับประทานยาคุมกำเนิดที่ถูกต้อง ต้องรับประทานยาในช่วงเวลาเดียวกันของทุกคืน (+/- ไม่เกิน 1 ชั่วโมง) เพื่อให้ระดับยาในเลือดสม่ำเสมอ

- รับประทานยาทุกชนิดด้วยน้ำดื่มสะอาดเท่านั้น เนื่องจากเครื่องดื่มอื่น ๆอาจทำให้ตัวยาตกตะกอน ไม่ละลาย หรือไม่ดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด

- ไม่ซื้อยาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารใด ๆมาใช้ร่วมกับยาคุมกำเนิด โดยไม่มีการปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยา "ยาตีกัน" จนระดับฮอร์โมนยาคุมกำเนิดลดต่ำจนไม่สามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้

- ฮอร์โมนเพศในยาคุมกำเนิด มักทำให้ร่างกายเก็บเกลือ มักทำให้บวมน้ำ จะทำให้รู้สึกว่าอ้วนง่าย ควรงดอาหารเค็ม อาหารหวานจัด มันจัด นอกจากช่วยควบคุมน้ำหนัก ยังช่วยป้องกันโรค NCD (Non-Communicable diseases) โรคไม่ติดต่อ ซึ่งมักทำให้เกิดปัญหาสุขภาพเรื้อรัง ทั้งโรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หลอดเลือดอุดตัน (หัวใจและสมอง) อัมพาตฯ

เภสัชกรประดิษฐ์ งามศิริผล

แนะนำบทความดี ๆจากกองบรรณาธิการของเรา
การคุมกำเนิด (Contraception)

แพทย์หญิง กีรติ ลีละพงศ์วัฒนา
สูตินรีแพทย์