นอนไม่หลับ (Insomnia) เป็นอาการที่เป็นปัญหาในการนอนหลับซึ่งครอบคลุมทั้งเข้านอนแล้วนอนไม่หลับ นอนหลับไม่สนิท ตื่นบ่อย หรือตื่นแต่ดึก หรือเช้าเกินไป และเมื่อตื่นแล้วยากต่อการที่จะนอนหลับต่อ นอกจากนั้นยังรวมไปถึงผลที่เกิดขึ้นตามมาคือ ประสิทธิภาพในการทำงานตอนกลางวันลดลงและอาจเพิ่มอาการง่วงนอนในตอนกลางวัน

นอนไม่หลับมีสาเหตุได้มากมายทั้งด้านสิ่งแวดล้อม อารมณ์/จิตใจ โรคและภาวะต่างๆ

สิ่งแวดล้อมเช่น เปลี่ยนสถานที่นอน การเดินทาง การเปลี่ยนกะ/ตารางการทำงาน เสียง กลิ่น แสงสว่างต่างๆ การออกกำลังกายมากเกินควร เป็นต้น

อารมณ์/จิตใจเช่น เครียด วิตกกังวล ซึมเศร้า

โรคหรือภาวะต่างๆที่พบบ่อยเช่น

โรคสมองต่างๆเช่น อุบัติเหตุ เนื้องอกสมอง

โรคทางจิตเวชเช่น โรคจิต

การหยุดยาบางชนิดทันทีเช่น ยาแก้ปวดบางชนิด

ผลข้างเคียงของยาบางชนิดเช่น ยาปฏิชีวนะบางชนิด ยาทางจิตเวชบางชนิด

การใช้ยาเสพติดต่างๆ

โรคสุราเรื้อรัง

อาการปวดเรื้อรัง

สมดุลของฮอร์โมนเช่น ก่อนมีประจำเดือน

และโรคของต่อมไทรอยด์บางโรค

ทั้งนี้เมื่อนอนไม่หลับจนส่งผลถึงการเรียนการทำงานควรต้องพบแพทย์