เล็บขบ (Ingrown nail หรือ Onychocryptosis) คือภาวะที่ขอบเล็บด้านข้างเจริญเติบโตกินลึกลงไปในผิวหนังของนิ้วที่หุ้มเล็บอยู่ ซึ่งอาจเกิดขึ้นมุมเดียวหรือทั้งสองมุมของขอบเล็บพร้อมๆกันได้ และสามารถเกิดได้กับทุกๆเล็บทั้งเล็บมือและเล็บเท้า แต่ที่พบบ่อยมากที่สุดและเกือบทั้งหมดของภาวะเล็บขบจะเกิดกับนิ้วโป้งเท้าข้างซ้ายหรือขวาหรือทั้งสองข้างก็ได้

สาเหตุสำคัญของการเกิดเล็บขบมี 2 ประการคือ

1. ตัดเล็บผิดวิธี โดยตัดสั้นโค้งเข้าไปในเนื้อขอบเล็บ เมื่อเล็บงอกจึงงอกลงไปในเนื้อข้างๆขอบเล็บ

2. ใส่รองเท้าบีบรัดบริเวณนิ้วโป้งมาก จึงเกิดการกดบีบเนื้อรอบด้านข้างเล็บ ส่งผลให้เล็บกดลงบนเนื้อรอบข้างเล็บ เมื่อเล็บงอกจึงงอกลงไปในเนื้อด้านข้างเล็บ

อาการจากเล็บขบคือ ปวดเจ็บบริเวณเล็บขบมากจนใส่รองเท้าไม่ได้และมักอักเสบติดเชื้อ แบคทีเรีย บวม แดง เป็นหนอง

การรักษา ถ้าเริ่มมีอาการเจ็บโดยยังไม่อักเสบ (บวม แดง หรือมีหนอง) อาจดูแลตนเองได้โดยการใส่ร้องเท้าเปิดหัว แช่เท้าในน้ำอุ่นวันละ 2 - 3 ครั้งจนเล็บนุ่ม แล้วใช้กรรไกรตัดเล็บสะอาดค่อยๆงัดเล็บส่วนที่ขบขึ้นแล้วตัดออก ใส่แอลกอฮอล์ที่แผลร่วมกับทายาปฏิชีวนะชนิดครีมหรือขี้ผึ้ง

การพบแพทย์ ถ้าแผลติดเชื้อคือ บวม แดง ปวดมีหนอง หรือในผู้ป่วยที่เป็นเบาหวาน หรือเป็นโรคเรื้อรังที่มีภูมิคุ้มกันโรคต่ำ หรือมีโรคเกี่ยวกับการไหลเวียนโลหิตไม่ดี ควรพบแพทย์ตั้งแต่แรกมีอาการเจ็บเพราะแผลจะติดเชื้อง่ายและหายยาก

การรักษาทางการแพทย์คือ การผ่าตัดเล็บที่ขบออกเป็นการผ่าตัดเฉพาะที่แบบผู้ป่วยนอกและใช้ยาชาเฉพาะที่ หลังจากนั้นใช้การทำความสะอาดแผล กินยาปฏิชีวนะ กินยาแก้ปวด และใส่รองเท้าหัวเปิด/รองเท้าแตะจนกว่าแผลจะหาย

การป้องกัน โดยการตัดเล็บให้ถูกวิธีไม่ตัดโค้งลงไปในเนื้อด้านข้างของเล็บ ไม่ตัดเล็บให้ลึกจนเกินไป และการสวมใส่รองเท้าที่นุ่มสบายไม่รัดนิ้วเท้าโดยเฉพาะนิ้วโป้ง