ไขมันในเลือดชนิด Cholesterol เป็นไขมันที่ร่างกายสร้างขึ้นได้ จากอาหารที่กินและอาจมาได้จากกรรมพันธุ์ซึ่งก็จะเป็นมรดกที่สมาชิกในครอบครัวจะได้รับมาโดยปฏิเสธไม่ได้

ไขมัน Triglyceride เป็นไขมันที่ได้มาจากอาหารกลุ่มคาร์โบไฮเดรท ไขมัน แอลกอฮอล์ และจากกินยาบางชนิด จากการที่มีโรคประจำตัวบางอย่างก็อาจมีผลกระทบกับระดับไตรกลีเซอไรด์ ซึ่งหมายถึง ถ้ากินข้าว ขนมปังน้อย แต่กินผลไม้ น้ำผลไม้ น้ำอัดลม ขนมหวานในปริมาณเยอะและทุกวันก็มีไขมันชนิดนี้สูงได้

ถ้ากินอาหารที่มีไขมันสูง อาหารทอดในแต่ละวันทุกวัน ไขมันชนิดนี้ก็สูงได้ ถ้าดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ไขมันชนิดนี้ก็สูงได้เช่นกัน การกินยาบางชนิด การมีโรคประจำตัวเป็นโรคต่อมไทรอยด์ทำงานได้น้อยกว่าปกติ โรคตับ เป็นต้นก็อาจมีผลทำให้มีไขมันไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูงกว่าปกติได้เช่นกัน

ไขมัน HDL จัดเป็นไขมันชนิดดี ซึ่งถ้ามีสูงจะช่วยรักษาสมดุลไขมันในร่างกายช่วยกำจัดไขมันชนิดไม่ดีให้ ซึ่งในกรณีนี้ถ้าดูค่า Cholesterol / HDL จะเห็นว่า เกินจากค่าที่ควรจะเป็นซึ่งก็หมายความว่า ไขมันดีไม่เพียงพอที่จะช่วยขจัดไขมันคลอเรสเตอรอล ไขมันชนิดดี จะสามารถมีได้สูงในกรณีที่ใช้น้ำมันชนิดดีประกอบอาหาร มีการออกกำลังกายเป็นประจำ

ไขมัน LDL เป็นไขมันชนิดไม่ดี ซึ่งอาจได้รับมาจากการกินอาหารที่มีคลอเรสเตอรอล ไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์มาก ได้แก่ กินเนื้อสัตว์ติดมัน หมูกรอบ หมูสามชั้น หนังไก่ หนังเป็ด ไส้กรอก อาหารทอด เป็นต้น

เมื่อมีไขมันในเลือดสูง สิ่งที่จะช่วยในการควบคุมปริมาณไขมันในเลือดต้องใช้การควบคุมอาหาร การออกกำลังกายและถ้าไม่สามารถปรับเปลี่ยนการกินอาหาร ไม่สามารถออกกำลังกายได้ก็ต้องใช้ยามาช่วยซึ่งการกินยาจะเป็นปัจจัยส่วนหนึ่งที่จะช่วยควบคุมไขมันในเลือดและยังต้องเรียนรู้ผลข้างเคียงจากการกินยาซึ่งอาจเกิดขึ้นได้รวมทั้งต้องพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอเพื่อตรวจเช็คร่างกายเป็นระยะเพื่อปรับยา และในขณะเดียวกันก็ยังต้องควบคุมอาหารรวมทั้งออกกำลังกายควบคู่กันไปด้วยตลอดไป

