article detail

โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก (Hemolytic anemia)

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
• 3 พฤศจิกายน 2560
• Tweet

• โรคเลือด (Blood Diseases)
• โลหิตจาง เลือดจาง ซีด (Anemia)
• โลหิตจางจากขาดธาตุเหล็ก (Iron deficiency anemia)
• ภาวะขาดเอนไซม์จีซิกพีดี (G6PD deficiency)
• โรคภูมิต้านตนเอง โรคออโตอิมมูน (Autoimmune disease)
• อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse Drug Reaction)
• ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ (Sepsis) ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด (Septicemia)

โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก(Hemolytic anemia)

โลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดง หรือ โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงสลาย หรือ โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก(Hemolytic anemia)คือ ภาวะ/โรคที่เม็ดเลือดแดงในกระแสเลือดมีอายุสั้นกว่าปกติ(ปกติเม็ดเลือดแดงในกระแสเลือดจะมีอายุประมาณ 120วัน) ซึ่งการมีอายุสั้นของเม็ดเลือดแดงในกระแสเลือด จะส่งผลให้เลือดมีปริมาณเม็ดเลือดแดงลดลง จึงเกิดเป็นภาวะ/โรคโลหิตจางขึ้น

โลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดงพบได้ทั่วโลก ทุกเชื้อชาติ คิดเป็นประมาณ 5%ของโรคโลหิตจางทั้งหมด พบได้ในทุกเพศเท่าๆกัน พบในทุกวัย แต่พบได้บ่อยกว่าในวัยกลางคนและในผู้สูงอายุ

สาเหตุ/ปัจจัยเสี่ยง:

สาเหตุ/ปัจจัยเสี่ยงเกิดการสลายเม็ดเลือดแดง/เม็ดเลือดแดงแตก/เม็ดเลือดแดงในเลือดอายุสั้น ที่พบบ่อย ได้แก่ โรคออโตอิมมูน ผลข้างเคียง/ อาการไม่พึงประสงค์จากยาบางชนิด พิษโลหะหนัก ภาวะติดเชื้อรุนแรง(เช่น ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ) ปฏิกิริยาที่เกิดจากการได้รับเลือดต่างหมู่เลือด ม้ามทำงานมากผิดปกติ และพันธุกรรมผิดปกติ(เช่น ภาวะขาดเอนไซม์จีซิกพีดี)

อาการ:

อาการจากภาวะ/โรคโลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดง ได้แก่

• ซีด
• เหนื่อง่าย อ่อนเพลีย
• หายใจหอบเหนื่อย/ หายใจลำบาก
• ลิ้นเป็นแผล/ลิ้นอักเสบ บ่อย
• ม้ามโต
• ในบางครั้งอาจพบปัสสาวะมีสีคล้ายน้ำปลา เช่น ในภาวะขาดเอนไซม์จีซิกพีดี

การวินิจฉัย:

แพทย์วินิจฉัยภาวะ/โรคโลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดงได้จาก ประวัติทางการแพทย์ อาการ ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ การตรวจร่างกาย การตรวจเลือดด้วยการตรวจทางห้องปฏิบัติการต่าง เช่น CBC การตรวจหาสารภูมิต้านทานของเม็ดเลือดแดงที่เรียกว่า Coombs test และอาจมีการตรวจสืบค้นอื่นๆ เพิ่มเติมตามดุลพินิจของแพทย์ เช่น การตรวจหาเอนไซม์ที่ทำลาย/สลายเม็ดเลือดแดง

การรักษา:

การรักษาภาวะ/โรคโลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดง คือ การรักษาตามสาเหตุ เช่นการให้ยากดภูมิต้านทานกรณีสาเหตุเกิดจากโรคออโตอิมมูน การผ่าตัดตัดม้ามออกไปกรณีม้ามทำงานผิดปกติ/ม้ามโตมาก และการรักษาประคับประคองตามอาการ เช่น การให้เลือดกรณีมีภาวะซีดมาก

การพยากรณ์โรค:

การพยากรณ์โรคของภาวะ/โรคโลหิตจางจากการสลายเม็ดเลือดแดง จะขึ้นกับแต่ละสาเหตุ และความรุนแรงของอาการ ถ้ามีอาการซีดรุนแรง จะส่งผลให้เกิด โรคหัวใจ โรคปอด และโรคสมอง ได้ซึ่งเมื่อเกิดโรคเหล่านี้ร่วมด้วย จะส่งผลให้การพยากรณ์โรคเลวลงอีกมาก

บรรณานุกรม

1. http://emedicine.medscape.com/article/201066-overview#showall[2017,Sept16]
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Hemolytic_anemia [2017, Oct14]
3. https://medlineplus.gov/ency/article/000571.html [2017, Oct14]