แผลกดทับ (Bedsores หรือ Decubitus ulcer หรือ Pressure ulcer)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 27 สิงหาคม 2556
  • Tweet

แผลกดทับ (Bedsores หรือ Decubitus ulcer หรือ Pressure ulcer) คือแผลเปื่อยที่เกิดจากผิวหนังและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันใต้ผิวหนังขาดเลือด สาเหตุจากถูกกดทับเป็นระยะเวลา นานต่อเนื่อง ร่วมกับมีการเสียดสีระหว่างผิวหนังกับกระดูก และ/หรือกับวัสดุที่ใช้รองผิวหนัง ทั้ง นี้ มักเกิดกับผิวหนังในส่วนที่ปกคลุมเหนือปุ่มกระดูก เช่น กระดูกใต้กระเบนเหน็บ กระดูกก้นกบ กระดูกปีกสะโพก ข้อศอก ส้นเท้า และ ข้อเข่า

แผลกดทับ มักพบในผู้ป่วยที่เคลื่อนไหวไม่ได้ หรือเคลื่อนไหวได้น้อย เช่น ผู้ป่วยอัม พาต คนพิการ ผู้ป่วยโรคมะเร็งระยะสุดท้าย ผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่ต้องนอนอยู่นานๆ

แผลกดทับ จะเริ่มจากการมองเห็นผิวหนังส่วนนั้นคล้ำลง ตามมาด้วยเป็นแผลเปื่อย ต่อ มาแผลจะลุกลามขยายใหญ่ และขยายลงลึกเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งแผลกดทับ เป็นแผลที่รักษายากมาก การป้องกันไม่ให้เกิดแผลกดทับจึงเป็นเรื่องสำคัญที่สุด

การรักษาแผลกดทับ ที่สำคัญ คือ

  • การให้ผู้ป่วยเปลี่ยนท่าตลอดเวลาทุกๆ 2 ชั่วโมง
  • การนอนบนผ้าชนิดพิเศษที่ช่วยการถ่ายเทอากาศและช่วยลดการกดทับ
  • การรักษาความสะอาดแผลอย่างเคร่งครัด
  • การใช้ยาปฏิชีวนะเมื่อแผลมีการติดเชื้อและ
  • อาจต้องผ่าตัดกรณีแผลลุกลามมากและมีเนื้อเน่ามาก

วิธีป้องกันแผลกดทับ เช่นเดียวกับในการรักษา ที่สำคัญ คือ

  • ให้ผู้ป่วยเคลื่อนไหวบ่อยๆ เปลี่ยนท่านั่ง/นอน ทุกๆ 2 ชั่วโมง
  • ใช้หมอนนุ่มๆหนุนใต้ปุ่มกระดูกเสมอ
  • รักษาความสะอาดผิวหนังอย่างเคร่งครัด
  • ต้องดูแลรักษาผิวหนังให้แห้งอยู่เสมอ
  • ดูแลเรื่องการขับถ่ายไม่ให้ราด/รด หรือ แช่เปียกผิวหนัง และ
  • ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับอาหารมีประโยชน์ 5 หมู่ให้ครบถ้วน เพียงพอ โดยเฉพาะอา หารโปรตีน

บรรณานุกรม

  1. Pressure ulcer http://en.wikipedia.org/wiki/Pressure_ulcer [2013,Aug18].
  2. Bedsores http://www.mayoclinic.com/health/bedsores/DS00570/DSECTION=prevention [2013,Aug18].