กินเพื่อควบคุมคลอเรสเตอรอล

การกินอาหารในแต่ละวันบุคคลทั่วไปสามารถกินอาหารมีคลอเรสเตอรอลได้มากกว่า 300 มิลลิกรัมต่อวันแต่ถ้ามีคลอเรสเตอรอลในเลือดสูงเกินค่าปกติควรจำกัดการกินอาหารที่มีคลอเรสเตอรอลไม่เกิน 200 มิลลิกรัมต่อวันและถ้าผู้ที่มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดอาจต้องจำกัดอาหารมีคลอเรสเตอรอลไม่เกิน 170 มิลลิกรัมต่อวัน
การกินไข่ 1 ฟอง ร่างกายจะได้คลอเรสเตอรอลประมาณ 250 มิลลิกรัมซึ่งก็จะเกินปริมาณที่ผู้มีไขมันในเลือดสูงต้องควบคุมในแต่ละวัน จึงเป็นที่มาของผู้มีไขมันคลอเรสเตอรอลในเลือดสูงควรจำกัดการกินไข่แดงไม่เกิน 2 ฟองต่อสัปดาห์หรือ ½ ฟองต่อวัน และถ้าในแต่ละวันยังกินอาหารทะเล เครื่องใน ซึ่งก็เป็นกลุ่มที่มีไขมันคลอเรสเตอรอลสูงทั้งสิ้น ก็จะทำให้ในวันนั้นๆ ร่างกายได้รับคลอเรสเตอรอลเกิน กว่า 200 มิลลิกรัมและการกินยากับการออกกำลังกายก็อาจไม่เพียงพอที่จะช่วยกำจัดได้

ที่มา; คอเรสเตอรอลและกรดไขมันในอาหารไทย กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ 2557}

ผู้ที่มีไขมันคลอเรสเตอรอลในเลือดสูงควรงดอาหารกลุ่มที่มีคลอเรสเตอรอลสูง

กินเพื่อควบคุมไตรกลีเซอไรด์

ไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูงผิดปกติที่เกิดจากการกินอาหารไม่ถูกสัดส่วน ถ้ากินข้าว-แป้ง หรือขนมหวานในแต่ละวันปริมาณมาก ทำให้ร่างกายสร้างไตรกลีเซอไรด์แล้วขับเข้าสู่กระแสเลือดมากเกินไป ต้องจำกัดปริมาณข้าวไม่เกิน 2 ทัพพีในแต่ละมื้ออาหาร และงดขนมหวาน น้ำอัดลม ถ้ากินผลไม้ น้ำผลไม้ปริมาณมากในแต่ละวัน ต้องจำกัดผลไม้และควรงดน้ำผลไม้ ถ้าชอบกินอาหารทอดเป็นประจำควรเว้นระยะห่างเลือกกินเป็นอาหารที่ต้ม ย่าง นึ่ง อบบ้าง ถ้าดื่มเหล้าหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ซึ่งจะไปกระตุ้นตับให้ผลิตไตรกลีเซอไรด์มากขึ้น ควรงดดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด

ผู้ที่มีไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูงที่เกิดจากการกินยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะไธอาไซต์ ฮอร์โมนเพศหญิง ยาคุมกำเนิดบางชนิด ในคนกลุ่มนี้การหยุดกินยาดังกล่าวจะทำให้ไตรกลีเซอไรด์ลดลงเป็นปกติได้

กินเพื่อเพิ่มไขมันดี ( HDL )

ควรใช้ไขมันที่ดีเพื่อช่วยเพิ่ม HDL ลด LDL (พิจารณาจากตารางแสดงชนิดไขมันกับผลที่มีต่อหลอดเลือดและแหล่งของอาหารประกอบ ) ซึ่งถ้าสะดวกทำอาหารกินเองสามารถเลือกใช้น้ำมันไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียว เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันรำข้าว น้ำมันเมล็ดชา น้ำมันคาโนลา ในการทำอาหารได้ แต่ถ้าต้องซื้ออาหารกินโอกาสที่จะได้น้ำมันชนิดดีคงเป็นได้ยาก

นอกจากนี้การช่วยเพิ่ม HDLยังสามารถทำได้โดยการออกกำลังกายโดยควรออกกำลังกายทุกวันเนื่องจากทุกคนกินอาหารทุกวันมีทางที่จะได้รับไขมันไม่ดีมีทุกวันเช่นกัน

ที่มา; กินดีได้สุขภาพดี : กฤษฏี โพธิทัต, นักกำหนดอาหารในโรงพยาบาลที่สหรัฐอเมริกาและประเทศไทย:
บริษัทสถาพรบุ๊คส์ จำกัด กันยายน 2554.

