article detail

ไซโปรฟลอกซาซิน (Ciprofloxacin)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 14 มีนาคม 2563
• Tweet

• บทนำ
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีขนาดรับประทานอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังในการใช้ยาไซโปรฟลอกซาซินอย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษายาไซโปรฟลอกซาซินอย่างไร?
• ยาไซโปรฟลอกซาซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics)
• โรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ (Infectious disease)
• แบคทีเรีย: โรคจากแบคทีเรีย (Bacterial infection)
• เชื้อไวรัส โรคติดเชื้อไวรัส (Viral infection)
• ไซนัสอักเสบ โพรงอากาศข้างจมูกอักเสบ (Sinusitis)
• โรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ (Urinary tract infection)

บทนำ

ยาไซโปรฟลอกซาซิน (Ciprofloxacin) จัดเป็น ยาปฏิชีวนะ กลุ่มควิโนโลน (Quinolones) มีใช้แพร่หลายในโรงพยาบาล ชื่อที่คุ้นหู ได้แก่ ไซโปรเบ หรือ ซิโปรเบ (Ciprobay)

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ)/ข้อบ่งใช้ เช่น

• ใช้รักษาการติดเชื้อของอวัยวะต่างๆ เช่น
  • หูชั้นกลาง
  • ไซนัสอักเสบ
  • ทางเดินปัสสาวะอักเสบ /โรคติดเชื้อระบบทางดินปัสสาวะ
  • กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
  • และการติดเชื้อในกระแสเลือด / กระแสโลหิต

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาไซโปรฟลอกซาซิน มีกลไกการออกฤทธิ์ ยับยั้งการสังเคราะห์สารพันธุ กรรมของแบคทีเรียที่เรียกว่า ดี เอน เอ (DNA) จึงส่งผลยับยั้งการแพร่พันธุ์ของแบคทีเรีย

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาไซโปรฟลอกซาซิน มีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

• ยาเม็ดขนาด 250 มิลลิกรัม และ 500 มิลลิกรัม
• ยาฉีดขนาด 100 มิลลิกรัม ในน้ำยา 50 มิลลิลิตร
• ยาฉีดขนาด 200 มิลลิกรัม ในน้ำยา 100 มิลลิลิตร
• ยาฉีดขนาด 400 มก. ในน้ำยา 200 มิลลิลิตร
• ยาหยอดหู

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีขนาดรับประทานได้หลายแบบ สำหรับผู้ใหญ่ ขนาดที่รับประทานอยู่ในช่วง 250-750 มิลลิกรัม/ครั้ง วันละ 1-2 ครั้ง ขึ้นกับชนิดและความรุนแรงของโรค ซึ่งสามารถรับประทานยาไซโปรฟลอกซาซินก่อนอาหาร หรือพร้อมอาหารเพื่อลดการระคายเคืองของกระเพาะ

อย่างไรก็ตาม ควรให้แพทย์เป็นผู้วินิจฉัย สั่งจ่าย และแนะนำวิธีกินยาที่เหมาะสม (โดยเฉพาะในเด็ก) ไม่ควรซื้อรับประทานเอง หรือควรปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาทุกครั้ง

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิด รวมทั้งยาไซโปรฟลอกซาซิน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

• ประวัติ แพ้ยา ทุกชนิด และอาการที่เกิดจาก การแพ้ยา เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่น/หายใจติดขัด/หายใจลำบาก
• มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาไซโปรฟลอกซาซิน อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือ อาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อนแล้ว
• หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่า อยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์หรือไม่ หรือ กำลังให้นมบุตรหรือไม่ เพราะยามักผ่านรก หรือ ผ่านเข้าสู่น้ำนม และเข้าสู่ทารกก่อผลข้างเคียงต่อทารกได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาไซโปรฟลอกซาซิน สามารถรับประทานยาไซโปรฟลอกซาซินเมื่อนึกขึ้นได้ หากการลืมทานยาฯ ใกล้กับมื้อถัดไป ให้รับประทานขนาดปกติโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาฯเป็น 2 เท่า

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ( ผลข้างเคียง /อาการข้างเคียง) ของ ยาไซโปรฟลอกซาซิน เช่น

• ก่อการระคายเคืองระบบกระเพาะอาหาร และลำไส้
• ผื่นคัน
• ปวดข้อ
• อาการสั่นทั่วตัว
• ชัก
• ใจสั่น
• ผิวแพ้แสงแดด เช่น ขึ้นผื่นเมื่อโดนแดด

มีข้อควรระวังในการใช้ยาไซโปรฟลอกซาซินอย่างไร?

ข้อควรระวังในการใช้ ยาไซโปรฟลอกซาซิน เช่น

• ยานี้อาจรบกวนการทำงานของสมอง และระบบประสาทส่วนกลาง ต้องระวังและห้ามใช้กับผู้ที่มีประวัติเป็นโรคลมชักเพราะจะเพิ่มโอกาสชักให้สูงขึ้น
• ระวังการใช้ยาในผู้ที่แพ้ยา (การแพ้ยา) นี้
• ระวังการใช้ยากับผู้ที่มีแผลในกระเพาะอาหาร และ/หรือ ลำไส้ เพราะก่อการระคายเคืองกระเพาะอาหาร และลำไส้
• ห้ามใช้ยากับหญิงตั้งครรภ์ เพราะอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ได้
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** หมายเหตุ: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมถึงยาไซโปรฟลอกซาซินด้วย) ยาแผนโบราญ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิด ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ไซโปรฟลอกซาซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ปฏิกิริยาระหว่างยาของยาไซโปรฟลอกซาซิน กับยาตัวอื่นๆที่พบบ่อย เช่น

• การใช้ยา ร่วมกับ กลุ่มยาแก้ปวดกลุ่มเอ็นเซด (NSAIDs) จะรบกวนและกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดการชักได้ง่าย ตัวอย่าง ยาแก้ปวดกลุ่มเอนเซดส์ (NSAIDs) เช่นยา อะซีโคลฟีแนค (Aceclofenac) ไอบูโปรเฟน (Ibuprofen) อินโดเมทาซีน (Indomethacin) เมเฟนามิค (Mefenamic) และไพรอคซิแคม (Piroxicam)
• การใช้ยาไซโปรฟลอกซาซิน ร่วมกับกลุ่มยาลดกรด จะลดการดูดซึมของ ยาไซโปรฟลอกซาซิน ส่งผลเสียโดยที่อาการของโรคไม่ดีขึ้น ตัวอย่าง กลุ่มยาลดกรด เช่นยา อะลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (Aluminium hydroxide) และ แมกนีเซียมคาร์บอเนท (Magnesium carbonate)

ควรเก็บรักษายาไซโปรฟลอกซาซินอย่างไร?

วิธีเก็บรักษายาไซโปรฟลอกซาซิน เช่น

• ควรต้องเก็บรักษาในที่แห้ง พ้นแสง/ แสงแดด และในอุณหภูมิไม่ควรเกิน 25 องศาเซลเซียส (Celsius) กล่าวคือ ควรเก็บในตู้เย็น แต่ไม่ใช่ในช่องแช่แข็ง
• และต้องเก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ยาไซโปรฟลอกซาซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ชื่อทางการค้า และบริษัทผู้ผลิตยาไซโปรฟลอกซาซิน เช่น

บรรณานุกรม

1. Antibiotics.https://www.mims.com/thailand/drug/search?q=ciprofloxacin [2020,March7]
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Antimicrobial [2020,March7]