มีคำถามที่ต้องถามก่อนดังนี้

• 1. อาการปวดเอวและชาขา 2 ข้าง ที่มีในช่วงหลัง เกิดขึ้นทันที หรือค่อยเป็น ค่อยไป และมีอาการมานานเท่าใด
• ถ้าเกิดขึ้นทันทีหลังยกของหนัก หรือได้รับบาดเจ็บ อาจเป็นหมอนรองกระดูกสันหลังปลิ้น แต่ถ้าค่อยเป็นค่อยไป อาจเป็นกระดูกทับเส้น (ช่องกระดูกสันหลังตีบ)
• 2. อาการชา เป็นที่ง่ามนิ้วหัวแม่เท้า (หลังเท้า) หรือบริเวณนิ้วก้อย (ฝ่าเท้า)
• ถ้าเป็นที่ง่ามนิ้วหัวแม่เท้า พยาธิสภาพ จะอยู่ที่กระดูกสันหลังระดับ 4-5 แต่ถ้าชาที่นิ้วก้อยหรือฝ่าเท้า พยาธิสภาพ จะอยู่ที่กระดูกสันหลังระดับ 5-1
• 3. เป็นอาการปวดหลังตอนที่ก้มและเงย เอี้ยวตัว หรือเป็นอาการปวดก้นร้าวลงขา
• อาการปวดหลัง ควรจะต้องมีอาการปวดขณะก้ม เงย เอี้ยวตัวซ้ายขวา ซึ่งพยาธิสภาพ จะอยู่ที่ตัวโครงสร้างกระดูกสันหลัง หรือกล้ามเนื้อกระดูกสันหลัง
• แต่ถ้าอาการปวดก้น ร้าวลงขา พยาธิสภาพ จะอยู่ที่รากประสาทไขสันหลัง
• 4. อาการปวดก้นร้าวลงขา เป็นหลังจากนั่งเป็นเวลานานๆ หรือเป็นในขณะที่เดินหรือยืนนานๆ เมื่อนั่งพัก อาการจะดีขึ้น หรือหายไป
• ถ้ามีอาการหลังจากนั่งเป็นเวลานานๆ พยาธิสภาพ น่าจะเกิดจากหมอนรองกระดูกสันหลังปลิ้น
• แต่ถ้ามีอาการเวลายืนหรือเดินนานๆ เมื่อนั่งพัก อาการดีขึ้น พอยืนหรือเดินนานๆใหม่ อาการจะเป็นขึ้นอีก พยาธิสภาพ น่าจะเกิดจากช่องกระดูกสันหลังตีบ
• 5. อาการที่เป็นอยู่ รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน มากหรือน้อยเพียงใด
• คำถามนี้ จะเป็นคำตอบว่า คุณควรจะต้องผ่าตัดหรือไม่
• ถ้าคุณยังสามารถใช้ชีวิตประจำวัน ได้มากกว่า 60-70 % ขึ้นไป ผมคิดว่ายังไม่ควรผ่าตัด
• ถ้าอาการทำให้คุณทำกิจวัตรประจำวันได้น้อยกว่า 50% การพิจารณาผ่าตัด ยังขึ้นกับคำถามที่ 6
• 6. การกระดกข้อเท้า เหยียด นิ้วหัวแม่เท้า และงุ้มนิ้วหัวแม่เท้า ทำได้ดีเท่ากันทั้ง 2 ข้าง หรือไม่
• ถ้าคุณมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อกระดกข้อเท้า ทดสอบโดยกระดกข้อเท้าขึ้น และใช้มือพยายามดันข้อเท้าลง ปกติ จะดันไม่ลง แต่ถ้าดันลงได้ แสดงว่าพยาธิสภาพ อยู่ที่ L4
• ถ้าคุณมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อเหยียดนิ้วหัวแม่เท้า ทดสอบโดย กระดกนิ้วเท้าขึ้น แล้วใช้นิ้วมือดันนิ้วหัวแม่เท้าลง ปกติ จะดันไม่ลง แต่ถ้าดันลงได้ แสดงว่าพยาธิสภาพ อยู่ที่ L5
• ถ้าคุณมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้องุ้มนิ้วหัวแม่เท้า ทดสอบโดย งุ้มนิ้วเท้าลง แล้วใช้นิ้วมืองัดนิ้วหัวแม่เท้าขึ้น ปกติ จะงัดไม่ลง แต่ถ้างัดขึ้นได้ แสดงว่าพยาธิสภาพ อยู่ที่ S1
• โดยสรุปคือ คุณอาจจำเป็นจะต้องผ่าตัด ต่อเมื่อ
• 1. อาการที่เป็นอยู่ รบกวนการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก และ
• 2. มีอาการอ่นแรงของกล้ามเนื้อร่วมด้วย
• อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดครั้งใหม่ จะยากกว่าการผ่าตัดครั้งแรก เนื่องจากเกิดพังผืดจากการผ่าตัดครั้งแรก อาจส่งผลให้ผลของการผ่าตัดครั้งที่ 2 ไม่ประสบผลเท่าที่คาดหวัง
• ผ่าตัดหรือไม่ผ่าตัด คุณตัดสินใจเอง อย่าให้หมอตัดสินใจครับ

กิตติ