กินลดไขมันไม่ดี ( LDL)

ไขมัน LDL เป็นไขมันชนิดไม่ดี ซึ่งอาจได้รับมาจากการกินอาหารที่มีคลอเรสเตอรอล ไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ ในปริมาณมากและเป็นประจำ ได้แก่ กินเนื้อสัตว์ติดมัน หมูกรอบ หมูสามชั้น หนังไก่ หนังเป็ด ไส้กรอก อาหารทอด ขนมอบ เป็นต้น การกินปริมาณกรดไขมันชนิดทรานส์ในอาหารสูงเพียงพอ จะสามารถเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL-cholesterol) และลดระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL-cholesterol) ในเลือดได้

ปริมาณกรดไขมันชนิดทรานส์ในผลิตภัณฑ์ จะขึ้นอยู่กับชนิดของไขมันพืชที่ใช้ในการผลิตหรือประกอบอาหาร
ปริมาณที่ควรบริโภคไขมัน ทรานส์ต่อวันไม่ควรเกินวันละ 2 กรัม

เพื่อลดไขมันชนิดไม่ดีต้องลดการกินคลอเรสเตอรอลไม่ให้เกิน 200 มิลลิกรัมต่อวัน เลี่ยงไขมันอิ่มตัว และงดไขมันทรานส์

ในการใช้ชีวิตปัจจุบันมักกินอาหารนอกบ้านไม่ได้เตรียมอาหารเองดังนั้นโอกาสที่จะได้ไขมันดีเป็นไปได้ยาก มีทางเลือกที่อาจช่วยได้โดยการทำให้ร่างกายได้รับเส้นใยอาหารเพื่อช่วยกำจัดไขมันบางส่วน และปริมาณที่ร่างกายควรได้รับเส้นใยในแต่ละวันคือ 25 -35 กรัมต่อวัน ซึ่งในเลือกกินอาหารแต่ละมื้อจึงควรมีเส้นใยอาหารให้มากพอ อาหารที่มีเส้นใยสูงที่ควรเลือกกินคือ ผักและผลไม้ ควรเลือกกินผักให้ได้อย่างน้อย 2-3 กำมือต่อมื้อหรือ ½ กิโลกรัมต่อวัน
เลือกกินผลไม้ได้ แต่ก็ต้องจำกัดปริมาณที่กินเนื่องจากอาจมีผลต่อไตรกลีเซอไรด์และระดับน้ำตาลในเลือด

การรับประทานอาหารที่เหมาะสมเพื่อช่วยควบคุมระดับไขมันในเลือด คือการรับประทานอาหารที่มีพลังงานพอเหมาะ และมีอาหารหลักครบทุกหมู่ โดยมีสัดส่วนและปริมาณโคเลสเตอรอลที่ไม่เกิน 200 มิลลิกรัมต่อวัน ลดไขมัน กินเส้นใยอาหารให้ได้ 25 – 35 กรัมต่อวันและออกกำลังกายเพื่อช่วยเพิ่มคลอเรสเตอรอลตัวดีให้ได้ทุกวัน

ตัวอย่างการกินอาหารใน 1 วัน ; จำกัดคลอเรสเตอรอลไม่เกิน 200 มิลลิกรัม เส้นใยอาหาร 25-35 กรัมต่อวัน

1. เช้า ข้าวต้มปลา นมพร่องไขมันเนย กล้วยหอม
2. กลางวัน ก๋วยเตี๋ยวน้ำไก่มะระ( เพิ่มผัก ) สับปะรด
3. เย็น ข้าวกล้อง 2 ทัพพี แกงส้มผักรวมกุ้ง ปลาผัดคึ่นฉ่าย แอปเปิ้ล

ที่มา ;

กินอย่างไรเมื่อไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง วันทนีย์ เกรียงสินยศ,ผศ.ดร. หมอชาวบ้านเล่มที่ 315, 1 กรกฏาคม 2548.

ปริมาณไขมันทรานส์ในอาหารอบและทอด กลุ่มวิเคราะห์คุณค่าทางโภชนาการ กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ปี 2550.